العالم - ایران / سیاسی
دیوان بین‌المللی دادگستری روز چهارشنبه برای اعلام رأی موقت خود درباره درخواست‌های ایران در ارتباط با پیمان مودت با آمریکا، تشکیل جلسه داد و نهایتا بخشی از تدابیر درخواستی ایران را پذیرفته و آمریکا را به رفع محدودیت‌های انسان‌دوستانه، کشاورزی و هوانوردی ملزم و طرفین را از اقداماتی که می‌تواند به تشدید مناقشه منجر شوند، منع کرد
پیشتر ایران ادعا کرده بود که تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران که پس از خروج این کشور از برجام اعمال شده، برخلاف پیمان مودت امضاء شده میان دو طرف در سال ۱۹۵۵ است. بر همین اساس، ایران شکایتی را علیه آمریکا در دیوان لاهه طرح کرد.
دیوان لاهه در دستور موقت خود در مورد شکایت مطروحه از سوی ایران، از آمریکا خواسته تا مطابق با تعهداتش در قالب پیمان مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی که در سال ۱۹۵۵ مورد توافق دو طرف قرار گرفته، در اجرای تصمیم ۸ ماه می سال ۲۰۱۸ در خصوص تحریم‌ها در سه بخش ملاحظاتی را مدنظر داشته باشد.
بر پایه این دستور موقت، از آمریکا خواسته شده تا مانع از تجارت آزاد و نقل و انتقال مالی مرتبط با دارو و اقلام درمانی، مواد غذایی و محصولات کشاورزی و لوازم یدکی و خدمات مرتبط با ایمنی و امنیت پروازهای غیرنظامی نشود.
دیوان بین‌المللی دادگستری در پایان دستور موقت خود از ایران و آمریکا خواسته تا از هر گونه اقداماتی که می‌تواند، موجب تشدید یا گسترش اختلاف دو طرف در دادگاه شود یا حل و فصل آن را دشوارتر کند، خودداری کنند. رای دادگاه لاهه به نفع ایران بازتابها و واکنش ها در سطح جهان ه همراه داشت .
بیانیه وزارت خارجه ایران
وزارت خارجه ایران در بیانیه‌ای ضمن استقبال از تصمیم دیوان بین‌المللی دادگستری در صدور قرار موقت در پرونده شکایت از آمریکا، آن را نشانه بارز دیگری در تأیید حقانیت جمهوری اسلامی و غیرمشروع بودن تحریم‌های آمریکا خواند.
ظریف در صفحه توئیتر خود نوشت:
حکم دیوان دادگستری بین‌المللی برای رفع برخی تحریم‌های ایران، شکست دیگری برای دولت آمریکاست که معتاد به تحریم است.
وزیر خارجه ایران نوشت «دادگاه عالی سازمان ملل حکم داد که آمریکا باید به تعهداتی که با بازگردانی تحریم‌ها علیه مردم ایران با خروج از برجام نقض کرده، عمل کند».
وی افزود «[این] امری ضروری برای جامعه بین‌المللی است که به صورت جمعی با یکجانبه‌گرایی زیانبخش آمریکا مقابله کند».
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران:
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان این که قرار موقت دادگاه لاهه برای دولت آمریکا الزام آور است، اظهار داشت: در این قرار از دولت آمریکا خواسته شده برای انجام تعاملات، معاملات و گردش های مالی موانع موجود را برطرف کرده و راه را برای انجام این معاملات هموار کند.
واکنش حسام‌الدین آشنا به رای دادگاه لاهه:
حسام الدین آشنا در حساب توییتری خود نوشت: خیلی پیش از این باید توان حقوقی بین المللی ایران افزایش می یافت.بسیاری خسارت های گذشته دور و نزدیک ناشی از ضعف ملی در حوزه حقوق بین الملل بوده است
واکنش یک مقام دولت به رای دادگاه لاهه:
معاون دفتر رییس‌جمهور مهمترین نکته درباره رای دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه را این دانست که تحریم‌های دولت آمریکا جان ایرانیان را هدف گرفته و به خطر انداخته است.
