کمالوندی درباره علت سفر آمانو به تهران چه گفت؟

بهروز کمالوندی سخنگو و معاون امور بین الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی در گفت وگو با برنامه "من طهران" شبکه خبری العالم  در پاسخ به سوالی درباره هدف از سفر یوکیا آمانو در پی اعلام اجرایی شدن توافق هسته ای گفت: ما از آقای امانو دعوت کردیم که به ایران سفر کند و هدف هم این بود که یک چارچوب و راهکاری را تدوین بکنیم که بتوانیم این مراحلی که پیش بینی شده است تا برسیم به اصطلاحا "نتیجه گیری گسترده" (را محقق کنیم).

وی بیان کرد: در"نتیجه گیری گسترده" براساس پروتکل الحاقی، علی القاعده بعد از اینکه همه راستی آزمایی ها را آژانس انجام می دهد، می آید و یک جمع بندی و نتیجه گیری کلی می کند که در آن می گوید که همه فعالیت های یک کشور در راستای فعالیت های صلح امیز است، که البته اینها را به اعلام شده و اعلام نشده تفکیک نمی کند چرا که فرض بر این است که همه اینها اعلام شده است.

وی افزود: چون ما پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا می کنیم، از روز اجرا، باید سازوکارهای این را ببنیم. خوشبختانه برای اینکه این خیلی طولانی نشود، یک پیش بینی حداکثر 8 ساله کرده ایم؛ یعنی آژانس علی القاعده ممکن است با کشورهای دنیا حداقل پنج سال طول بکشد تا به این جمع بندی برسد ولی ما مایل هستیم که حتی این را زودتر از پنج سال کنیم و در این زمینه تلاش می کنیم.

برخی کنترل های اضافه درطول زمان حذف می شود

معاون سازمان انرژی اتمی ایران افزود: مفهوم این است که خیلی از این کنترل هایی که شاید در واقع اضافه هم باشد، عملا برطرف می شود و ما اگر به این جمع بندی برسیم، آن بحث تحریم هایی هم که اشاره کردند، تحریم های هسته ای یا تحریم های تسلیحات و غیرذلک، به مجردی که این نتیجه حاصل بشود، آنها هم کنار می رود، پس بنابراین یک گام مهم است که باید برای آن برنامه ریزی داشته باشیم و ما گفتیم که حتی یک روز را هم از دست ندهیم و دعوت کردیم و پیشنهاد کردیم وایشان هم پذیرفت و فرصت خوبی بود که ایشان به ایران بیاید و در این فضای مثبت ایجاد شده –بخصوص با حل مسئله اصطلاحا PMD و همینطور فضای خوبی که بوجود آمده است- آقای امانو به تهران بیایند و هم با دکتر صالحی و هم با رئیس محترم جمهور دیدار داشته باشند تا انشاء الله برمبنای آن، بتوانیم یک سازوکاری را برای اهداف بلندمدت داشته باشیم و انشاء الله ما گزارشات دقیقتر هم به رسانه ها خواهیم داد.

کمالوندی تصریح کرد: یک سری از محدودیت هایی که برای ایران هست، مثلا همین محدویتی که در زمینه هسته ای یا تسلیحاتی اشاره کردم مستلزم این است که این دوره طی شود؛ یعنی آژانس بیاید و اعلام بکند که همه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران صلح آمیزاست و برای اینکه اینکار را بکند، در واقع یک فعالیت هایی را باید داشته باشد و درباره این فعالیت ها ما با هم صحبت می کنیم و برای اینها برنامه ریزی می کنیم و با آقای آمانو مطرح خواهیم که ما می خواهیم به جای هشت سال فرضا آن را چهار سال و یا حتی کمتر انجام بدهیم ، چه کاری باید برای این انجام دهیم؟ و چه سازوکاری به نظر شما می رسد؟ در واقع مشورت می کنیم. ضمن اینکه می خواهیم پیامی به ایشان و بقیه بدهیم که ما خودمان برای اینکه در واقع اعلام بشود که فعالیت های هسته ای کشورما صلح آمیز است، عجله داریم.

یادآور می شود یوکیو آمانو دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی بامداد امروز به تهران آمد و مورد استقبال بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی قرار گرفت.

