العالم ـ اروپا
به گزارش نشریه الاخبار، با توجه به تعداد دفعاتی که دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا، ادعا کرده بود که دستیابی به توافق برای پایان جنگ در اوکراین نزدیکتر از هر زمان دیگری شده است و نیز با توجه به افزایش خصومتهای آمریکاییها نسبت به اروپا در برهه اخیر، میتوان پیشبینی کرد که مذاکرات و دیدارهایی که در هفتههای اخیر میان واشنگتن و سایر پایتختهای اروپایی به منظور رسیدن به توافقی برای جنگ برگزار شده، به کجا خواهد انجامید.
ترامپ بار دیگر به خبرنگاران گفت که «مکالمهای خوب و طولانی با ولودیمیر زلنسکی رییس جمهور اوکراین، و سران اروپا داشته است» و افزود که «اوضاع خوب پیش میرود... فکر میکنم ما بیشتر از هر زمان دیگری به توافق نزدیکتر هستیم»، برخی از مقامات آمریکایی حتی ادعا کردند که 90 درصد از مسائل بین واشنگتن و کییف حل شده است و تنها برخی مسائل باقیمانده نیاز به مباحثات فنی دارند.
این ارزیابی آمریکایی پس از دو روز مذاکرات در برلین میان مقامات اروپایی، اوکراینی و آمریکایی ارائه شد، که در آن استیون ویتکاف، نماینده ترامپ، و جرد کوشنر، داماد او نیز حضور داشتند. همچنین ترامپ روز دوشنبه از طریق تلفن همراه به یک ضیافت شام برای سران اروپا پیوست تا درباره توافقی که در حال آمادهسازی است، بحث کند.
زلنسکی نیز به نوبه خود اعلام کرد که پیشنهاداتی که با مقامات آمریکایی برای رسیدن به توافق صلح در حال مذاکره است، قابل اجرا بوده و میتواند در عرض چند روز نهایی شود، به شرطی که نمایندگان آمریکایی قبل از برگزاری نشستهای احتمالی بیشتر در آمریکا در آخر هفته آینده، آن را به کرملین ارائه دهند.
اما طبق آنچه از نشستهای برلین به دست آمده، این تحرکات حتی نمیتواند تضمینی برای پایبندی مسکو به پیشنهاد آلمان درباره آتشبس کریسمس باشد.
مقامات آمریکایی با وجود تاکید بر اینکه مذاکرات پیشرفت واضحی در زمینه تضمینهای امنیتی برای کییف داشته است، اما به این مساله نیز اشاره کردن که این تضمین ها مشابه ماده پنج پیمان ناتو است، که «شکافهای بزرگی در مورد مسئله سرزمینها وجود دارد».
در این زمینه، توماس فریدمن در «نیویورک تایمز» نوشت که ترامپ و مشاورانش «ماهیت درگیری در اوکراین را نمیدانند و با آن مانند یک معامله املاک بزرگ برخورد میکنند، که آنها را به مانند احمقهایی تبدیل میکند که ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، از آنها استفاده میکند»، چنین تحلیلی پس از تهدید ترامپ به اجرای نسخه «جادویی» خود مطرح شده است که درباره آن در لبنان و غزه صحبت کرده بود و در مورد اوکراین خواستار خروج از حدود 14 درصد از منطقه دونباس شده است، به طوری که این منطقه طبق پیشنویس آمریکایی اخیر، «منطقه اقتصادی آزاد عاری از سلاح» شود.
پس از هفت ساعتی که رئیسجمهور اوکراین با مشاوران ترامپ در برلین گذراند، زلنسکی سریعا تاکید کرد که دو طرف هنوز «مواضع متفاوتی در مورد مسئله سرزمینها دارند»، و اظهار داشت که «فقط مردم اوکراین هستند که میتوانند بر سر امتیازات سرزمینی، شاید از طریق یک همه پرسی توافق کنند».
زلنسکی تلاش کرد نشان دهد که فشار جدی از سوی آمریکاییها بر کشورش برای واگذاری سرزمینها وجود ندارد و گفت: «فکر نمیکند آمریکا از اوکراین بخواهد سرزمینهای خاصی را واگذار کند، بلکه فقط خواستههای مسکو را منتقل میکند».
با این حال، واشنگتن به طور غیرمستقیم بر کییف فشار میآورد تا به سمت فرمول پیشنهادی پیش برود.
