العالم _ عربستان سعودی
«نیکلاس کریستوف» خبرنگار و تحلیلگر آمریکایی روزنامه «نیویورک‌تایمز» روز شنبه در یادداشتی درباره ناپدید شدن «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد عربستانی، دولت آمریکا را در جسور شدن «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی مقصر دانست و نوشت حالا هم کاخ سفید معتقد است که حتی اگر خاشقچی کشته شده باشد، می‌توان پس از «وقفه‌ای کوتاه» دوباره با ریاض روابطی عادی داشت.
وی در «نیویورک تایمز» نوشت: «گزارش‌ها درباره جمال خاشقچی خبرنگار ناپدید شده سعودی و همکار واشنگتن پست، دارد بیش از پیش آزاردهنده می‌شود. من او را بیش از ۱۵ سال است که می‌شناسم. ترکیه ادعا می‌کند که نوار صوتی شکنجه جمال توسط بازجویان سعودی و کشتن او در کنسولگری سعودی را دارد. هنوز هیچ یک از این خبرها رسما تایید نشده است و ما هنوز نمی‌دانیم که دقیقا چه اتفاقی افتاده است. همه ما دعا می‌کنیم که جمال یک بار دیگر ظاهر شود، اما هرچه می‌گذرد، بیشتر به نظر می‌رسد که ولی‌عهد عربستان سعودی شکنجه، ترور و تکه تکه کردن بدن یک خبرنگار مستقر در آمریکا را با بهره‌گیری از یک مکان دیپلماتیک مستقر در یک کشور عضو ناتو ترتیب داده است».
این روزنامه‌نگار آمریکایی در انتقاد از اظهارات دولت کشورش در قبال پرونده خاشقچی، مواضع دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا را «ضعیف» خوانده است.
او می‌نویسد: «این وحشتناک است و پاسخ ضعیف واشنگتن هم به آن اضافه شده است. رئیس‌جمهور ترامپ ایده توقف فروش تسلیحات به این کشور در پاسخ به این آدم‌کشی را رد کرده است. به نظر می‌رسد ترامپ تصور می‌کند که تبعات این ترور باید مانند یک وقفه کوتاه [در روابط عادی] و سپس بازگشت روابط به وضعیت عادی، باشد.»
کریستوف افزود: «صادقانه بگویم وقتی که محمد بن سلمان مدیران شرکت‌های تجاری (عربستانی) را زندانی کرد، نخست‌وزیر لبنان را به گروگان گفت، عجولانه بحرانی با قطر ایجاد کرد و سپس به جنگ با یمن رفت، جنگی که طبق اعلام سازمان ملل سبب ایجاد بدترین بحران انسانی در جهان در یمن شد، این رسوایی و فضاحت‌بار است که مقام‌های دولت ترامپ و شرکت‌های بزرگ آمریکایی او را تشویق کردند و ابزار لازم را برای توانمند شدن او در اختیارش قرار دادند. در حالی که حدود ۸ میلیون یمنی در معرض قحطی و گرسنگی هستند، با ما درباره این ایده عجیب و غریب درباره اصلاحگر بودن محمد بن سلمان صحبت نکنید».
«سعد الحریری» نخست‌وزیر لبنان جمعه سوم نوامبر ۲۰۱۷ در سفری غیرمنتظره به عربستان رفت و یک روز بعد در چهارم نوامبر، در سخنانی تلویزیونی استعفای خود را اعلام کرد که سبب شوکی سیاسی در لبنان شد. ناظران سیاسی این اقدام غیرمنتظره را ناشی از فشار عربستان دانستند و رسانه‌ها بعد از آن از بازداشت و اقامت اجباری سعد الحریری در عربستان سخن گفتند،امری که حزب‌الله لبنان نیز به نوعی آن را تأیید کرد و حتی رئیس جمهور لبنان به عربستان ضرب الاجل داد تا او را به لبنان بازگرداند.
این روزنامه‌نگار آمریکایی در یادداشت خود نوشت: «ترامپ "اعتماد زیاد" خود در قبال محمد بن سلمان را ابراز کرده و گفته که او و ملک سلمان "دقیقا می‌دانند که چه کار دارند می‌کنند". جرد کوشنر با محمد بن سلمان رابطه‌ای نزدیک ایجاد کرده و بدون اطلاع مقام‌های وزارت خارجه با او به صورت خصوصی در تماس است و این تماس‌ها قطعا به محمد بن سلمان در تلاشش برای تحکیم قدرتش کمک کرده است».