رفع نگرانی و حفظ صنعت هسته ای دو هدف عمده مذاکرات

معاون سازمان انرژی اتمی در بخش دیگری از گفت و گو با العالم  درباره چشم انداز برنامه هسته ای ایران بعد از توافق هسته ای اظهار داشت: مذاکراتی طولانی برگزار شد که بیش از دوسال طول کشید و هدف از مذاکرات این بود که بتوانیم رفع نگرانی از طرف آنها داشته باشیم و نیز بتوانیم صنعت هسته ای را حفظ بکنیم و خوشبختانه هم – با وجود سختی و دشواری و طولانی بودن راه- به این دو هدف رسیدیم.

وی افزود: در مورد سوال شما که آیا این چیزی که توافق شده است، زمینه را ایجاد می کند تا صنعت هسته ای ما بتواند به آن سبک مورد نظر به توسعه خود ادامه دهد؟ باید بگویم بله. این در واقع اساس کار ما بوده است؛ یعنی استراتژی کار ما در مذاکره این بود که مطمئن بشویم که در جاهایی بایستیم و مذاکره بکنیم و ملاحظاتی را در نظر بگیریم که حتما در آن، نیازهای صنعت هسته ای ما باشد تا بتوانیم به آن اهداف بلندمدت برسیم.

ایران با تولید سوخت نیروگاهی فاصله نگرفته  است

کمالوندی تصریح کرد: مهمترین هدف بلندمدت ما در صنعت هسته ای که ویژگی اصلی آن غنی سازی هست، رسیدن به تولید سوخت نیروگاهی است. اگر الان سوال کنید که آیا با برجام؛ از این هدف فاصله گرفته یا به آن نزدیک شده اید، باید بگوییم که ما در رابطه با برجام، درحقیقت نه تنها فاصله ای با این هدف پیدا نکردیم بلکه حتی می توانیم بگوییم – به دلیل اینکه در ضمیمیه 3 پیش بینی شده که کشورهای 5+1 با ایران در رابطه با تولید سوخت نیروگاهی در داخل ایران کمک بکنند و همکاری داشته باشند، می توانیم بگوییم که ما حتی یک قدم هم به این طریق جلو رفته ایم. ضمن اینکه افق روشنی وجود دارد و ما برنامه خود را به آژانس ارایه داده ایم و در این برنامه هم دوره محدودیت دیده شده است و هم آن حرکت به سوی صنعتی شدن بعد از این دوره محدودیت. بنابراین اگر خواسته باشم در یک جمله بگویم، حتما صنعت هسته ای ما بالندگی و رشد و نشاط خودش را در سالهای آینده خواهد داشت.

وسعت برنامه هسته ای ایران کوچک نشده است

وی در پاسخ به این سوال که آیا می توانیم بگوییم که حجم یا وسعت برنامه هسته ای ما کوچکتر شده است اما در آینده می تواند فعالتر باشد، گفت: می خواهم بگوییم که کوچک هم نشده است. درست است که آمار و ارقام اینطور داده می شود که دو سوم سانتریفیوژهای ایران کاهش پیدا کرده است ولی ما عملا از این سانتریفوژهایی که داشتیم، نصف بلکه بیشتر آن –به دلایل سیاسی یا فنی- اصلا استفاده نمی شد. به لحاظ فنی، این نوع از ماشین های نسل اول "ِکرَش" زیادی داشت. کرش در اصطلاح، حالت عدم تعادل است. این کرش 40 تا 50 درصد بود. الان ماشین های جدید ما که تست هم شد و بخشی از اینها کار می کرد و در همین ایام هم خاموش کردیم، کرش اینها تقریبا صفر بود.ما دو مدل ماشین داریم که ظرفیتی حدود پنج برابر تا شش برابر همین ماشین های نسل اول دارند. به عبارت دیگر، اگر قرار بود، برجام هم نبود و ما کار خودمان را ادامه می دادیم، قرار نبود که متکی به این تعداد سانتریفیوژ و این نوع سانترفیوژ کار خودمان را ادامه بدهیم. قطعنا، ما بدنبال این بودیم که از این سانترفیوژها کم کنیم و سانترفیوژهای مدرن تر و جدیدتر را بکار بگیریم.

وی خاطرنشان کرد: پس بنابراین اگر قرار بوده است که ما دو گام را برداریم، که گام اول کم کردن از اینها و بیرون آوردن (آنها) از چرخه تولید و گام دوم استفاده از سانترفیوژهای جدید، باید بگویم که قدمی در راستای گام اول برداشته باشیم، گام دوم را نیز که اطمینان یافتن از اینکه این ماشین ها، قابل اعتماد و اتکا هستند، داریم برمی داریم. تحقیق و توسعه ما صدمه ای ندیده است و تحقیق و توسعه ما مشخص می کند. همین الان اگر بخواهیم استفاده بکنیم، طبیعتا ماشین های با وضعیت بهتری هست که حدود پنج برابر نسبت به نسل قبلی ظرفیت دارد اما بدنبال ماشینی هستیم که 20 برابر داشته باشد.

