العالم-آمریکا
فرهیختگان -- ساکن این روزهای کاخ سفید که در وعدههای انتخاباتی خود میگفت برجام را پاره میکند در اقدامی که چندان هم دور از انتظار نبود پایبندی ایران به تعهداتش در توافق هستهای را زیر سوال برد و تصمیم درباره ایران را به کنگره پاس داد تا نشان دهد مثلا به وعدههای انتخاباتیاش پایبند خواهد بود. «کولین راولی»، پیشتر مامور ویژه افبیآی و افشاگری بود که در سال 2002 از سوی نشریه «تایم» بهعنوان فرد سال انتخاب شد. با او درباره اظهارات اخیر ترامپ به گفتوگو نشستیم که مشروح این گفتوگو را در ادامه میخوانید.
با وجود اینکه به دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا از طرف نزدیکان و مشاورانش توصیه شده بود که پایبندی ایران به تعهداتش را تایید کند، او خلاف این توصیهها عمل کرد و رای به عدمپایبندی ایران به برجام داد. فکر میکنید چرا او دست به چنین اقدامی زد و عواقب این تصمیم چه خواهد بود؟
اصلیترین دلیلی که باعث شد ترامپ تهدیدهای زمان مبارزات انتخاباتی خود را عملی کند، فشارهای لابی صهیونیستی و عربستان سعودی بود. ترامپ در زمان تبلیغات انتخاباتیاش نیز تهدیدهایی علیه ایران و برنامه هستهای ایران انجام داد که آن هم به توصیه و خواست لابیهای صهیونیستی و عربستان بود. دلیل دوم ترامپ دهنکجی به اقدامات اوباماست و این کار را نشان دادن انتقاد خود به عملکرد وی میداند. ترامپ هنوز تصور میکند که بخش قابلتوجهی از بدنه سیستم حاکمیتی در آمریکا و همچنین افکار عمومی به اوباما وفادار و علاقهمند است.
با همه این اوصاف، فشارهای اسرائیل و حتی عربستان دلیل اصلی این اقدامات است و اتفاقی که در عمل میافتد این است که بهواسطه فشارهای سیستماتیک توسط ریاض و تلآویو در واقع ترامپ تبدیل به مجری منافع ملی این دو کشور شده است. او برخلاف نظر مشاوران و نزدیکان خود و خواست رهبران اروپایی عمل میکند و آنها را مجبور به اقداماتی میکند که خلاف منافع آنهاست. باید گفت که آمریکا به صورت غیرمستقیم برای اروپاییها تصمیم میگیرد.
همانطور که گفتید به نظر میرسد اسرائیل و عربستان تاثیر زیادی بر سیاستهای اخیر ترامپ دارند. افراد نزدیک به ترامپ مانند سناتور بلک که در کمپین انتخاباتی او بودند معتقدند که سیاست اولیه ترامپ مبارزه با نفوذ بیش از حد عربستان سعودی و اسرائیل در آمریکا بود، ولی به نظر میرسد حامیان این دو رژیم در آمریکا توانستهاند افراد تاثیرگذار در اطراف ترامپ را تغییر دهند تا بتوانند سیاستهای خود را به ترامپ بقبولانند. اگر میشود درباره فشارهایی که به ترامپ از داخل و خارج آمریکا وارد میشود، توضیح دهید.
