جزئیات توافق ایران و آژانس

"بهروز کمالوندی" روز یکشنبه در مصاحبه با شبکه العالم اظهار داشت:  توافقاتی با آژانس در ارتباط با موضوع‌های حال و گذشته داشتیم؛ بر اساس بیانیه‌ای که 20 آبان بین آمانو و صالحی امضا شد، 6 موضوع در دستور کار قرار گرفت که ما باید دسترسی ها و اطلاعاتی را به نمایندگان آژانس می‌دادیم، که این کار انجام شد.
در پی دو روز جلسات فشرده، نمایندگان آژانس بین المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران، ضمن بررسی اقدامات اولیه مرتبط با بیانیه تهران(20 آبان ماه)، در خصوص چگونگی ادامه همکاری ها مذاکره کردند.
کمالوندی خاطرنشان کرد: این توافق از این جهت اهمیت دارد که هم به پیشرفت همکاری ایران و آژانس کمک می‌کند و هم به برطرف شدن ابهاماتی که ما اعتقاد داریم به صورت تصنعی ایجاد شده و از ابتدا هم نباید آژانس به آنها توجه می‌کرد؛ ولی آژانس آنها را نگه داشت و به عنوان مطالبی مطرح کرد.

* دو راه ایران در مقابل ابهامات تصنعی
وی تأکید کرد: ما می توانستیم دو رویکرد داشته باشیم، یکی اینکه توجهی به آنها نکنیم، زیرا به لحاظ حقوقی می‌توان به آنها اصلا جواب نداد؛ زیرا چارچوب کار حقوقی ما با آژانس پادمانی است و توافقی که داریم بر اساس پادمان، ما نباید همه مطالب و هر موضوعی را پاسخ دهیم.
کمالوندی افزود: روش دیگر آن بود که ما به جای برخورد حقوقی، همکاری داشته باشیم و به حل موضوع کمک کنیم، که این امر هم به نفع آژانس است و هم جمهوری اسلامی ایران.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: این کار از این جهت اهمیت دارد که گام خوبی طی چند ماه گذشته برداشته شده، و توافق شده است که گام دیگری برداشته شود. ضمن اینکه علاوه بر رفع ابهامات، همزمان این توافقها می تواند در قالب همکاریهایی باشد که با 1+5 داریم. این اقدام حرکتی رو به جلو است و آژانس هم رضایت خود را در این چند دور صحبت ها اعلام کرده است.

* روند فعلی مثبت و رو به جلو است
کمالوندی اظهار داشت: روندی که می‌بینیم با توجه به دورنمایی که وجود دارد، مثبت و رو به جلو است. به نظر می‌رسد که این روند هم به نفع آژانس باشد و هم به نفع ایران. اگر چه می‌دانیم که باز هم شرایط دشوار است، زیرا آنهایی که این ابهامات تصنعی را ایجاد کردند به راحتی مایل نیستند که این ابهامات رفع شود.
کمالوندی خاطرنشان کرد: البته مسأله مهم آن است که وقتی این ابهامات را در قابلهای فنی می‌آوریم و آنها را روشن می‌کنیم، این کار موجب رضایتمندی دو طرف می‌شود.
کمالوندی در خصوص این ابهامات تصنعی گفت: در سال 2011 مدیرکل آژانس در ضمیمه گزارشی به شورای حکام، مواردی را دسته بندی و آنها را تحت عنوان ابعاد نظامی احتمالی عنوان کرد. ما گفته‌ایم که چنین عنوانهایی نوعی اتهام قبل از اثبات و ارائه اسناد است. بنابراین چنین عنوانگذاری و رویکردی  اصولا نه تنها منصفانه نیست، بلکه غیرحقوقی هم می باشد. لذا ما این روند را نپذیرفتیم، و در ماه‌های گذشته تلاشهای بسیاری شد تا این روند تغییر کند.
وی ادامه داد: طبیعتا با این روند و اسامی و عناوین نمی‌شد کاری صورت بگیرد. جمهوری اسلامی ایران در ضمن کارها باید می پذیرفت که اتهاماتی وجود دارد. ما گفتیم که این اتهامات نمی‌تواند وجود داشته باشد بلکه ‌می‌تواند به عنوان ابهاماتی مطرح شود و ما  هم در چارچوب همکاری دو طرف و نه قالب الزامات حقوقی آنها را بررسی می کنیم.