افق زمانی ایران برای جایگاه صنعتی سوخت تغییر نکرد

وی بیان کرد : ما عجله ای هم در این زمینه نداریم. حتی اگر برجام هم نبود، قرار نبود ما به سرعت دنبال تولید سوخت صنعتی برویم چون این سوخت صنعتی یک الزاماتی دارد که باید مقداری فرصت داد تا زمان حل بکند؛ بخصوص در کیفیت و نحوه تولید. تولید شما باید متکی به ماشین هایی شود که قابل اتکا باشند. این روش آزمون و خطا یا آزمایشات مربوط به تحقیق و توسعه - علی القاعده-  باید ادامه پیدا می کرد و الان هم دارد ادامه پیدا می کند. بنابراین به لحاظ زمانی چیزی را از دست نمی دهیم. اگر در دوره قبل هم نگاه می کردیم یک افق 15 ساله مدنظرما بود تا به آن جایگاه صنعتی سوخت برسیم. الان هم همین افق مورد نظر است و قرار است انشاءالله در انتهای 15 سال از تاریخ برجام، ما حداقل به حدود 190 هزار سو برسیم؛ یعنی بالای 200 هزار سو و امکان اینکه بتوانیم این را از این میزان هم افزایش بدهیم، هست.

کمالوندی یادآور شد: البته این را نمی توانیم الان بگوییم. از سالهای هشت و 9 یعنی زمانی که تست ماشین ها تقریبا بخواهد تمام شود، مشخص می کنیم که کدامیک از این ماشین ها با توجه به کارایی و بهره وری و ضریب خطای کمتری که دارد، می تواند در چرخه تولید سوخت قرار بگیرد. پس بنابراین ما به لحاظ زمانی هم عقب نیستیم. شما اشاره کردید که آیا به جای کمیت دنبال کیفیت می روید؟ باید بگوییم که درست است که کمیت –همانطور که اشاره کردم- خیلی تفاوت نکرده است اما از این به بعد هم اگر قرار بود که ادامه بدهیم، اینطور نبود که –حتی در نبود برجام- مثلا به این 10 هزار سانتریفیوژ گاز تزریق می کردیم بلکه حتما ما کار تحقیق و توسعه را ادامه می دادیم و بعد از آن بود که تصمیم می گرفتیم که چه نوع ماشین و چه تعدادی را استفاده کنیم. الان هم داریم همین کار را می کنیم، بنابراین می توانیم جمع بندی بکنیم که عقب نیفتاده ایم.

معاون بین الملل سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که آیا توافق با 5+1 به ایران اجازه میدهد که این مدت هشت سال را کم کند؟، بیان کرد:  بله در برجام این طور پیش بینی شده که گفته شده هشت سال یا کمتر - در شرایطی که آژانس بتواند تأیید کند که همه فعالیتهای هسته ای ایران صلح امیز است. بنابراین این هشت سال حداکثر است یعنی ممکن است.

چارچوب همکاری های هسته ای ایران و غرب

وی در باره امکان همکاری بین ایران و مجموعه غربی گفت : ضمیمه سوم برجام فرصتی ایجاد کرده برای همکاریهای بین الملل بین این کشورها و ایران درزمینه هایی اعم از ایمنی، ساخت نیروگاه پزشکی تولید سوخت و موضوعات مختلف دیگر که با همکاری کشورهای عضو 5+1 دنبال  شود.

وی افزود : پیش نویس یک سری اسناد تهیه شده که امضای نهایی آن به شروع برجام  موکول شده است. این فضا الان ایجاد شده، با کشورهای اروپایی ارتباطاتی داشته ایم سفرهایی ازجمله دیدار آقای صالحی از مجارستان پیش بینی شده است و بزودی اسناد خوب زیادی دراین زمینه امضاء می شود.

کمالوندی با بیان اینکه روابط و همکاری با روسیه دراین زمینه ادامه پیدا خواهد کرد، گفت : دو نیروگاه دیگر در ایام دهه فجر کلنگ زنی می شود.