شرایط کنونی آمریکا عجیب و بیسروسامان است. من 62 سال دارم و طی دوران زندگیام شاهد چنین شرایطی در آمریکا نبودهام. در برنامههای سیاست خارجی ترامپ اگر یک خوبی وجود داشت این بود که درصدد است مشکلات آمریکا را با روسیه حل کند. در زمان اوباما تنش زیادی با روسیه ایجاد شده بود و سیاست تخریبی گستردهای برای ضدیت با روسیه آغاز شد. ترامپ در تبلیغات خود گفت که میشود با روسها کنار آمد و روابط صلحآمیزی داشت، اما ترامپ متهم شد که از روسها حمایت میکند. باید این را در نظر بگیریم اگر تنش بین آمریکا و روسیه و حتی چین بالا بگیرد احتمال یک جنگ جهانی اتمی وجود خواهد داشت. منافع به وجود آمدن روابط صلحآمیز با روسیه به جای افزایش تنش، مسالهای است که بسیاری آن را در نظر نمیگیرند. افراد مخالف با ترامپ در حزب دموکرات به رهبری و هزینه هیلاری کلینتون توانستند از سیستمهای اطلاعاتی و امنیتی در آمریکا برای تهیه گزارشهای علیه ترامپ و برنامههایش استفاده کنند و همین اقدامات، زمانی که ترامپ رئیسجمهور شد نیز ادامه یافت. شرایط کنونی اینگونه است که نومحافظهکاران جنگطلب در آمریکا علاوهبر اینکه توانستند سیاستهای ترامپ را تخریب کنند به آن جهت جدیدی دادند. بسیار امیدوار بودیم که تیلرسون، وزیر خارجه و برخی دیگر از ژنرالهای اطراف ترامپ که هزینه واقعی یک جنگ را میدانند نگاه واقعگرایانهتری نسبت به مسائل داشته باشند و بتوانند مانع فشارها به ترامپ شوند. البته باید بگویم که این فشارها مختص ترامپ نیست، این فشارها به اوباما هم وارد میشد و حتی در برخی موارد، اوباما به این فشارها اذعان میکرد.
فکر میکنید با وجود اتفاقاتی که در آمریکا میافتد، نتیجه آن بر سیاست خارجه آمریکا چه میتواند باشد؟
شرایط به اندازهای پیچیده شده است که کمتر کسی در دنیا میتواند آینده را پیشبینی کند، میتوان امید داشت که اروپاییان بتوانند مانع رفتار اشتباه ترامپ شوند. برخی رهبران کشورهای اروپایی در نامهای خطاب به ترامپ از وی خواستند پایبندی به تعهداتش را امضا کند.
ولی اظهارنظرهای صورتگرفته توسط مقامات اروپایی و بهطور خاص آلمان، فرانسه و انگلیس چیزی غیر از این را نشان میدهد. آنها صحبتهای تندی علیه ایران کردهاند و همراهی خود را با مقامات برای فشار به ایران اعلام کردهاند. البته همه میدانند که منافع کشورهای اروپایی در حفظ برجام و تعامل سازنده با ایران است، اما مفهوم اظهارات مقام اروپایی علیه ایران چیست؟
یکی از دلایلی که وقتی فشار روی اروپاست با آمریکا همراهی میکنند بحث ائتلاف ناتو است؛ ائتلاف ناتو همیشه تاثیر زیادی داشته و اروپاییها نگران این هستند که در صورت عدم همراهی با آمریکا حمایتهای نظامی و امنیتی از اروپا توسط آمریکا برداشته شود. باید روزی برسد که اروپاییها بتوانند آنچه را که منافع آنها را تامین میکند، انتخاب کنند و نگرانی از دشمنی آمریکا با این کشورها باعث نشود آنان هر آنچه آمریکا میگوید، انجام دهند.
گفته میشود بدنه دولت ترامپ با وی همراهی نمیکند، بهطور خاص سیستم اطلاعاتی در آمریکا هنوز آنطور که باید و شاید از ترامپ حرفشنوی ندارد. همچنین گفته میشود اقداماتی توسط سازمان سیا انجام میشود تا ترامپ را در عمل انجام شده قرار دهند. ترامپ چقدر در بدنه اجرایی دولت خود را کنترل میکند؟
ظاهر ماجرا نشان میدهد که رئیسجمهوری آمریکا سازمان سیا را در کنترل خود دارد اما اظهارات اخیر رئیس سازمان سیا نمایانگر این است که این سازمان توانسته آزادی عمل بیشتری پیدا کند. بعد از تغییراتی که در سازمان سیا توسط ترامپ صورت گرفت اکنون فقط سطوح میانی مدیریت در سازمان سیا ممکن است که همراهی خوبی با سیاستهای ترامپ نداشته باشند ولی تنها کاری که میتوانند بکنند این است که اطلاعات را به رسانهها درز بدهند تا رسانهها خوراک کافی برای مقابله با ترامپ داشته باشند. البته این نکته هم وجود دارد که سازمان سیا بخشی از ساختار صنعت نظامی در آمریکاست که در این کشور بسیار قدرتمند و تاثیرگذار است و در مواقعی که لابیهای این گروه بخواهند اقدامی کنند سازمان سیا تلاش زیادی برای همراهی با آنان میکند.