وی سپس به حمایت‌های اعضای ارشد دموکرات و جمهوری‌خواه کنگره آمریکا، شرکت‌های بزرگ فناوری در آمریکا و همچنین تجار این کشور از ولی‌عهد عربستان سعودی به شدت انتقاد کرد و نوشت: هلهله‌های هر دو حزب واشنگتن، سیلیکون ولی و وال استریت سبب تشویق او به تشدید بی‌ملاحظه‌گری‌اش شده است. اگر حتی بعد از گروگان گرفتن نخست‌وزیر لبنان و قتل عام کودکان یمنی مورد تشویق قرار گرفته، خوب چرا باید تصور کند بابت کشتن شک خبرنگار ساده، مورد اعتراض قرار می‌گیرد؟»
تحلیلگر نیویورک تایمز معتقد است که ولی‌عهد سعودی آمریکایی‌ها را به بازی گرفته و با آنها مانند احمق‌ها رفتار کرده است.
کریستوف می‌نویسد: «محمد بن سلمان می‌داند که چطور با نقاط ضعف آمریکایی‌ها بازی کند و به همین دلیل درباره لزوم اصلاحات صحبت و با ما مانند تارهای ویولون بازی می‌کند. رغبت او برای اینکه نشان بدهد آماده پذیرش اسرائیل است هم شاید دلیلی باشد که ترامپ و بسیاری از آمریکایی‌ها مایل به در آغوش گرفتن محمد بن سلمان باشند، اگرچه او در کشورش عملا از کنترل خارج شده باشد».
این روزنامه‌نگار غربی ادامه داد: «در آخر، محمد بن سلمان با کوشنر، ترامپ و دیگر دستیارانش مانند احمق‌ها رفتار کرد. کاخ سفید به فروش ۱۱۰ میلیارد دلار تسلیحات، فخر فروخته، اما در عمل چیزی نزدیک به این رقم هم اتفاق نیافتاد. عربستان سعودی از حمایت از طرح صلح خاورمیانه‌ای (معامله قرن) ترامپ عقب‌نشینی کرد. سرمایه‌گذاران از اعلام عمومی مزایده سهام «آرامکو» شرکت نفتی دولتی عربستان سعودی، به وجد آمدند اما این مزایده هم مدام به تعویق افتاده است».
وی ادامه داد: «سرکوب فساد هم مثالی دیگر از تزویر و اخلالگری محمد بن سلمان است. ایده‌ای که خیلی خوبی به نظر می‌رسید، اما خود محمد بن سلمان قصر ۳۰۰ میلیون دلاری در فرانسه و قایقی ۵۰۰ میلیون دلاری خرید، و البته که او این خریدها را پس‌انداز کردن حقوق دولتی‌اش انجام نداده است».
کریستوف در ادامه یادداشت خود به موضوع بازداشت‌های گسترده مخالفان در عربستان سعودی از زمان آغاز ولی‌عهدی محمد بن سلمان پرداخته است.
به نوشته این نویسنده آمریکایی «باید منصف بود و گفت که او به زنان اجازه داد رانندگی کنند، اما فعالان حقوق زنان که برای آزادی رانندگی تلاش می‌کردند را هم به زندان انداخت. عربستان سعودی حتی کارزاری برای دستگیری فعالان حقوق زنان در خارج از کشور به راه انداخت و "لجین الهذلول" را دستگیر کرد و با دستبند به کشور برگرداند. او ماه جولای در زندان سعودی ۲۹ ساله شد و ازدواجش به هم خورد. این الهذلول است که یک اصلاحگر قهرمان است و نه آن شاهزاده‌ای که او را زندانی کرده».
«سارا لیا ویتسون» مدیر منطقه غرب آسیا در دیده‌بان حقوق بشر به این خبرنگار آمریکایی گفت: «پیغام محمد بن سلمان برای سعودی‌ها روشن است: من صدای شما را خفه می‌کنم، مهم نیست که کجا باشید و برای این کار، من باید چه قوانینی را نقض کنم».
