العالم - آمریکا
طی روزهای اخیر، اخبار متعددی در خصوص انتخابات میان دوره ای کنگره ایالات متحده آمریکا به گوش می رسد. اگرچه نظرسنجی های معتبر زیادی در این خصوص فعلا صورت نگرفته، اما برآوردهای اولیه حاکی از پیروزی احتمالی دموکرات ها در برابر جمهوری خواهان و کسب اکثریت کنگره (مجلس نمایندگان و سنا) توسط آنهاست.
شواهد موجود نشان می دهد که سران حزب دموکرات، بر پیروزی در انتخابات میان دوره ای کنگره و فتح دوباره آن حساب ویژه ای باز کرده اند. آنها معتقدند که پیروزی در انتخابات میان دوره ای کنگره، مقدمه ای برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۲ خواهد بود.
سوال اصلی اما اینجاست که «پیروزی احتمالی» دموکرات ها در انتخابات کنگره، چه تاثیری بر سرنوشت برجام خواهد داشت؟ آیا می توان این گونه استدلال کرد که جا به جایی قدرت میان کبوترها و بازها در کنگره و به دنبال آن مهار ترامپ توسط دموکرات ها منجر به نجات توافق هسته ای و ایجاد تغییری شگرف در مسیر تحقق آن خواهد شد؟
در این باره نکات مهمی وجود دارد که لازم است نسبت به آن توجه داشته باشیم:
۱ـ نخست اینکه؛ در انتخابات میان دوره ای کنگره، تمامی کرسی های مجلس نمایندگان و حدود یک سوم کرسی های مجلس سنا به رای گذاشته می شود. در این میان، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که دموکرات ها در بهترین حالت ممکن، «اکثریت نسبی» کنگره را از آن خود می کنند.
دراین صورت، اگرچه دموکرات ها می توانند در مقابل برخی اقدامات ترامپ ایستادگی کنند، اما قدرت لازم برای مقابله با حق وتوی رئیس جمهور آمریکا را ندارند.
۲ـ در حالت بعدی که بسیار هم بعید است، ممکن است دموکراتها «اکثریت مطلق» کنگره را از آن خود کرده و با همراهی برخی جمهوری خواهان مخالف ترامپ، در مقابل حق وتوی رئیس جمهور نیز ایستادگی کنند. در این خصوص طبق قوانین موجود آمریکا، لازم است دموکرات ها بیش از دو سوم کنگره را خود (به همراه جمهوری خواهان مخالف ترامپ) در اختیار داشته باشند.
تحقق این موضوع بسیار سخت به نظر می رسد اما حتی در صورتی که چنین اتفاقی رخ دهد، دموکرات ها قادر به مقابله با «اختیارات ویژه رئیس جمهور» مطابق قانون اساسی آمریکا نیستند.
۳ـ از سویی؛ ترامپ نشان داده است که در تقابل با برجام، حاضر است از همه ظرفیت های قانونی موجود در آمریکا، از جمله اختیارات ویژه رئیس جمهور، استفاده کند، اما به نظر می رسد موضوع به این نقطه هم ختم نمی شود، چه، بسیاری از سناتورهای دموکرات، در عمل وابسته به لابی های صهیونیستی به ویژه لابی جی استریت و حتی لابی آیپک هستند.
۴ـ همگان به یاد دارند که در جریان تصویب برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی، سناتورهایی مانند «بن کاردین»، «باب منندز» و «چاک شومر» رای به عدم تصویب توافق هسته ای داده و با جمهوری خواهان در مسیر تقابل با برجام همراه شدند. در حال حاضر نیز میان سناتورهای حزب دموکرات بر سر «استیضاح ترامپ» یا «مقابله با رویکرد برجامی او» اختلافاتی وجود دارد.
کاخ سفید از اکنون، بر روی ایجاد شکاف میان سناتورهای دموکرات از طریق یارگیری سیاسی حساب باز کرده است، به ویژه آنکه دموکرات ها نشان داده اند که در «معامله سیاسی»، بسیار منعطف تر از جمهوری خواهان بوده و به راحتی مواضع خود را در قبال پدیده ها و موضوعات جاری در سیاست داخلی و خارجی آمریکا تغییر می دهند.
۵ـ فراتر از همه این موارد، دموکرات ها در دوران ریاست جمهوری اوباما و در جریان تمدید «قانون آیسا»، وضع محدودیت های صدور ویزا علیه کسانی که به ایران سفرمی کنند و اعمال فشار بر شرکت ها و بانک های اروپایی برای عدم تعامل اقتصادی با ایران ماهیت خود را نشان داده اند.
در چنین شرایطی دل بستن به تغییرات داخلی آمریکا برای حفظ برجام، یک خطای راهبردی محسوب می شود که مسئولین اجرایی ما باید از آن پرهیز کنند.
مهر