العالم _ عربستان سعودی
رویترز گزارش داد؛ محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان می‌خواهد به عنوان بخشی از طرحش برای اصلاح کشور، ابرشهری مجهز به آخرین فناوری‌های رباتیک بسازد اما حدود 1.2 میلیون شهروند سعودی آرزوی ساده‌تری دارند: خرید خانه‌ای مقرون به صرفه.
اینکه آن‌ها بتوانند از عهده چنین امری بر آیند، به تلاش‌های ولیعهد برای راضی کردنشان به پذیرش سودمند بودند اصلاحات برای همه -- و نه فقط برای افراد متمول -- وابسته است.
در شهرهای عربستان بهای یک خانه 250 متری 700 هزار تا 850 هزار ریال سعودی (186 هزار تا 226 هزار دلار) است. این رقم، 10 برابر درآمد سالانه یک خانواده کم‌درآمد است.
عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، زمانی در دلارهای نفتی غوته می‌خورد. این وضع به کشور کمک می‌کرد بهای سنگین خدمات رفاهیِ بدون مالیات را برای شهروندانش تقبل کند. اما کاهش بهای طلای سیاه، انضباط مالی و تنوع‌بخشی غیرنفتی را به امری ضروری تبدیل کرده است. برنامه 2030 محمد بن سلمان به هدف نوسازی اقتصاد و اصلاح این کشور به شدت محافظه‌کار طرح‌ریزی شده است. این ولیعهد جوان و 32 ساله به سرعت وارد عمل شده و دستاوردهای ملموسی نیز کسب کرده است اما بسیاری از سعودی‌ها بدبین هستند. رسانه‌های غربی از خریدهای بی‌ضابطه ولیعهد -- شامل یک قصر فرانسوی 300 میلیون دلاری و یک کشتی 500 میلیون دلاری -- خبر داده‌اند. همچنین اولین قراردادهایی که در پروژه عظیم اقتصادی شمال‌غربی این کشور به امضا رسید، به 5 کاخ خاندان سلطنتی تعلق داشت.
برخی منتقدان معتقدند سرعت این اصلاحات بسیار بالاست. آن‌ها به کاهش نظام یارانه‌ای و آغاز اخذ مالیات بر ارزش افزوده در آغاز سال جاری میلادی اشاره می‌کنند که بسیاری از مردم را تحت فشار قرار داده و پس‌اندازهای آن‌ها را کاهش داده است.
علاوه بر آن، نکته‌ای که به این مشکل دامن می‌زند افزایش جمعیت است. جمعیت عربستان در سال 2017 به 32.55 میلیون نفر رسید که در قیاس با سال 2004 از افزایشی 44 درصدی حکایت دارد.
وزیر مسکن عربستان می‌گوید طرح‌هایی برای ساخت 1 میلیون خانه در 5 سال آینده و با سرمایه‌گذاری بیش از 100 میلیارد دلار در دست است. قراردادهایی با شرکت‌های چینی و کره‌ای امضا شده است و شرکت‌های آمریکایی نیز به حضور در این پروژه ابراز علاقه کرده اند.
اما عبدالله سدیری، مدیر ارشد اجرایی شرکت بیمه مسکن "املاک اینترنشنال" به موفقیت این طرح خوشبین نیست.
وی در این خصوص می‌گوید: «بازار املاک و مستغلات آینه اقتصاد است. اگر مردم استطاعت خرید مسکن نداشته باشند، نمی‌توانید خانه بسازید. اعطای مسکن مقرون به صرفه یعنی هزینه هر خانه 5 تا 6 برابر درآمد سالانه باشد. اما ما هنوز به این نقطه نرسیده‌ایم.»
وزارت مسکن می‌خواهد 60 درصد از مردم تا سال 2020 صاحب‌خانه شوند. این وزارتخانه با بانک‌های محلی همکاری می‌کند تا تأمین منابع مالی را تسهیل بخشد و از طریق کاهش کاغذ‌بازی، به تولیدکنندگان کمک کند سرعت تحویل واحدهای قابل استطاعت را افزایش دهند. اما حدود 500 هزار نفر در لیست انتظار دریافت وام بدون بهره از صندوق تأمین منابع مالی وزارت مسکن عربستان هستند. از این وام‌ها برای خرید خانه‌هایی به بهای حدود 650 هزار ریال سعودی استفاده می‌شود و قرار است اقسات آن‌ها در قالب پرداخت‌های ماهانه 2500 ریال سعودی انجام شود. این در حالی است که عده‌ای از مردم از سال 2011 در این فهرست حضور دارند و هیچ نشانی از بهبود شرایط آن‌ها به چشم نمی‌خورد.
در عربستان، دریافت وام بانکی برای یک خانه متوسط 900 هزار ریالی بدان معناست که فرد وام‌گیرنده باید در نهایت 2 برابرِ آن را به بانک بپردازد. این یعنی فرد وام‌گیرنده باید حدود 20 سال برای بازپرداخت وام صرف کند و نیمی از درآمد خود را به آن اختصاص دهد.
اعضای شورای مشورتی عربستان انتقادهایی را بر ضد وزارت مسکن مطرح کرده اند و این نهاد دولتی را به کوتاهی در حل مشکلات متهم می‌کنند. در سال‌های اخیر، برخی از مقامات این وزارتخانه نیز به دلیل ناکارآمدی در حل مشکلات برکنار شده اند. به همین دلیل است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان نمی‌تواند برای جذب حمایت مردم و مطلوب جلوه دادن اصلاحاتش دست به آزمون و خطا بزند.