العالم ـ آمریکا
'طلعت مسعود' در گفت و گویی تفصیلی، همچنین درباره نشست اخیر ریاض و امضای قرارداد بزرگ فروش سلاح آمریکا به عربستان، گفت که 'دونالد ترامپ' با چشم دوختن به منابع مالی عربستان، به دنبال استفاده از آن برای نجات اقتصاد نه چندان مطلوب آمریکا در شرایط کنونی است.
طلعت مسعود، ژنرال 85 ساله و بازنشسته ارتش پاکستان، با وجود کهولت سن، همچنان از صاحب نام ترین و فعال ترین تحلیل گران و کارشناسان پاکستانی در حوزه مسائل سیاسی و تحولات منطقه ای است و از وی به عنوان سخنران ارشد، در بسیاری از سمینارها و کنفرانس های مهم پاکستان با موضوع های منطقه ای و بین المللی دعوت می شود.
این تحلیل گر باتجربه پاکستان 40 سال از عمر خود را (از سال 1950 تا 1990) در پست های های عالی در ارتش پاکستان گذرانده و تحصیل کرده دانشگاه های آمریکا و انگلیس است که مدتی نیز به عنوان رییس بخش تولیدات دفاعی وزارت دفاع پاکستان خدمت کرده است.
مشروح گفت و گوی ایرنا با ژنرال طلعت مسعود در پی می آید.
** سوال: همانطور که رسانه های خارجی هم اعلام کردند، انتخابات اخیر ریاست جمهوری در ایران با حضور و مشارکت گسترده مردم همراه بود. ارزیابی شما از تاثیر حضور مردم در صحنه هایی چون انتخابات در تحکیم پایه های یک کشور و حکومت چیست؟
جواب: مشارکت گسترده مردم در انتخابات، یکی از ارکان قدرت هر نظام مردم سالار و کشور محسوب می شود و شور و اشتیاقی که مردم ایران برای شرکت درانتخابات از خود نشان دادند، تحول بسیاری مثبتی در جهت تحکیم پایه های نظام مردم سالار در ایران و دستاوردی بزرگ برای این کشور است.
حضور آگاهانه و فعال مردم در انتخابات ایران همچنین حاکی از آن است که مردم این کشور علاقه مند و معتقد به نقش آفرینی در روند تصمیم گیری های مهم برای کشورشان هستند.
** سوال: انتخاب دوباره دکتر حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری ایران از سوی مردم این کشور، چه پیامی در عرصه بین المللی و منطقه ای می تواند داشته باشد؟
جواب: فکر می کنم مردم ایران یک بار دیگر به دکتر حسن روحانی رای دادند چون یک رئیس جمهور میانه رو و اعتدال گرا برای کشورشان می خواهند و اعتقاد دارند رئیس جمهوری که چنین دیدگاه هایی داشته باشد، می تواند برای کشورشان به ویژه در مسیر تعامل سازنده با جهان، مفید باشد.
در شرایطی که ایران با مسائلی در حوزه روابط بین المللی با کشورهایی نظیر آمریکا یا عربستان مواجه است، مردم ایران اعتقاد دارند روحانی با توجه به تجربه ای که در باز کردن گره های سخت کشور از جمله پرونده هسته ای دارد، می تواند ایران را در شرایط کنونی نیز از بند مسائل جاری برهاند.
فکر می کنم این موضوع یکی از دلایلی بود که باعث شدم اکثریت مردم ایران به روحانی در انتخابات اخیر رای بدهند.
رای مردم ایران به روحانی، اعتماد دوباره آنان به وی بود. ایرانیان نشان دادند که روحانی شایسته ترین فرد برای ریاست جمهوری کشورشان است و من هم فکر می کنم مردم ایران خوب قضاوت کردند و انتخاب درستی انجام دادند.
** سوال: پیام اجلاس عربی-آمریکایی ریاض چه بود و آیا خرید انبوه سلاح توسط عربستان از آمریکا، می تواند نشانه ای از احتمال وقوع جنگ های جدید در منطقه باشد؟
جواب: حضور رئیس جمهوری آمریکا در اجلاس عربی-آمریکایی ریاض، نوعی اعلام حمایت واشنگتن از سیاست های ریاض در خاورمیانه برای اهداف خاص و بهره برداری های اقتصادی بود. آمریکایی ها به منابع مالی عربستان چشم دوخته اند.
