پایان حمایت عربستان از حزب اصلاح یمن/ تسلط نیروهای تحت حمایت امارات بر حضرموت و المهره

العالم ـ یمن

به گزارش المنار، این تحولات، روند انتقال تمرکز سیاسی و نظامی به سمت جنوب شرقی یمن را شتاب بخشیده و لحظه‌ای سرنوشت‌ساز را رقم زده است که به نظر می‌رسد بازتابی از دگرگونی‌های عمیق‌تر در روابط میان عربستان و امارات در چارچوب پرونده یمن باشد.

کنترل استان حضرموت، با گذرگاه مرزی و بزرگ‌ترین ذخایر نفتی کشور، اهمیتی راهبردی دارد که می‌تواند جایگاه شورای انتقالی جنوب را در هرگونه ترتیبات سیاسی آینده تقویت کند.

با پیوستن استان المهره، این شورا سلطه خود را بر نوار جغرافیایی ممتدی از عدن تا مرز عمان تثبیت کرده است که شامل مهم‌ترین خطوط تأمین و بنادر راهبردی در سواحل دریای عرب و خلیج عدن می‌شود. ناظران، این تحول را نشانه‌ای از نزدیک شدن شورای انتقالی به ساختار یک «شبه‌دولت» ارزیابی می‌کنند.

شواهد میدانی حاکی از آن است که فروپاشی «منطقه نظامی اول»؛ جایی که به حزب اصلاح نسبت داده می‌شود، بدون مقاومت قابل توجهی رخ داده است؛ امری که بازتابی از وضعیت افول درون حزبی نیز به شمار می‌رود؛ در جریانی که پیش‌تر از حمایت عربستان سعودی برخوردار بود.

این تحولات هم‌زمان با نشانه‌هایی از بازنگری عربستان درباره اولویت‌های حضور خود در یمن است، به‌گونه‌ای که تمرکز این کشور بیشتری بر استان مأرب و مناطق شمالی معطوف شده، در حالی که در مقابل، حاشیه مانور سیاسی امارات در جنوب و شرق کشور گسترش یافته است.

منابع سیاسی تأکید می‌کنند که ائتلاف عربی که با شعار حمایت از «مشروعیت» آغاز به کار کرد، در عمل شاهد واگرایی مسیرها میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی بوده؛ به‌گونه‌ای که امارات با بهره‌گیری از خلأهای انباشته‌شده، نفوذ خود را در سواحل و جزایر یمن تقویت کرده است. این در حالی است که عربستان به سمت کاهش نقش حزب اصلاح حرکت می کند؛ حزبی که به باری بر دوش راهبرد ریاض بدل شده بود.

ناظران همچنین خاطرنشان می‌کنند که این واگرایی با فشارهای بین‌المللی بر گروه‌های وابسته به «اخوان‌المسلمین» هم‌زمان شده است؛ رخدادی که در چارچوب منطقه‌ای گسترده‌تری صورت می‌گیرد و هدف آن، محدودسازی توان این گروه‌ها برای بازیابی نفوذ سیاسی و نظامی‌شان است.

بر پایه ارزیابی‌های دیپلماتیک، شورای انتقالی جنوب به یک بازیگر محوری در معادلات جنوب یمن بدل شده است؛ جایگاهی که با تقویت ابزارهای قدرت خود، به این شورا برتری نسبی در هر روند سیاسی آتی می‌بخشد.

این ارزیابی‌ها همچنین حاکی از تداوم روند بازتوزیع نفوذ میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی است؛ روندی که در صورت گسترش نفوذ شورای انتقالی به شرق یمن می‌تواند به بروز رقابت‌های جدید بر سر نفوذ در مناطق شمالی منجر شود.

از سوی دیگر، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که منابع نفتی یمن به یکی از محورهای اصلی مرحله پیش‌رو تبدیل شود؛ چرا که این منابع نه‌تنها عامل کلیدی در رقابت‌های جنوب به شمار می‌روند، بلکه از عوامل تأثیرگذار بر آینده ساختار دولت یمن و نحوه مدیریت گذرگاه‌های زمینی و دریایی آن نیز خواهند بود.

در حالی که احساس سرخوردگی در حزب اصلاح پس از فقدان مهم‌ترین پایگاه‌هایش در حضرموت و المهره رو به افزایش است، پرسش‌هایی جدی درباره توان این حزب برای حفظ جایگاه خود در مأرب مطرح می‌شود؛ به‌ویژه در شرایطی که حمایت عربستان سعودی از آن رو به کاهش گذاشته و روند صعود جایگاه شورای انتقالی جنوب همچنان ادامه دارد.

مجموع تحلیل‌ها حاکی از آن است که یمن در آستانه بازآرایی گسترده‌ای در ساختار قدرت قرار دارد که این تحول ممکن است مرزهای سیاسی میان جنوب و شمال را بازتعریف کند.