العالم - تونس
به گزارش خبرنگار العالم از تونس، تونس از دیرباز محل تلاقی تمدنهای گوناگون بوده که بر سبک زندگی و شکل شهرسازی اثر گذاشته اند، و در میان آنها تمدن اسلامی بیشترین نقش را داشته است. سازماندهی شهرها از مهمترین جلوههای این تأثیر در تونس، قیروان و دیگر شهرهای کهن به شمار میرود. مسجد قیروان در مرکز شهر تونس قرار دارد و خانهها و بازارهای سنتی با نظمی دقیق پیرامون آن شکل گرفتهاند.
«عبدالستار عمامو» ، تاریخ پژوه تونسی، میگوید: «مسجد در قلب شهر جای دارد و بازارها پیرامون آن شکل گرفتهاند. احترام به قداست مکان ـ چون مسجد جای عبادت و دانش است ـ ایجاب میکند که این بازارها بیهیاهو، بدون بوهای ناخوشایند و بدون مناظر ناپسند باشند.»
مسجد جامع الزیتونه با ۹ درب، گنبدها، رواقها و معماری اسلامی منحصربهفردش، سقفی دارد که بر ۱۸۴ ستون استوار است و یکی از برجستهترین آثاری است که تأثیر هنر اسلامی در تونس به خوبی در آن مشهود است.
عمامو افزود: «مساجد بر اساس الگوی مسجد المدینه ساخته شدهاند؛ مسجدی که در اصل بر تنههای فراوان نخل بنا شده بود و سقف بر آنها قرار داشت. با استفاده از مصالح سخت، به همان شیوه ساخته شد؛ ستونهای مرمری با قوسهایی همچون تنهٔ نخل، و بالای آن شاخهها یا برگهای نخل، و سپس سقف.»
دیوارهای شهرهای بزرگ مانند تونس، المنستیر، سوسه و صفاقس نیز از تأثیر فرهنگ اسلامی در معماری بیبهره نبودند. در تونس به این بناها «رباط» گفته میشود؛ سازههایی که علاوه بر نقش دفاعی، محل عبادت و آموزش نیز بودند و روح هنر و اندیشهٔ اسلامی را در خود جای دادهاند.
تأثیر هنر اسلامی در تونس تا امروز ادامه یافته و بازتابی از دیدگاه اسلامی مبتنی بر توازن و زیبایی است.
هنر اسلامی در تونس تنها به تزئینات یا بناهای تاریخی و مساجد کهن محدود نمیشود؛ بلکه بازتاب زندهٔ تاریخی طولانی از تأثیرات فرهنگی و هنری است که با هویت اسلامی درآمیخته و آن را یگانه ساخته است.