"بهروز کمالوندی" در مصاحبه اختصاصی با برنامه "من طهران" شبکه العالم، اظهار داشت: برنامه هسته ای بخش‌های مختلفی را دربر می‌گیرد، و از اکتشاف و استخراج شروع می شود و کل چرخه سوخت را شامل می شود، غنی سازی تا پس ماند و پس ماندداری، مباحث نیروگاهی و بحث رآکتورهای تحقیقاتی که اینها در زمینه های مختلف بهداشتی، پزشکی، صنعتی وکشاورزی کاربرد دارد و از اهمیت زیادی برخوردار است.
کمالوندی با بیان اینکه ظرفیت غنی سازی با توجه به برجام محدود شده است، اظهار داشت: باز هم درهمین حالت محدودیت، هزاران سانترفیوژ درحال کار کردن هستند، سانترفیوژهای نسل جدید درحال آزمایش هست و امید زیادی هست که بتوانیم درانتهای پانزده سال که یک محدودیت پانزده ساله رو قبول کردیم درارتباط با سطح میزان غنی سازی که الان یک سال آن گذشته است، کشور ما به لحاظ صنعت تولید سوخت هسته ای خود کفا بشود.
وی افزود: اگرچه خودکفایی کامل مورد نظر ما نیست، به این دلیل که ما نیاز به منابع اولیه داریم، و طبیعتا امنیت سوخت برای ما مهم است؛ اینکه بتوانیم خودمان سوخت را تولید کنیم که اگر بنا به دلایلی سوخت به ما نرسید، نیروگاه‌های ما بیکار نمانند.
کمالوندی تأکید کرد: این درواقع برنامه کلی ما است، که به خوبی پیش می‌رود.
وی تأکید کرد: ما باید حدود بیست هزار مگاوات برق اتمی داشته باشیم، سال بیست و بیست و پنج می بایست ظرفیت اسمی تولید برق ما باید به صد هزار مگاوات برسد. الان هفتاد و پنج هزار تا هشتاد هزار مگاوات است که برای اینکه به صدها هزار تا برسد، ما باید چیزی بین هشت تا دوازده درصد از برق ما باید برق اتمی باشد؛ یعنی چیزی بین هشت تا دوازده نیروگاه مانند بوشهر ما نیاز داریم که یک نیروگاه داریم و یک نیروگاه هم قراردادش را بسته ایم، کارهایش شروع شده است و ان شاالله نیروگاه های دیگر هم در پیش خواهیم داشت.
* سطح همکاری های هسته ای با کشورها، پس از برجام
کمالوندی درخصوص همکاری‌های هسته‌ای اظهار داشت: با توجه به این که برجام مسیر را برای کشور ما باز کرده است، ما هم اکنون همکاری‌های خوبی را با کشورهای مختلف شروع کردیم، و اینها می تواند مقدمه خوبی برای آینده نوید بخش و روشن باشد. تعداد کشورهایی هم که در زمینه هسته ای می توانند به ایران کمک کنند، زیاد نیست، چون صنعت هسته‌ای در کشورهای کمی رشد کرده است، اما با همین تعداد هم ما روابط خوبی برقرار کردیم، مثل ژاپن و کره و چه اروپا که من خودم این اواخر یک سفر به چک داشتم، با روسیه ما همکاری خوبی داریم و همین طور با چین و در اروپا با سوئیس، سوئد، لهستان، مجارستان، اسپانیا؛ ما با همه اینها ارتباط های خوبی برقرار کردیم، به صورتیکه با آنها یادداشت تفاهم امضا کرده و یا درحال امضای یادداشت تفاهم هستیم.
* ضرورت توسعه همکاری هسته ای در منطقه
کمالوندی با این حال خاطرنشان کرد: البته یک چشم ما به کشورهای منطقه است؛ به نظر ما این همکاری‌ها باید در منطقه هم توسعه پیدا کند، چون همانطوری که اشاره کردم ، صنعت هسته ای باید در حوزه های دیگر مانند بهداشت ، پزشکی و حوزه های کشاورزی و صنعت نیز توسعه پیدا کند و ما به کمک همدیگر برای توسعه منطقه نیاز داریم .
* همکاری‌های هسته‌ای دورنمای خوبی دارد
وی افزود: موضوع هسته ای می تواند یکی از موضوع های همکاری ایران و کشورهای منطقه باشد و، ما بارها اعلام کردیم و باز هم اعلام می کنیم و به نظرم باید یک دیپلماسی فعالی دراین زمینه داشته باشیم که بتوانیم چیزی را که داریم با همدیگر به اشتراک بگذاریم، از تجارب یکدیگر در جهت اهداف صلح آمیز استفاده کنیم، و در پاسخ به این سوال جنابعالی که همکاری های هسته ای چطور پیش می رود ، باید بگویم که این همکاری‌ها طبق پیش بینی ما درحال پیش رفتن هست و دورنمای خوبی دارد.