وی به برنامه های همکاری همکاریهای بین المللی و وجود فضای مناسب همکاری درزمینه های مختلف هسته ای  اشاره کرد و یادآور شد :  برای انجام کارهای مشترک در کشورهای جهان سوم ازجمله در قالب کمکهای پزشکی، ریشه کنی مالاریا و بیماریهای بومی در آن کشورها ، مذاکراتی با نمایندگان اتحادیه اروپا داشته ایم . در حوزه کشاورزی امکانات و تجربیاتی داریم که می توانیم در کشورهای در حال توسعه به عنوان مثال افریقایی با همکاری اروپایی ها به صورت سه جانبه آن را به اجرا درآوریم.

بازرسی ها باید درچارچوب توافق با ایران باشد

سخنگوی سازمان انرژی اتمی  در باره پروتکل الحاقی گفت : پروتکل الحاقی درمقایسه با پادمان یک سری راستی ازمایی دقیقتر و جدیدتر را پیش بینی کرده که ما قرار است اجرا کنیم صبیعتا اینها ممکن است سازو کارهای بازرسی داشته باشد.

وی درباره نحوه ورود بازرسان آژانس به ایران تاکید کرد که ایران فرصت دقت دراین زمینه و پذیرش یا عدم پذیرش افراد معرفی شده را دارد و مادامی که بازرسی از سایت ها، و با دلایل و براساس روند تعریف شده دنبال شود ، با آن مشکلی نداریم و همکاری لازم دراین زمینه خواهیم داشت. 

کمالوندی ابراز امیدواری کرد که آژانس ماموریت بازرسی ها و بررسی های خودرا به دور از سیاسی کاری دنبال کند

وی ابراز امیدواری کرد که آژانس ماموریت بازرسی ها و بررسی های خودرا به دور از سیاسی کاری دنبال کند.

کمالوندی گفت : ما همیشه این بدبینی را داشته ایم زیرا مسائل سیاسی در یک سازمان بین الملی مثل آژانس انرژی اتمی بی تأثیر از  مواضع سیاسی کشورها نیست؛ لذا این فرض را داریم که ما بنای رابطه متعادل با کشورهای مختلف دنیا از جمله 5 +1 گذاشته ایم دلیلی نمی بینیم که این به فرصتی برای سوء استفاده تبدیل شود، بنابراین حتما هم باید طول سفر امانو و در فرصتهای مختلف گفته شود که ما انتظار داریم از اینکه بیطرفانه قضاوت کنند و تحت تاثیر مسائل سیاسی قرار نگیرند.

سخنگوی سامان انرژی اتمی ایران با اشاره به اینکه ارتباطات خوبی با آژانس و دبیرکل وجود دارد ، یادآور شد که دغدغه و بدبینی های ایران از جمله احتمال طرح مسائل با اهداف سیاسی و ارائه اطلاعات غلط را همواره به آنان گوشزد کرده ایم .

کمالوندی  ابراز امیدواری کرد که براساس خواست ایران و بسیاری از کشورها آژانس بین المللی انرژی اتمی روال دریافت، ورود و بررسی اطلاعات مربوط به فعالیت های هسته ای کشورها و بررسی آن در این سازمان را مورد بررسی و تجدید نظر قرار دهد.

معاون سازمان انرژی اتمی ایران یادآور شد : به طور مثال در شورای امنیت که قرار است درباره امنیت کشورهای دنیا تصمیم بگیرد پنج قدرت حق وتو دارند آیا این عادلانه است یا غیر عادلانه. لزومی ندارد متخصص باشید حتی اگر به بچه های مدرسه هم بگویید می گویند این غیر عادلانه است. یک کشور به تنهایی می تواند جلوی یک حرکت را بگیرد بارها و بارها خواستند قطعنامه ای در شورای امنیت علیه رژیم صهیونیستی تصویب کنند اما مخالفت آمریکا مانع از آن شده است.

وی تاکید : ما می دانیم که کار سختی است اما آیا به علت اینکه کار سختی است نباید وارد شویم، نه ، جمهوری اسلامی ایران در خیلی موارد وارد شده و نتیجه هم گرفته است باید فضا را در سطح بین المللی ایجاد کنیم این به یک دیپلماسی قوی نیاز دارد و فکر می کنم دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران الان به اندازه کافی پخته شده است و برای ورود به این صحنه ها آمادگی دارد. ما ظرفیت خوبی هم در سازمان انرژی اتمی داریم و با ظرفیت خوبی که در اینجا داریم می توانیم در این روند تاثیر بگذاریم البته این یک روند طولانی است این انتظار را نداریم که امروز یک خواسته ای را مطرح می کنیم یک ماه یا دو ماه یا حتی یک سال دیگر به نتیجه برسد. خاصیت کار سیاسی مانند کار فرهنگی است در کار فرهنگی شما نمی توانید امروز یک کار تبلیغاتی انجام دهید و دو ماه بعد نتیجه بگیرید کار سیاسی هم همین گونه است. باید کار زیادی انجام بدهیم.