طبق معمول، رئیس جمهوری آمریکا نیازمند بازارهایی برای فروش سلاح های این کشور است تا از این طریق چرخ اقتصاد آمریکا را بچرخاند. وقتی ترامپ در ریاض از تهدید بودن ایران سخن می گوید، در واقع در حال استفاده از ادبیاتی برای ترغیب عربستان نسبت به خریدن سلاح های بیشتر و در نتیجه سود اقتصادی بیشتر برای آمریکا است.
طلعت مسعود که از مهندسان کارآزموده ارتش پاکستان درحوزه تسلیحات و تجهیزات دفاعی بوده و برای چند سال، فرماندهی مرکز سلاح سازی پاکستان را برعهده داشته است، می گوید: آمریکایی ها با استفاده از فرصت ناآرامی ها و درگیری ها در مناطق مختلف، موفق به فروش سلاح های خود می شوند و اگر چه آمریکا موفق شده سلاح های زیادی به عربستان بفروشد اما عربستان اگر هم بخواهد، نمی تواند از این سلاح ها و فناوری های پیشرفته، بطور موثر استفاده کند.
حمایت های آمریکا از عربستان، بی دلیل نیست و ترامپ سعی دارد با حمایت از ریاض، به اقتصاد کشورش کمک کند.
** سوال: حضور نخست وزیر پاکستان در اجلاس عربی-آمریکایی ریاض چه دستاوردهایی برای پاکستان داشت؟
جواب: تصمیم گرفتن برای پاکستان برای شرکت در این اجلاس در عالی ترین سطح، کار سختی بود. زیرا در عین حال که پاکستان روابط نزدیک و راهبردی باعربستان دارد، از طرفی هم خواستار روابطی بسیار خوب با ایران است و واضح است که اجلاس ریاض، یک اجلاس ضدایرانی بود.
پاکستان در گذشته درباره ایفای نقش میانجی گر و آشتی دهنده میان ایران و عربستان فکر می کرد اما به نظر من، ایفای چنین نقشی از سوی پاکستان کار دشواری است زیرا عربستان و هم پیمانانش سیاست هایی خاص با اهدافی خاص را دنبال می کنند و کشوری مثل پاکستان نمی تواند بر سیاست ها و اهداف آنها چندان اثرگذار باشد.
تنش های شدید میان ایران و عربستان، بدون تردید عواقب و تبعاتی برای پاکستان و بسیاری دیگر از کشورهای منطقه نیز دارد. بسیار باعث تاسف است که شاهد اختلاف میان کشورهای جهان اسلام هستیم.
** سوال: با وجود اراده بالای مقامات ایران و پاکستان برای تقویت روابط، این روابط عملا در سطح ایده آل و مطلوب دو طرف نیست. چه دلیل یا دلایلی را سد راه رسیدن روابط دو کشور همسایه به سطح روابط ایده آل می دانید؟
جواب: دلایل مختلفی برای این مسئله وجود دارد. شاید یکی از دلایلی که مانع از پیشترف روابط تجاری و اقتصادی ایران و پاکستان شده، موضوع تحریم ها باشد. دولت پاکستان نگران آن است که مبادا در صورت اقدام برای اجرای قرارداد خط لوله گاز با ایران یا هرگونه قرارداد دیگری، از سوی آمریکا مورد تحریم و تحت فشار قرار گیرد.
علاوه بر این، برخی لابی های فعال که در پاکستان نفوذ دارند، به نظر می رسد تمایل چندانی به رشد مناسبات تجاری و اقتصادی میان ایران و پاکستان از خود نشان نمی دهند. با وجود این مسائل، مردم پاکستان و بسیاری از سیاستمداران ارشد این کشور از احزاب قدرتمند نظیر حزب مردم و حزب تحریک انصاف و بسیاری از اعضای ارشد حزب حاکم(حزب مسلم لیگ نواز) و خیلی از احزاب و گروه های پاکستان، از صمیم قلب خواستار روابط نزدیک با ایران هستند و همواره تاکید دارند که پاکستان باید برای حل مسائل و تنش های بین ایران و عربستان، به تلاش ادامه دهد.
حتی پارلمان پاکستان هم خواستار روابط نزدیک این کشور با ایران است اما دولت پاکستان تا کنون توجه لازم را به این موضوع نداشته است.
