العالم ـ گزارش
یک سال پیش درست در همین ماه مهر بود که عربستان سعودی به دنبال دعوت رسمی از نخست وزیر لبنان برای سفر به ریاض و ملاقات با پادشاه این کشور، به محض رسیدن حریری به ریاض ناگهان ورق را برگرداند و این سفر رسمی سیاسی به مساله ای عجیب درعرصه بین المللی تبدیل شد و رفتار سرمداران عربستان جهان را در شوک و بهت فرو برد.
حکومت ملک سلمان شاه سعودی که حریری را پس از سفر رسمی به ریاض به گروگان گرفته بود، در نهایت در روز شنبه 13 آبان ماه 1396 در اقدامی خارج از عرف و قوانین بین المللی مجبور کرد که از تلویزیون دولتی العربیه عربستان، استعفایش را اعلام کند، اقدامی که بر خلاف انتظار ریاض نه تنها لبنان را با بحران اختلاف و درگیری مواجه نکرد بلکه با درایت حزب الله، واکنش حزب المستقبل (حزب حریری) و سایر احزاب و مسوولان لبنانی از جمله میشل عون رییس جمهوری این کشور، منجر به اتحاد همه گروه های لبنانی شد که یک صدا از حریری حمایت و اقدام مداخله جویانه و بازداشت و گروگانگیری ریاض را محکوم کردند و خواستار بازگشت وی به بیروت شدند.
حتی کار به جایی رسید که مقامات لبنان تهدید کردند که بازداشت حریری در ریاض را از طریق سازمان ملل و بر اساس قوانین بین المللی پی گیری خواهند کرد تا این که در نهایت ریاض مجبور شد از موضع کودکانه خود عقب نشینی کند اما لکه ننگ این توطئه ناشیانه بر پیشانی آن باقی ماند و در تاریخ ثبت شد.
حالا درست در سالگرد ماجرای عجیب گروگان گیری نخست وزیر لبنان، حکومت پادشاهی عربستان این بار در کشوری دیگر دست به حماقت آدم ربایی و گروگانگیری زده است، منتها این دفعه گروگان یک شخصیت سیاسی و دارای مصونیت دیپلماتیک نیست بلکه شخصیتی وطنی و مخالف سیاست های محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی و در عین حال فردی سرشناس درعرصه رسانه است که از این حیث دست کمی از شهرت سیاسی حریری در دوران به گروگان گرفته شدنش از سوی ریاض ندارد.
جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار مشهور عرب و یکی از منتقدان سرسخت حکومت عربستان سعودی بعد از ظهر روز سه‌شنبه ۱۰ مهر ماه 1397 وارد ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول و پس از آن ناپدید شد.
در حالی که "خدیجه. الف" نامزد ترک خاشقچی و منابع خبری غیررسمی در ترکیه می گویند که وی در داخل ساختمان کنسولگری به گروگان گرفته شده و جان او در خطر است، شبکه الجزیره به نقل از "بیل لو" روزنامه نگار انگلیسی اعلام کرده که جمال خاشقچی از ترکیه به عربستان منتقل شده و اکنون در زندان شهر جده نگهداری می شود.
جمال خاشقچی 59 ساله که بعد از انتخاب محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد عربستان برای فرار از دست حکومت آل سعود مدتی در آمریکا به سر می برد و با روزنامه واشنگتن پست همکاری دارد، از منتقدان مشهور آل سعود (آل سلمان) است به طوری که رسانه های ترکیه اعلام کرده اند در چند ماه اخیر همواره از سوی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان تحت فشار و تعقیب بوده است.
بنابر اعلام "خدیجه. الف" نامزد این روزنامه نگار عرب، وی برای ثبت ازدواج رسمی خود به کنسولگری کشور متبوع خویش در استانبول مراجعه کرده و دیگر از ساختمان کنسولگری بیرون نیامده است که متعافب این ماجرا وزارت امور خارجه ترکیه، ولید بن عبدالکریم الحجیری سفیر عربستان سعودی در آنکارا را احضار و مراتب را پی گیری کرده است.
این بار گروگانگیری مجدد و اقدام ناشیانه حکومت عربستان در حالی در کشور ترکیه رقم خورده که روابط آنکارا و ریاض در پی حمایت مقامات عربستان از دولت عبدالفتاح السیسی پس از کودتا علیه دولت اخوانی (محمد مرسی) مورد حمایت ترکیه در مصرر، و نیز تحریم قطر به سردی گراییده و ناپدید شدن این روزنامه نگار به تنش های موجود پیش از پیش دامن خواهد زد.
به دنبال این ماجرا، مجتهد، افشاگر خاندان آل سعود، با انتشار توئیتی خاطرنشان کرد که سفارت عربستان ادعا کرده وی به کنسولگری ریاض در استانبول نرفته است. اگر معلوم شود که او ربوده شده باشد (که این احتمال وجود دارد) این اتفاق می تواند یک بحران دیپلماتیک عمده را با ترکیه ایجاد کند.
ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز به دنبال ناپدید شدن جمال خاشقچی پس از رود به کنسولگری عربستان در استانبول اعلام کرده که کشورش پیگیر وضعیت این روزنامه نگار مشهور عرب است و اداره پلیس و وزارت امور خارجه ترکیه این موضوع را پیگیری می کنند و بر اساس اطلاعاتی که داریم، این شهروند سعودی هنوز در کنسولگری حضور دارد.
پس از پایان ماجرای گروگانگیری سعد حریری، امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه در گفتگویی با شبکه ماهواره‌ای "بی.اف.ام.تی وی" گفته بود که سفرش به ریاض جهت راضی کردن محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان برای حل بحران حریری، باعث شد لبنان از جنگ و بحرانی خطرناک خارج شود.
با این وجود گویا بحران گروگان گیری سعد حریری نخست وزیر لبنان، برای سرمداران عربستان و به ویژه ولیعهد جوان این کشور درس عبرت نشده و حالا باردیگر درست در سالگرد چنین واقعه ای این بار درترکیه دست به گروگان گیری زده اند و معلوم نیست که این دفعه واسطه گری کشور سومی بتواند این قائله را ختم بخیر کند یا این که این ماجرا فیتیله بحران جدیدی را مشتعل خواهد کرد.
احمد نیکنام