پرویز اسماعیلی معاون ارتباطات دفتر ریاست جمهوری با انتشار توییتی در واکنش به رای دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه نوشت:
شاید مهمترین نکته در رای دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه این باشد که؛ تحریم‌های دولت آمریکا جان ایرانیان را هدف گرفته و به خطر انداخته است.
هر جا هستیم و در هر حال، به ایران و ایرانی بودن افتخار کنیم.
رئیس مرکز حقوق بین‌الملل ریاست جمهوری:
رئیس مرکز حقوق بین‌الملل ریاست جمهوری می‌گویدقرار موقت دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه) لازم‌الاجراست و ضمانت اجرای آرای صادره از دیوان و نیز دستور موقت که دیوان صادر می‌کند، طبق ماده 94 منشور ملل متحد شکایت به شورای امنیت سازمان ملل است.
واکنش وزیر خارجه آمریکا به حکم دادگاه لاهه:
وزیر خارجه آمریکا روز چهارشنبه در واکنش به حکم دادگاه لاهه به سود ایران اعلام کرد کشورش عهدنامه مودت با ایران را لغو می‌کند.
«مایک پامپئو»، وزیر امور خارجه آمریکا روز چهارشنبه ادعا کرده حکم دادگاه لاهه شکستی برای ایران بوده است.
وی همچنین بار دیگر ایران را تهدیدی علیه اماکن دیپلماتیک امریکا در عراق توصیف کرد. او همچنین گفت: «اعلام می‌کنم عهدنامه مودت با ایران را فسخ می‌کنیم. این تصمیمی است که ۳۹ سال پیش باید انجام می‌شد.»
سفیر آمریکا در هلند:
«پت هوکسترا» سفیر آمریکا در هلند با انتشار بیانیه‌ای در صفحه توییتر خود به رأی دیوان «لاهه»، واکنش نشان داد.
او نوشت: الان رای ۲۹ صفحه‌ای دیوان لاهه را که روز ۳ اکتبر (۱۱ شهریور) صادر شده، دیدم. این یک پرونده فاقد وجاهت در دیوانی بود که صلاحیتی نداشت. با این حال، خالی از لطف نیست که بگویم دیوان از تایید خواسته‌های فراگیر ایران خودداری کرد ؛ در عوض تصمیم محدودی در یک طیف بسیار محدود اتخاذ کرد
خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت:
دادگاه از ایران و آمریکا خواسته است از «هر گونه اقدامی که می تواند به این اختلاف دامن بزند یا آن راگسترش دهد؛ خودداری کنند.
این گزارش افزود: روابط دیپلماتیک بین ایران و آمریکا بعد از انقلاب اسلامی سال 57 در ایران و بحران گروگان گیری قطع شد اما پیمان مودت بین دو کشور همچنان به قوت خود باقی ماند.
این رسانه اضافه کرد: حکم روز چهارشنبه می تواند درگیری دیگری بین دولت ترامپ و یک دیوان مستقر در لاهه باشد. ماه گذشته «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ دیوان بین المللی کیفری (ICC) را یک نهاد غیرمرتبط و جداگانه توصیف کرد. دیوان بین المللی کیفری نخستین دادگاه دائمی بین‌المللی برای رسیدگی به جرائم نسل کشی، جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی است و دیوان بین المللی دادگستری اختلافات بین کشورها را رفع می کند.
خبرگزاری رویترز نیز در بازتاب رای روز چهارشنبه دادگاه آن را پیروزی برای تهران عنوان کرد و نوشت: دادگاه به این نتیجه رسید که اطمینان داده شده از سوی واشنگتن در ماه آگوست درباره این که تحریم ها تاثیری در شرایط انسان دوستانه ندارد، برای برطرف کردن نگرانی های ایران درباره تاثیر تحریم ها بر مسائل انسان دوستانه و ایمنی کافی نبوده است.
این گزارش افزود: اقدامات یکجانبه آمریکا با مخالفت کشورهای طرف توافق هسته ای ایران از جمله نزدیک ترین متحدان آمریکا شامل انگلیس، فرانسه و آلمان و روسیه و چین مواجه شده است. با وجود انتقاد بین المللی، واشنگتن تلاش می کند به اقدامات خود ادامه دهد. مجموعه جدیدی از تحریم ها قرار است 4 نوامبر با هدف محدود کردن صادرات نفت ایران اعمال شوند.