** سوال: سال آینده، پاکستان انتخابات مهمی در پیش رو دارد. آیا فکر می کنید حزب حاکم کنونی باز هم شانس پیروزی در انتخابات را خواهد داشت؟
جواب: به نظرم، حزب مسلم لیگ نواز که هم اکنون حزب حاکم پاکستان است، باز هم اکثریت آرا را در انتخابات از آن خود خواهد کرد. اگرچه حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان از مخالفان سیاسی حزب حاکم کنونی، تعداد نسبتا بالایی از کرسی های پارلمان را در اختیار دارد اما از توان کافی برای پیروزی انتخابات و تشکیل دولت بعدی پاکستان برخوردار نیست.
**سوال: در سال های اخیر به ویژه در سال ها و ماه های پایانی دولت باراک اوباما رئیس جمهوری سابق آمریکا، شاهد افزایش تنش در روابط اسلام آباد – واشنگتن بودیم. حالا که دولت جدید در آمریکا به ریاست دونالد ترامپ روی کار آمده، فکر می کنید، فضای روابط دو کشور رو به بهبود خواهد رفت؟
جواب: پاکستان نباید انتظار زیادی در زمینه بهبود روابط با آمریکا داشته باشد. کنگره آمریکا نسبت به پاکستان خصومت زیادی نشان می دهد و به نظرم حتی، روزهای کمک های مالی آمریکا به پاکستان رو به پایان است.
البته شخصا اعتقاد دارم این اتفاق خوبی برای پاکستان خواهد بود زیرا پاکستان مجبور خواهد شد روی پای خود بایستد و به دنبال اتخاذ سیاست های مستقل باشد. ممکن است پاکستان با سختی هایی مواجه شود اما قطع حمایت ها و کمک های مالی آمریکا از پاکستان، در واقع لطفی است که آمریکا به پاکستان می کند. این باعث خواهد شد دولت پاکستان مجبور به اتخاذ تدابیری برای ایستادن روی پای خود شود.
از طرفی هم از روابط خوب و رو به رشد دولت آمریکا با هند به عنوان اصلی ترین رقیب پاکستان، نباید غافل شد. این روابط چیزی نیست که خوشایند پاکستان باشد.
** سوال: روسیه ابتکارهای جدیدی برای کمک به ثبات افغانستان با همکاری کشورهای منطقه آغاز کرده است. انگیزه اصلی روسیه از این اقدام چیست؟
جواب: انگیزه اصلی روسیه از شروع ابتکاراتی جدید در خصوص افغانستان و دعوت کردن کشورهای مختلف منطقه و آسیای میانه به نشست های مسکو با موضوع افغانستان، یافتن راهی برای مهار داعش در افغانستان است.
روسیه به دنبال راهی برای تعامل با طالبان افغانستان و استفاده از آن برای جلوگیری از پر و بال گرفتن داعش در افغانستان است. مسکو داعش را به مراتب خطرناک تر از طالبان می داند و نگران نفوذ داعش از افغانستان به روسیه از طریق منطقه آسیای میانه است.
** سوال: این روزها مصادف با 'یوم تکبیر' یا همان سالروز هسته ای شدن پاکستان در روز 28 ماه می سال 1998 است. هسته ای شدن پاکستان چه دستاوردهایی و احتمالا چه تبعاتی منفی برای این کشور داشته است؟
جواب: بزرگ ترین امتیاز و دستاوردی که دستیابی به سلاح هسته ای برای پاکستان داشت، تقویت قدرت بازدارندگی آن به ویژه در برابر هند است که همواره تلاش می کند پاکستان را از طریق های گوناگون تحت فشار قرار دهد.
همچنین ، روز 28 ماه می سال 1998، به عنوان روز دستیابی پاکستان به دانش و فناوری هسته ای محسوب می شود که خود یک دستاورد بسیار بزرگ است و پاکستان در آن زمان موفق شد به رغم تمام محدودیت ها و فشارها، به این فناوری و تولید سلاح هسته ای دست پیدا کند .
اما اعتراف می کنم که مجهز شدن پاکستان به سلاح هسته ای نه تنها باعث کمک به حل مسائل قدیمی میان پاکستان و هند نشده، بلکه باعث شد تا این مسائل و اختلاف کهنه و قدیمی، به حالت انجماد درآید و همچنان باقی بماند.
اگر کسی فکر می کند که سلاح هسته ای می تواند باعث حل اختلافات سیاسی میان کشورها شود، سخت در اشتباه است. پاکستان باید این واقعیت را درک کند که قدرت این کشور، از سلاح اتمی آن بدست نمی آید بلکه قدرت واقعی پاکستان، با تقویت توان اقتصادی و ثبات سیاسی آن افزایش خواهد یافت.