العالم - آمریکا
وبسایت بلومبرگ در مطلبی نوشت: جمهوری اسلامی ایران در حال بسط نفوذ خود است و پرسشهایی را در مسیر بلندپروازیهای آمریکا برای محدود کردن این کشور ایجاد کرده است.
میتوان با سفر به شمال نیجریه که عمدتاً مسلماننشین است، موفقیت ایران را در ساخت اشکالی از حمایت آتشین از این کشور مشاهده کرد؛ آن هم در منطقهای بسیار دور از خاورمیانه که از سیاستهای خصمانه رئیسجمهور آمریکا برای محدود کردن تهران فاصله زیادی دارد. تعداد افرادی که در این منطقه از نیجریه به اسلام شیعی گرویدهاند رو به افزایش است.
در حالی که جهان خود را با عصر ترامپ تطبیق میدهد، پیام مخابرهشده برای واشینگتن و متحدانش این است که ایران نفوذ خود را در مناطقی غیر قابل انتظار گسترش میدهد. ایران توانسته است بیتوجه به تحریمهای اقتصادی که آن را تا سال گذشته از بخش بزرگی از بازار نفت محروم کرد، نفوذ خود را افزایش دهد.
به نوشته بلومبرگ، برای مثال، این نفوذ در نیجریه -- پرجمعیتترین کشور آفریقا، تولیدکننده عمده نفت و کشوری با معضل اختلافات قومی – شبیه به همان اختلافاتی که خاورمیانه را فرا گرفته است – به خوبی مشاهده میشود. بیشتر مسلمانان نیجریه سنی هستند و افزایش رد پای ایران در آفریقا، سعودیها را نگران کرده است.
"پال سیلم،" معاون مؤسسه خاورمیانه در واشینگتن در این خصوص ادعا کرد: «ایران نهضت و نبرد جهانی خودش را آغاز کرده است. ایران معتقد است آمریکا میخواهد مانعش شود. ایرانیها با شعارهای مذهبی در حال ساختن شبکههایی هستند که میتوانند از آنها در هر نبردی استفاده کنند. و هرجا که آنها در حال گسترش باشند، ظرفیت منازعه شیعه و سنی هم وجود دارد.»
"کریستوفر شروود،" سخنگوی وزارت دفاع آمریکا میگوید پنتاگون فعالیتهای ایران را در نیجریه و غرب آفریقا تحت نظر دارد. پروندههای متعلق به عربستان که در سال 2015 به وسیله ویکیلیکس منتشر شد نیز از گسترش مذهب شیعه از سوی ایران در مالی، موریتانی، بورکینافاسو و نیجریه در غرب آفریقا گرفته تا هند و چین در آسیا حکایت دارد.
پال سیلم همچنین معتقد است: «برای ایرانیها، درست همانند اتحاد جماهیر شوروی، این داستان منعکسکننده یک برخورد وجودی و ایدئولوژیک با ایالات متحده است. این وضع درباره کسب امتیاز در هر منطقه از جهان است که بتوان از آن حالا و یا در آینده استفاده کرد.»
در ادامه مطلب بلومبرگ آمده است: حضور ایران در غرب آفریقا همچنین برای دشمن قدیمی سعودی و شاخه بنیادگرای تحت حمایت آن که عربستان صادر میکند، یک چالش محسوب میشود. این وضع به ایجاد تنش میان جوامع مختلف در نیجریه منجر شده است. هر دو کشور هزینه مراکز مذهبی را تأمین میکنند که متولی اداره مدارس و تأمین مدرسان مذهبی خود هستند. در پسِ این تحولات، یک اقتصاد نفتمحورِ رو به افول، ارزِ سقوطکرده به پایینترین سطح و نبرد با گروه تروریستی سنی بوکو حرام مشاهده میشود.
به گفته الکساندر ترستون، نویسنده کتابی تحت عنوان "اسلام سلفی" در نیجریه، در سال 1960 و زمان استقلال نیجریه از بریتانیا، هیچ مسلمانی با مذهب شیعه در این کشور زندگی نمیکرد. بیشتر مسلمانان نیجریه در آن زمان صوفی بودند و به هیچ گروهی تعلق نداشتند. همزمان با افزایش سرمایهگذاری سعودیها در اوایل دهه 60 قرن گذشته، نیجریه یکی از مناطقی بود که آنها مورد توجه قرار دادند؛ اما قصد آنها در ابتدا رقابت با ایران نبود.
درباره تعداد شیعیان نیجریه تخمینهای فراوانی وجود دارد. نیجریه 190 میلیون نفر جمعیت دارد که تقریباً به طور مساوی میان مسیحیت و اسلام تقسیم شده است. تعدادی از شیعیان، جمعیت شیعه این کشور را 20 میلیون نفر تخمین میزنند؛ در حالی که سنیها میگویند تعداد شیعیان به یکچهارم این رقم هم نمیرسد.
همه چیز از ابراهیم زکزاکی، فعال دانشگاهی سنی آغاز شد. وی آنچنان تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران قرار گرفته بود که به دنبال پیاده کردن آن در کشورش بود. وقتی چنین اتفاقی رخ نداد، زکزاکی به ایران رفت، پس از مدتی به شیعه گروید و به یک روحانی بدل شد.