* پیشرفتهای خارق العاده ایران در حوزه های مختلف هسته ای
کمالوندی تأکید کرد: ما در مسیر خوبی قرار داریم که ابهامات کم و کمتر شود، و مشخص شود که فعالیتهای ایران کاملا صلح آمیز است. جمهوری اسلامی ایران در حوزه های مختلف هسته‌ای مانند مسائل بهداشت، درمان، رادیوداروها، دامپزشکی، و نیروگاهها پیشرفتهای خارق العاده ای داشته است، اما برخی طرفها به دنبال آن هستند با مطرح کردن ابهامات اینگونه القا کنند که این پیشرفتها نوعی تلاش برای رسیدن به اهداف دیگر است.
وی گفت: تلاش می‌کنیم با رفع ابهامات چهره درخشان جمهوری اسلامی ایران را که مشخص می‌کند در همه زمینه‌ها پیشرفت داشته است، به دنیا نشان دهیم که این امر هم به نفع ایران است و هم آژانس.

* ایران الزامی برای دسترسی دادن در پارچین نداشته است

کمالوندی درباره موضوع پارچین خاطرنشان کرد: درباره پارچین هم قبلا مطالبی را مطرح می کردند و می خواستند به دلیل طرح برخی ابهامات دسترسی داشته باشند که در آن موقع به آنان دسترسی داده شد. در آن موقع هم ایران الزامی برای دسترسی دادن نداشت، و این کار برای همکاری صورت گرفت.
کمالوندی افزود: آنهایی که اطلاعات غلط به آژانس دادند بعد از آن دوباره همان اطلاعات غلط را تکرار کردند، و خواستار آن شدند که آژانس  دسترسی داشته باشد و اطلاعات بخواهد ولی ما گفتیم که حوزه‌های نظامی ما بازیچه نیست که هر لحظه که بخواهند ورود پیدا کنند.

* همکاری های قبلی بدون الزام حقوقی بود
وی تأکید کرد: همکاری قبلی در آن زمان بدون الزام حقوقی بود، لذا نیازی نمی‌بینیم که دوباره سه باره یا چند باره این بازدیدها تکرار شود.
کمالوندی اظهار داشت: حتی در پروتکل الحاقی بازدید‌ها و دسترسی به بعضی حوزه های حساس مانند حوزه‌های نظامی تحت شرایط و محدودیت‌های خاصی است و این امر در رابطه با کشورهای مختلف دنیا وجود دارد و نباید این محدودیتها به عنوان بسته شدن فضا به روی آژانس تلقی شود، و آژانس هم در گذشته چنین ادعایی نداشته.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران بارها و بارها بر صلح آمیز بودن برنامه خود تأکید کرده است، و با توجه به فتوای مقام معظم رهبری نه تنها الزام حقوقی بلکه الزام مذهبی هم در این زمینه داریم و به تعهدات انسانی خودمان عمل کنیم.
کمالوندی خاطرنشان کرد: همیشه شعار ما این بوده که سلاح هسته‌ای برای هیچکس انرژی هسته‌ای برای همه. این چیزی است که ما برای همه می‌خواهیم و نه فقط خودمان.
وی افزود: نباید کنترل این انرژی فقط در دست برخی کشورهای خاص باشد، اکنون نفت را کنترل می کنند و در آینده هم می‌خواهند با تمام شدن نفت اورانیوم را در کنترل خودشان داشته باشند و به هر قیمتی که بخواهند بفروشند و نیروگاه را با هر قیمتی که می خواهند راه اندازی کنند و هر زمان هم که می‌خواهند انرژی را قطع کنند.

* موارد مصرف چاشنی ها در ایران
کمالوندی گفت: جمهوری اسلامی ایران مانند هر کشور دیگر درزمینه های مختلف تحقیقاتی دارد که یکی از آنها در رابطه با چاشنیهایی است که در مصارف غیر نظامی مانند چاه‌های نفت استفاده می‌شوند. این مسأله را ما اعلام کردیم ولی به دلیل اینکه این یکی از مواردی است که می تواند استفاده دوگانه داشته باشد به راحتی می توانند به هر کشوری نسبت بدهند که خواسته به دنبال استفاده دیگر باشند؛ ما با ارائه اطلاعات تکمیلی درحال رفع ابهامات تصنعی هستنیم.
وی تأکید کرد: امیدواریم با روشی که اتخاذ کردیم بتوانیم ابهامات تصنعی را حل کنیم، و این بسیار مهم است که آژانس هم این اراده را داشته باشد و به مسائل فنی نگاه کند نه سیاسی و تحت فشار کشورها نباشد.  فشارهای مختلف روی آژانس با منظورهای سیاسی سازنده نیست، آژانس هم باید به این مسأله واقف باشد.
کمالوندی افزود: به نظر ما در حال حاضر چنین فضایی ایجاد شده است، و امیدواریم که این فضا حفظ شود و امیدواریم که بتوانیم این ابهام را به تدریج برطرف کنیم و بتوانیم رابطه خوبی را با آژانس به خصوص در زمینه فنی ایجاد کنیم.