خبرگزاری فرانسه، رای امروز دادگاه را با تیتر «دستور توقف تحریم های بشر دوستانه ایران، ضربه به ترامپ» بازتاب داد و نوشت: قضات دادگاه لاهه به اتفاق آرا رای دادند که تحریم های برخی کالاها معاهده «مودت» بین ایران و آمریکا را که به قبل از انقلاب اسلامی باز می گردد، نقض می کند.
دیوان اعلام کرد که تحریم کالاها «مربوط به نیازهای بشر دوستانه ممکن است تاثیر جدی بر سلامت و زندگی افراد در ایران داشته باشد.»
تحریم های آمریکا همچنین می تواند ایمنی صنعت هوانوردی درایران و جان استفاده کنندگان از آن را به خطر بیندازد.
متحدان اروپایی آمریکا خواستار حفظ توافق هستند و سازوکاری را ایجاد کرده اند که به شرکت های این کشورها اجازه می دهد تحریم های آمریکا را دور بزنند.
رسانه های صهیونیستی نیز تصمیم امروز دادگاه به نفع ایران را بازتاب دادند. روزنامه هاآرتص گزارش آسوشیتدپرس را بازنشر کرد و افزود: ایران روز چهارشنبه از رای دیوان استقبال کرد و وزارت خارجه این کشور در بیانیه ای اعلام کرد « این تصمیم یکباردیگر ثابت کرد که حق با جمهوری اسلامی است و تحریم های آمریکا علیه مردم و شهروندان ما غیرقانونی و بیرحمانه است.»
شبکه خبری سی بی سی نیوز آمریکا نوشت:
دیوان سازمان ملل می گوید آمریکا باید تحریم های ایران در زمینه کالاهای «بشردوستانه» را لغو کند.
این گزارش افزود: تهران ماه ژوئیه واشنگتن را به دیوان بین المللی دادگستری کشید و خواستار تعلیق فوری تحریم های اقتصادی به دلیل نقض پیمان دوستی سال 1955 ( 1334) بین دو کشور شد.
سی بی سی نیوز افزود: از سال 2016، این دومین بار است که ایران علیه واشنگتن اقامه دعوی می کند. ایران درباره توقیف حدود 2 میلیارد دلار از دارایی هایش در خارج دادخواستی را به دیوان ارائه داده است که دادگاه های آمریکا می گویند این مبلغ باید به قربانیان آمریکایی حملات تروریستی داده شود. قرار است جلسات رسیدگی به این دادخواست ایران هفته آتی برگزار شود.
ان بی سی نیوز گزارش آسوشیتدپرس را بازنشر و تاکید کرد که دیوان به واشنگتن دستور داد برخی تحریم های ایران را لغو کند.
شبکه خبری بی بی سی نوشت: دیوان بین المللی علیه آمریکا رای داد.
این گزارش افزود: دیوان با جانبداری از تهران اعلام کرد که باید اجازه صادارت کالاهای بشردوستانه از جمله مواد غذایی و دارو به این کشور را داد.
این حکم خواستار لغو بخشی از اقدامات تنبیهی است که محصولات کشاورزی، دارو، تجهیزات پزشکی و غذا و امنیت هوانوردی را شامل می شود. این نخستین بار است که قضات بین المللی درباره آنچه که «جنگ اقتصادی» توصیف می شود، رای داده اند.
این تصمیم دادگاه می تواند مشوقی برای شرکت های اروپایی باشد که به دلیل خودداری از قرار گرفتن در معرض تحریم های آمریکا، تجارت با ایران را متوقف کرده اند.
شبکه آمریکایی فاکس نیوز به رای دیوان بین المللی دادگستری علیه ایالات متحده در خصوص تحریم های ضد ایرانی که در رسانه های غربی نیز بازتاب داشت ، اشاره کرد و افزود: این دادگاه با صدور این حکم از تهران جانبداری کرد.
واکنش رسانه ها و مقامات کشورها در این خبر قرار میگیرد
بهمن امیری