وی افزود: ما از طریق شبکه العالم یکی دو جلسه پیام‌های خودمان را فرستادیم؛ به هرحال، همکاری دو طرفه است، ما از سمت خود آماده همکاری هستیم و البته از دوستان وزارت خارجه خواستیم که به تدریج این موضوع را در موضوعات روابط دوجانبه در سطح منطقه مطرح کنند، متاسفانه اکنون به علت شرایط منطقه، مذاکرات هنوز به طور جدی دراین زمینه شروع نشده و به نظرم باید هرچه زودتر این کار را انجام دهیم، ولی ما آمادگی داریم.
* پیشرفت خوب در تولید و فروش آب سنگین
کمالوندی با اشاره به پیشرفتهای صورت گرفته در زمینه آب سنگین، اظهار داشت: ما در زمینه آب سنگین پیشرفتهای خوبی داشتیم، در طول هفت ماه، هفتاد تن آب سنگین فروختیم؛ از این به بعد، با توجه به ظرفیت تولید، من فکر می کنم که ما سالی بیست تن در مجموع می توانیم آب سنگین به بازارهای جهانی عرضه کنیم.
وی افزود: البته این بازار محدود است، مجموع بازار جهانی آب سنگین، سالانه درحدود نود تا صد تن هست و ما در طول هفت ماه گذشته، هفتاد تن به بازارهای جهانی صادر کردیم، اکنون نوعی اشباع در بازار جهانی وجود دارد، و برای این بیست تن دیگر که تولید یک سال ما می باشد، درطول یک سال، فکر می کنم ما بتوانیم مشتری های خودمان را در طول همین یک سال داشته باشیم، کما این که مشتری های جدی و خوبی داریم.
کمالوندی ادامه داد: فکر می کنم که بتوانیم یک سری قراردادهای جدید را غیر از آن چه که به آمریکا و روسیه فروختیم، منعقد کنیم؛ و کشورهای جدید مشتری، عمدتا اروپایی هستند.
کمالوندی با بیان اینکه کاربرد آب سنگین بیشتر برای کارهای تحقیقاتی و دارویی است اظهار داشت: ازآنجایی که طبق آنچه که دربهترین و پیشرفته ترین آزمایشگاه ها برای آمریکایی ها ثابت شده است، می توان گفت که آب سنگین ایران به لحاظ کیفیت و به علت نداشتن اضافاتی که علی القاعده نباید باشد، بهترین نوع آب سنگین دردنیا است، که طالب زیاد دارد و فکر می کنم که مشتری های خوبی هم خواهیم داشت.
* برنامه چرخه سوخت
کمالوندی درخصوص چرخه سوخت گفت: ما تا مرحله تولید یو اف 6 عملا هیچ محدودیت برجامی نداریم، و از آن مرحله به بعد است که حدود پنجاه سانترفیوژ داریم، میزان غنی سازی کم می شود، اما معنایش این نیست که فعالیت های قبل از آن را کاهش دهیم، به طور مثال، ممکن است ما در یو اف 6 تولید خوب داشته باشیم، آنرا به خارج از کشور بفرستیم و معادل آن کیک زرد بگیریم، در قسمت انتهایی هم بعد از اینکه ما آنها را تولید و غنی کردیم، هدف اصلی این است که به سوخت تبدیل شود.
وی افزود: ما تلاش می کنیم که علاوه بر سوخت راکتور تهران که خودمان تولید کردیم، بتوانیم راکتورهای دیگر از جمله راکتور بازپروری شده اراک را هم تولید کنیم، و نگاه این را داریم که در آینده بلندمدت تر ، سوخت نیروگاهی تولید کنیم و در این زمینه داریم خوب پیش می رویم.
کمالوندی تأکید کرد: بنابراین می توانیم بگوییم که درچرخه سوخت ، برنامه های توسعه ما برنامه‌های خوبی هست، اما به دلیل برجام، محدودیت ظرفیتی را از حوزه غنی سازی به بعد داریم، ولی راه های دیگری هم داریم ممکن است بخشی را که خودمان غنی سازی می کنیم ، می توانیم با کشورهای دیگر وارد مذاکره شویم و مثلا مواد غنی شده آن ها را به شکل های مختلف مثل قرص و اینها تحویل بگیریم و طی مبادلات این چنینی ، بتوانیم فعالیت های شادابی داشته باشیم که صنعت روی پای خود بایستند.