کریستوف در ادامه با اشاره به قطع ناگهانی روابط عربستان با کانادا، بن سلمان را فردی «غیرقابل پیش‌بینی» توصیف کرده و نوشت: «شرکت‌های غربی باید از کنفرانس ماه جاری محمد بن سلمان با نام "ابتکار سرمایه‌گذاری در آینده" خارج شوند. "مستر کارت"، "مکنزی"، "کردیت سوئیس"، "زیمنس"، "اچ.اس.بی.سی"، "بی.سی.جی"، "ای وای" (EY)، "بین و دلویت" (Bain and Deloitte) و همه آنهایی که نامشان در وبسایت کنفرانس به عنوان شرکای کنفرانس درج شده هم باید همین کار را کنند».
این کنفرانس قرار است روزهای ۲۳ تا ۲۵ اکتبر (۲ تا ۴ آبان) در ریاض برگزار شود، اما به دنبال ناپدید شدن جمال خاشقچی زمزمه‌هایی از انصراف برخی چهره‌های تجاری و سیاسی در این کنفرانس شنیده شده است.
از نظر کریستوف، باید درباره ناپدید شدن جمال خاشقچی و ارتباط مالی بین عربستان سعودی و «خانواده ترامپ» تحقیقات مستقلی صورت گیرد.
وی معتقد است: «ما درباره اینکه چه اتفاقی برای جمال افتاده، به یک تحقیق بین‌المللی نیاز داریم، تحقیقی که احتمالا نظارت آن بر عهده سازمان ملل متحد باشد. در آمریکا هم ما باید درباره این موضوع تحقیق کنیم که آیا سعودی‌ها با هزینه کردن منابع مالی به نفع خانواده ترامپ، از جمله هزینه‌هایی از قبیل پرداخت ۲۷۰۰۰۰ دلار در اوایل سال ۲۰۱۷ توسط یک شرکت لابی‌گر برای عربستان سعودی در هتل ترامپ در واشنگتن، در دولت او صاحب نفوذ شده‌اند. واشنگتن پست گزارش داده که میزان رزرو‌های هتل ترامپ در شیکاگو از نیمه اول سال ۲۰۱۶ تا نیمه اول سال جاری ۱۶۹ درصد افزایش یافته است و مدیر هتل ترامپ در نیویورک به سرمایه‌گذاران گفته که بخشی از این افزایش درآمد به دلیل سفر "دقیقه نودی ولی‌عهد عربستان سعودی به نیویورک" بوده است».
«اخراج سفرای عربستان سعودی، توقف فروش تسلیحات و تحریم مقام‌های مسئول» در ماجرای ناپدی شدن جمال خاشقچی از جمله پیشنهادات کریستوف به آمریکا و غرب برای مقابله با محمد بن سلمان است، کسی که به گفته او «یک شاهزاده دیوانه» است.
این روزنامه‌نگار آمریکایی می‌نویسد: «اگر عربستان سعودی نتواند نشان دهد که جمال صحیح و سالم است، کشورهای عضو ناتو هم باید مشترکا سفرای سعودی را اخراج و فروش سلاح به این کشور را به تعلیق درآورند. آمریکا باید تحت قانون ماگنیتسکی شروع به تحقیق کند و آماده اعمال تحریمها علیه مقام‌های سعودی از قبیل خود محمد بن سلمان باشد».
قانون ماگنیستکی، یک قانون تحریمی در آمریکا است که مجلس سنای این کشور ششم دسامبر ۲۰۱۲ علیه مسکو به تصویب رساند. این قانون به دنبال اتهام‌زنی‌های آمریکایی‌ها به دولت روسیه در زمینه دست داشتن در قتل «سرگئی ماگنیتسکی» وکیل روس در زندان مسکو در سال ۲۰۰۹ تصویب شد. در صورت به جریان افتادن این قانون، کاخ سفید ملزم خواهد بود درباره قتل احتمالی خاشقچی تحقیق و احتمالا مقام‌های مرتبط با این حادثه را تحریم کند.
کریستوف خبرنگار آمریکایی در یادداشت خود بر لزوم فشار واشنگتن بر ریاض برای تعیین یک ولی‌عهد جدید تاکید می‌کند و می‌گوید، جای محمد بن سلمان، سلول زندان است.
او یادداشت خود را اینگونه به پایان می‌برد: «آمریکا همچنین باید برای خانواده سلطنتی سعودی روشن سازد که باید یک ولی‌عهد جدید پیدا کند. شاهزاده دیوانه‌ای که یک خبرنگار را می‌کشد، نخست‌وزیر کشوری را می‌رباید و میلیونها کودک را به قحطی و گرسنگی می‌کشاند، هرگز نباید در ضیافت‌های شام دولتی حاضر شود، بلکه باید زندانی شود».
فارس