در این راستا، وبسایت «اکسیوس» به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که «تصمیمگیری درباره نحوه برخورد با مسئله سرزمینی به عهده اوکراین است»، و افزود که «بقیه پیشنهاد آمریکایی، از جمله قویترین تضمینهای امنیتی ارائهشده تاکنون، برای همیشه روی میز نخواهد ماند». در عوض، زلنسکی همواره تاکید میکند که کییف هیچگونه اعترافی به کنترل مسکو بر هر قسمت از دونباس نخواهد کرد.
کرملین نیز اعلام کرد که «به متن بیانیه مشترک رهبران اتحادیه اروپا درباره تضمینهای امنیتی برای کییف دسترسی نداشته است». دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، دیروز بار دیگر گفت که "روسیه خواهان یک توافق صلح جامع است، نه آتشبس موقت، که میتواند به اوکراین فرصتی برای استراحت بدهد تا دوباره برای ادامه جنگ آماده شود"، که این ظاهراً اشارهای به مخالفت مسکو به آتشبس کریسمس بود.
سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه، دیروز در مورد موضع روسیه در خصوص مسأله واگذاری سرزمینها تاکید کرد که کشورش هیچگونه توافقی در این زمینه را نخواهد پذیرفت. او گفت: «مسکو خواستههای خود را کاهش نداده و میخواهد کنترل پنج منطقه اوکراینی شامل: شبهجزیره کریمه، دونتسک، لوهانسک، زاپروژیا و خیرسون را حفظ کند».
ریاستجمهوری روسیه نیز اعلام کرد که «شرکت کشورهای اروپایی در مذاکرات مرتبط با طرح آمریکایی برای اوکراین، نشاندهنده یک رویکرد مثبت نیست»، و اشاره کرد که هنوز از نتایج مذاکرات اخیر که در برلین برگزار شد، مطلع نشده است.
به گفته بسیاری از ناظران در غرب، مخالفت روسیه با کوتاه آمدن از مطالباتس پس از چهار سال جنگ، به دلیل ثبات و انسجام داخلیاش در مقابل «تجزیه» در اردوگاه غرب است که ترامپ به تشدید آن کمک میکند.
در این راستا، گزارشی که در مجله «فارین پالیسی» تحت عنوان «روسیه واقعاً جنگ را برده است»، منتشر شده، بیان میکند که پوتین دلیل قانعکنندهای برای اعتماد به نفس خود دارد، زیرا او به هدفش در تضعیف و تجزیه ناتو و اردوگاه غرب به طور کلی دست یافته است.
از سوی دیگر، «مذاکرات صلح ناموفق که توسط ترامپ هدایت شد، شکافهای عمیقی بین آمریکا و اروپا را نمایان کرد». بر اساس همین منبع، این شکاف با انتقاد رئیسجمهور آمریکا از اروپای غربی و توصیف آن به عنوان «ضعیف و رو به زوال» عمیقتر شده است، ترامپ همچنین به این نکته اشاره کرده که اوکراین باید از منطقه دونباس چشمپوشی کند، که این موضوع با استراتژی امنیتی جدید آمریکا که بر بازگرداندن ثبات استراتژیک با روسیه تمرکز دارد، همخوانی دارد و همزمان هشدار میدهد که اروپا به سمت از دست دادن هویت غربی خود پیش میرود.
پس از سالها جنگ و در مقابل تفرقه و شکاف در اردوگاه غرب، به نظر میرسد که افکار عمومی در روسیه در خصوص حمایت از جنگ انسجام بیشتری دارد. در حالی که آمریکا و اروپا و حتی دولت ترامپ و حزب جمهوریخواه اختلافات شدیدی درباره چگونگی پایان دادن به این جنگ دارند، حمایت عمومی روسها از عملیات نظامی ثابت مانده و حدود 70% تا 80% است.
بنابراین، کارشناسان هشدار میدهند که تصمیمگیرندگان غربی در این تصور که روسها شروع به «از دست دادن صبر» نسبت به جنگ کردهاند، اشتباه میکنند، به ویژه اینکه «وضعیت اقتصادی در روسیه رو به وخامت است، اما رکود به معنای بحران نیست»، همانطور که ماریا سنیگوفایا، پژوهشگر روسی در «مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی»، به آن اشاره کرده است.