* پیامدهای منفی و مثبت برجام
کمالوندی در پاسخ به سؤالی درخصوص پیامدهای منفی توافق هسته ای اظهار داشت: طبیعی است که در هر همکاری جوانب منفی نیز وجود داشته باشد. اما باید ببینید که در توافق یک چیزهایی دادید و یک چیزهایی را هم گرفتید.
وی تأکید کرد: ممکن است بعضی ها به دلیل اینکه در موقعیت انتقادی قرار دارند، فقط به داده ها فکر کنند. به طور مثال خب مامثلا فرض کنید قبلا نه هزار سانتریفیوژ کار می کرده چرا الان باید پنج هزار سانتریفیوژ کار کند.
کمالوندی ادامه داد: اینها سوالی است که می تواند مطرح بشود. ولی جوابش این است که ما از آن طرف در واقع به یک همکاری وارد شدیم، که بر اساس این همکاری داریم یک چیزهایی را می گیریم.
کمالوندی گفت: به طور مثال الان فضایی که برای کشور ما در زمینه همکاری‌های هسته‌ای باز شده، یا بازاری که برای آب سنگین ما است؛ به هر حال ما به این اندازه آب سنگین نیاز نداشتیم و بعد از مصرف رآکتور اراک، عملا آب سنگین ما مازاد بود، ولی الان ما داریم این آب سنگین را می فروشیم، و این خود به لحاظ اقتصادی خوب است.
کمالوندی تأکید کرد: جنبه های سلبی و ایجابی، هر دو باید باهم در نظر گرفته شوند، و معنی همکاری هم همین است. یعنی فقط صفر و صدی فکر نکنید. به هر حال فکر می‌کنم در یک مجموعه ای اگر بخواهیم همه این ها را در یک کفه ترازو بگذاریم آنها یک نگرانی داشتند فکر می کردند ایران به سمت بمب هسته ای می رود، در حالیکه این واقعیت نداشت. ما تلاش کردیم نگرانی این ها را از بین ببریم.
وی افزود: از طرفی این کار شاید به شکل این شد که یک سری فعالیت های ما برای یک دوره ای محدود بشود، ولی در یک حوزه های دیگری باز شود. بطور مثال در زمینه ای مثل برجام، زمینه های همکاری زیادی دیده شده حتی در بحث های نیروگاهی، ایمنی، امنیت، شتابگرها و غیره، که همه این ها الان دارد خوب هم پیش می رود.
کمالوندی خاطرنشان کرد: بنابراین در یک مجموعه داد و ستد اگر بخواهیم بگوییم، این کفه ترازو شاید بیشتر هم به نفع جمهوری اسلامی ایران دارد سنگینی می کند.
* گزینه دیگری وجود ندارد
وی تأکید کرد: هر چقدر زمان می‌گذرد و به جلو می رویم همه اطراف می بینند که گزینه دیگری وجود ندارد، حالا هرکس می خواهد باشد؛ یعنی اگر منتقدی وجود داشته باشد وقتی از او سوال کنید که خیلی خوب، شما می گویید این نباشد پس چه چیزی باشد، جایگزین دیگری ندارد؛ حالا چه منتقد در داخل آمریکا باشد، چه منتقد در داخل ایران باشد. می گوییم خیلی خوب، اگر این نه، چه چیز دیگری وجود دارد؛ به هرحال این روش، روش خوبی است و نتیجه تجربیات دهها کشور مختلف بوده، و ضمن اینکه این بحث تنها مربوط به ایران نیست. ایران با یک عده کشور مهم و قدرتمند دنیا توافق کرده اند، که می تواند زمینه خوبی برای کار در زمینه های مختلف دیگر باشد.
* پیشران در مراحل اولیه کار است
کمالوندی درخصوص پیشران اظهار داشت: پیشران در واقع برای حرکت کشتی‌ها و زیردریایی ها است، و جمهوری اسلامی ایران الان یکی از ناوگان های کشتی دنیا را دارد. و از نظر حتی زیر دریایی هم در بلند مدت جمهوری اسلامی ایران، نیازهای خاص خودش را دارد؛ البته الان در مراحل اولیه کار است.
وی افزود: دستور آقای رئیس جمهور به سازمان این بوده که در این زمینه بررسی دقیق انجام دهد، و زمینه های انجام کار را فراهم کند.
کمالوندی تأکید کرد: به صورت جدی همان روز بلافاصله بعد از دریافت این دستور، ما تشکیل جلسه دادیم، کار را تقسیم کردیم، کمیته تشکیل دادیم و داریم در این زمینه کار می کنیم. حتی خود من که فرد فنی نیستم شاید صدها صفحه مطالب فنی خواندم که یک ذهن و درک درستی داشته باشیم که در واقع ما دنبال چه چیزی هستیم.
