داعش پس از سیطره بر شهر اعزاز در شمال حلب و نزدیک مرزهای ترکیه، نفوذ گسترده‌ای در مناطق شمالی سوریه در ادلب، الرقه و دیرالزور پیدا کرده، اکنون به مشکلی برای همه گروه‌های مسلح تبدیل شده است؛ زیرا از نظر داعش، همه دشمن هستند. سرنخ‌ها درباره چگونگی پیدایش این گروه از این زمان کم کم نمایان شد؛ بر اساس اطلاعات به دست آمده، تحرکات عناصر "دولت اسلامی در عراق و شام" با دستور دستگاه اطلاعات ترکیه انجام می شود، ترکیه با آنها توافق کرده که به مرزهای این کشور حمله نکنند، چرا که استقرار داعش در منطقه اعزاز به این معنا است که عناصر این گروه به راحتی می توانند وارد ترکیه شده و به امنیت و ثبات این کشور ضربه بزنند؛ ترکیه قبلا با مشکلات مشابه بسیاری مواجه شده است. گروه داعش هیچ دوستی ندارد و احتمال حمله این گروه به ترکیه در هر زمانی ممکن است، به همین دلیل دستگاه اطلاعات ترکیه به سرعت با آنها وارد معامله شد؛ گروه موسوم به ارتش آزاد نیز بهای این معامله بود.
دستگاه اطلاعات ترکیه به فرماندهان "داعش" اطلاع داد که برای گسترش نفوذ خود در برخی مناطق، چند واحد نظامی "ارتش آزاد" را نابود کنند، البته به شرط آنکه عناصر داعش به امنیت ترکیه ضربه نزنند؛ البته دلیل دیگر این مسأله آزردگی ترکیه از فرماندهان گروه ارتش آزاد به دلیل مخالفت آنها با مأموریتهای محول شده به دلیل مسائل مالی بود؛ مأموریتهایی مانند عملیات انتحاری و بمباران مناطق حساس در پایتخت برای پاسخ به عملیات نظامی موفق ارتش سوریه در اطراف دمشق.
ترکیه در توافق خود با داعش موضوع کردها را نیز از قلم نینداخت و تأکید کرد که از این گروه در حمله به شهر "رأس العین" در حومه "عفرین" و مناطق "تل ابیض" در "رقه" و "قامشلی" حمایت می کند.
اینگونه بود که ترکیه حمایت خود را از داعش آغاز کرد. ترکیه به این گروه سلاح و مهمات داده و مجروحانش را پس از درگیری های جیلان، بنر، اورفا به داخل ترکیه منتقل کرد، امری که بر هیچ کس پوشیده نیست.
بدین ترتیب گروه "دولت اسلامی در عراق و شام" با چراغ سبز ترکیه جنگ با همه گروه‌های مسلح دیگر در شمال سوریه را آغاز کرد، چرا که ترکیه به داعش اجازه داد که منطقه اعزاز را تحت کنترل خود در آورد و گروه موسوم به "ارتش آزاد" را در این منطقه نابود کند.
به گفته منابع آگاه، دستگاه اطلاعات قطر در پی کاهش نفوذش در این مناطق، پس از نشستی با سران باقیمانده از "ارتش آزاد" در ترکیه، حمایت تسلیحاتی از عناصر این گروه در سوریه را افزایش داد و تلاش کرد برای جلب هرچه بیشتر حمایت بین المللی نظر جامعه جهانی را به "ارتش آزاد" معطوف و اینگونه وانمود کند که "ارتش آزاد قربانی گروه های افراطی شده است".
در این بین نارضایتی عربستان بر همه آشکار بود، چرا که عربستان با درخواست ترکیه برای دیدار بندر بن سلطان رئیس دستگاه اطلاعات این کشور و مسئولان ارشد اطلاعاتی ترکیه در آنکارا مخالفت کرد.
سرانجام با نفوذ و سیطره عناصر "داعش" بر فرایند قاچاق نفت سرقت شده از سوریه و تهدید همه گروه‌ها و طرفها، حمایتها از داعش به ضرر همگان تمام شد، و در این بین نخستین طرفی که ضربه خود، خود ترکیه بود.
این موضوع زمانی آغاز شد که داعش از دستگاه اطلاعات ترکیه خواست مرزهای خود را به روی عناصرش بگشاید و با ورود سلاح و کمکهای غذایی و ایجاد اردوگاه‌هایی برای خانواده‌های عناصر داعش موافقت کند؛ ولی ترکیه به هدف تحت فشار قرار دادن این گروه و جلوگیری از گسترش سریع و غافلگیر کننده آن، با این مطالبات مخالفت کرد. ترکیه سعی کرد عرصه را بر عناصر داعش تنگ کند تا با تضعیف تدریجی این گروه، خطر را از خودش دور کند؛ ولی در مقابل داعش تهدید کرد که در صورت موافقت نکردن با مطالبات مطرح شده، ترکیه را به آتش می کشد.
منابع آگاه تأکید کرده‌اند که اکنون دستگاه اطلاعات ترکیه و قطر دریافته اند که داعش خود را برای ضربه زدن به دولت ترکیه از طریق منفجر کردن خودروهای بمبگذاری شده در داخل این کشور و انجام عملیات ضد ارتش ترکیه آماده می کند؛ اطلاعات به دست آمده نیز حاکی از آن است که اختلافات گسترده‌ای بین افسر هماهنگ کننده ترکیه‌ای و یکی از مسئولان داعش بروز کرده و در این بین تهدیداتی نیز رد و بدل شده است.
پس از این ماجرا، گروه داعش برای قدرت نمایی در مقابل ارتش ترکیه عناصر خود را در مرزهای این کشور مستقر کرد، و در همین حین به سوی نیروهای یک جمعیت به اصطلاح خیریه وابسته به اردوغان آتش گشود. این جمعیت که "IHH" نام دارد فعالیتهای بسیاری را در حمایت از گروه های افراطی در سوریه به ویژه "داعش" و "جبهه النصره" انجام داده است. منابع آگاه نیز تأکید کرده اند که این جمعیت نقش مهمی در سازماندهی مزدوران در قفقاز و دیگر کشوروهای استقلال یافته برای عضویت آنها در داعش و جبهه النصره دارد و توانسته حتی از کشورهایی مانند آذربایجان، قزاقستان و چنن مزدورانی را به سوریه وارد کند.
حسین مرتضی
مدیر دفتر شبکه العالم در سوریه