شرایط جدید ایران بعد از برجام به نفع منطقه است

کمالوندی درباره نگرانی برخی کشورهای منطقه درباره توافق هسته ای ایران ، پاسخ داد به نظر من باید کشورهای عربی به خصوص همسایگان ما بازگردند و گذشته را مرور کنند ما مواردی مانند حمایت از صدام داشتیم، یک جنگ خانمانسوز هشت ساله که خسارات انسانی ومادی زیادی هم به ما و هم به عراق وارد کرد حاصل آن چه بود؟ از کجا کم شد از بنیه جهان اسلام کم شد اگر در آن موقع که صدام به ما تجاوز کرد طرف حق قرار می گرفتند آن اتفاقی که صدام به کویت هم حمله کرد و اتفاق بعدی هم که آمریکا به عراق حمله کرد و صدها هزار نفر کشته شدند پیش نمی آمد ما هر کدام در مقابل  این خون ها مسئولیتی داریم بالاخره یک نفر کشته شود در دین مبین اسلام انگار که همه امت کشته شدند.

وی تاکید کرد: نمی توان دربرابر اتفاقاتی که در یمن و جاهای دیگر می افتد بی تفاوت بود. واقعا باید یک بار همه این ها را بررسی کنند. جمهوری اسلامی ایران در یک موضع اقتدار متینی قرار دارد و نیاز ندارد شتابزده عمل کند. نمی خواهیم به برادرانمان و همسایگان مان مطالبی بگوییم که آن ها احساس کنند این مطالب از روی تعصب و غرض یا خصومتی است. واقعا نه فقط به نفع جهان اسلام به نفع دنیا است که همه باهم در صلح و آرامش باشند. همه ما در منطقه ظرفیت زیادی داریم منابع عظیم معدنی امکانات و ثروت و نیروی انسانی داریم اینها باید در جهت آبادانی به کار برود نه در جهت تخریب.

کمالوندی افزود : اینکه از جمهوری اسلامی ایران تحریم برداشته می شود و وارد فضای بهتری برای رشد و توسعه می شود نباید یک کشور اسلامی را ناراحت کند و اگر ناراحت می کند این اشکالی از نگرش آن کشور است و به ضرر خود آن هم است. ضعف جمهوری اسلامی ایران ضعف آن می شود کما اینکه ما هم دوست نداریم کشورهای همسایه به خصوص کشورهای اسلامی ضعیف باشند اما باید این قدرت و استحکام مان را در جهت تقویت وحدت و رفاه و آسایش مردم نه فقط مردم خودمان در منطقه بلکه مردم جهان و مسلمانان مناطق دیگر به کار ببریم. مسئول این افراط گری و اتفاقاتی که در نیجریه و اندونزی و اقصی نقاط دنیا متاسفانه به اسم اسلام می افتد چه کسی است.

وی افزود جمهوری اسلامی ایران کشور مقتدری است هزاران سال در این منطقه زندگی کرده و قدرت های بزرگی آمدند و رفتند و قدرت های بزرگی به این کشور چشم داشتند بحمدالله این کشور قوی بوده و قویتر هم شده اما این قدرت نباید کسی را نگران کند نباید از قدرت جمهوری اسلامی ایران بترسند کما اینکه ما هیچ وقت هیچ جنگی را شروع نکردیم. حتی ما در صنعت هسته ای گفتیم ما با شما هستیم و می خواهیم شما هم در این صنعت سهیم باشید شما هم مثل ما باشید این نیست که ما چیزی را برای خودمان بخواهیم و برای دوستان خودمان نخواهیم. امیدوارم یکبار به خصوص نسل جوان درکشورهای عربی با تعمق نسبت به این مسائل از مسئولان کشورهای خود بخواهند و اینها را به روش های مسالمت آمیز تحت فشار قرار بدهند و روشنفکران کشورهای اسلامی با نوشتن مقالات مسئولیت دارند که جلوی این جریانی را که دارد به اسلام صدمه می زند، بگیرند.