* نگرانی ها درباره درز اطلاعات از آژانس
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: یکی از نگرانی‌های ما در گذشته درز اطلاعات از طریق آژانس است که از آن بسیار متضرر شدیم و نمونه آن شهدای هسته ای هستند. نمی‌خواهیم بگوییم که همه آنها ناشی از درز اطلاعات آژانس بوه، اما به هرحال وقتی آژانس دسترسی به اطلاعات ما دارد و این اطلاعات اگر قرار باشد در اختیار بقیه قرار بگیرد و برخی طرفها نیز اهداف پلیدی دارند، بنابراین ترجیع بند همه صحبتهای ما با آژانس همین بوده: محرمانه ماندن اطلاعات. البته در منشور سازمان بین الملی انرژی اتمی هم چنین چیزی قرار داده شده که باید اطلاعات را محرمانه تلقی کند و در اختیار دیگری قرار ندهد.
در گذشته مواردی بوده که اطلاعات ما از طریق آژانس به کشورهای دیگر رسیده که ما به این موضوع اعتراض کرده بودیم.

در مذاکرات امروز آقای تروواریورانتا معاون امور پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی ضمن تقدیر از همکاری های جمهوری اسلامی ایران و ابراز رضایت از روند موجود، اعلام نمود که مدیرکل آژانس در گزارش آتی خود به شورای حکام این همکاری ها را مورد توجه قرار خواهد داد.
موضوعات جدید توافق شده جهت همکاری های داوطلبانه، علاوه بر بیانیه تهران در راستای تفاهمات صورت گرفته در قالب برنامه اقدام مشترک بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 1+5 شامل موارد زیر است:
1- ارایه اطلاعات مورد توافق طرفین و دسترسی مدیریت شده مرتبط با معدن ساغند یزد.
2- ارایه اطلاعات مورد توافق طرفین و دسترسی مدیریت شده مرتبط با کارخانه تغلیظ اردکان.
3-  تحویل پرسشنامه اطلاعات طراحی (DIQ) بروز شده راکتور IR-40 (اراک.
4-  اتخاذ اقدام در جهت به نتیجه رسانیدن رهیافت پادمان برای راکتور IR-40 (اراک.
5-  ارایه اطلاعات مورد توافق طرفین و تنظیم بازدید فنی از مرکز لیزر لشکرآباد.
6-  ارایه اطلاعات مواد چشمه[source material]، که هنوز به ترکیب و خلوص لازم برای ساخت سوخت و یا غنی سازی نرسیده است، شامل واردات چنین موادی به ایران و استخراج اورانیوم از فسفات توسط ایران.
7-  ارایه اطلاعات و توضیحات به آژانس به منظور ارزیابی اظهاریه ایران در مورد نیاز یا کاربرد توسعه EBW (نسل جدید چاشنی های ایمن

همچنین متن بیانیه مشترک قرائت شده پس از این مذاکرات به شرح ذیل می باشد:
جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین­المللی انرژی اتمی در چارچوب همکاری که بین طرفین در نوامبر گذشته توافق شد، جلسات فنی سازنده ای را 19 و 20 بهمن ماه 92 برگزار کردند. در طول این جلسات ، دو طرف پیشرفت در اجرای اقدام عملی اولیه که سه ماه پیش توافق شد را مرور کردند. شایان ذکر است ایران گام­های عملی اولیه را که پیش بینی شده بود، اجرا کرده است.
همچنین در این جلسات جمهوری اسلامی ایران و آژانس درخصوص 7 اقدام عملی که توسط ایران تا 25 اردیبهشت ماه 1393 اجرا خواهد شد، توافق کردند.
مدیرکل جزئیات اقدامات توافق شده را به شورای حکام گزارش خواهد کرد.