کمالوندی اظهار داشت: الحمدالله با توجه به ظرفیت هایی که ما در کشورمان داریم این امر، امری شدنی است. البته یک سری بحث های فنی است.
کمالوندی تأکید کرد: پیشران ها از لحاظ سوخت می تواند سوخت مختلف داشته باشد، حتی تا سوخت 95 درصد، آنچه که مهم است جمهوری اسلامی ایران می خواهد این کار را با توجه به برجام انجام دهد. البته مفهومش این نیست که حالا مثلاً اگر سوخت 20 درصد لازم بود ما این را کنار بگذاریم، بلکه این می تواند در برنامه ها باشد که شما بتوانید کار رآکتور را به خوبی پیش ببرید کار تئوری را انجام دهید، اما در عمل وقتی که در واقع این محدودیت ها رفع بشود بتوانید این سوخت را تامین کنید.
وی اظهار داشت: اما اگر سوال این باشد که آیا چنین پیشران های دریایی با سوخت غنای کم هم شدنی است، یا نه؛ باید گفت که بله، بعضی از کشورها در این زمینه کار کردند و شدنی است؛ با توجه به اینکه ما هم تخصص خوبی به ویژه در زمینه سوخت داریم به نظرم ما می توانیم در زمینه سوخت هم کار را به صورت جدی پیگیری کنیم. به هر حال ما فعلا از طرف رئیس جمهور سه ماه وقت داریم که فعلا در این زمینه کار مطالعاتی کنیم. بعد از آن می توانیم دقیق بگوییم چه کاری می‌توان کرد.
* روابط ایران و آژانس خوب است
کمالوندی درباره روابط با آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: البته رابطه ما با آژانس بین المللی انرژی اتمی خوب است. آژانس در این برجام یک جایگاه تشخیص و تایید اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران را دارد، و فراتر از آن نیست. حالا بعضا من دیدم حتی در کشور خود ما یک انتظاراتی دارند، یعنی فکر می کنند که مثلا آژانس باید تعهدات طرف مقابل را هم در نظر بگیرد و مانیتور کند.
وی افزود: خب این یک واقعیت قضیه نیست، آژانس یک تشکیلات فنی است که مسئولیت مشخصی دارد. ما در مذاکرات توافق کردیم که دو طرف از آژانس بخواهیم یعنی ما و پنج کشور 1+5 که آژانس بر تعهدات جمهوری اسلامی ایران نظارت داشته باشد. البته ما بر اساس پادمان غیر از برجام هم ما رابطه ای با آژانس داشته و داریم اما پروتکل را به صورت موقت و داوطلبانه پذیرفتیم که این خود یک سری راستی آزمایی های جداگانه ای را دارد.
کمالوندی خاطرنشان کرد: در بحث برجام هم یک مقداری انواع نظارت‌ها می تواند کیفیتش تا اندازه‌ای متفاوت شود. آژانس در حال بررسی است و تا الان هم گزارشاتی که داده موید این بوده که جمهوری اسلامی ایران قاطعانه به تعهداتش پایبند بوده و آن را به خوبی انجام داده است.
وی افزود: البته لازم است ما هرازگاهی با مجموعه آژانس به خصوص خود آقای مدیرکل ارتباط داشته باشیم، به این علت که گزارشی که به شورای حکام ارائه می شود گزارش مدیرکل بوده و در نهایت مدیرکل آن را تایید و برای شورای حکام می فرستد. ضمن اینکه مدیرکل یک فرد فنی نیست، بلکه یک مجموعه فنی دارد.
کمالوندی اظهار داشت: اگر ما با مدیرکل در ارتباط باشیم، و تفاسیری را که فکر می کنیم به درک درست موضوع بیشتر کمک می کند، با مدیرکل درمیان بگذاریم و نظرات و ملاحظات خودمان را بگوییم، طبیعتاً این ها موثر است، و این سفرها از این جهت حسن هایی دارد؛ ضمن اینکه آنها بعضاً سوالاتی دارند کما اینکه آقای مدیرکل در زمینه پیشران سوالاتی داشت، که جواب دادیم، ایشان می گفتند که مثلاً اگر این مثلا در زمینه های نظامی استفاده شود یک مسیر خاص خودش را دارد یا ملاحظات اینچنینی که پاسخ لازم به این ها داده شد و آن هم این بود که به هر حال جمهوری اسلامی ایران متوجه تعهدات بین المللی خود می باشد و در واقع اگر ابهامی هم باشد از این جهت این ابهامات رفع می شود.