العالم ـ آمریکا
بنابر گزارش تارنمای روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست»، «آرون دیویدمیلر»(Aron David Miller)، تحلیلگر سابق مسائل خاورمیانه در وزارت خارجه آمریکا و مدیر«برنامه خاورمیانه» در اندیشکده«مرکز وودرو ویلسون» درباره قتل «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد آل سعود در استانبول به دست عوامل دولت ریاض و تاثیر آن بر روابط آمریکا و عربستان می نویسد: «جان مک کین، سناتور فقید آمریکایی عاشق این بود که بگوید ارزش های آمریکایی ثابت هستند و همیشه هم ثابت می مانند و همچنین تصدیق می کرد که ایالات متحده منافع مهمی در عربستان سعودی دارد. متاسفانه دولت ترامپ با توانمندسازی و تامین رضایت یک رهبری بی پروا و بی ملاحظه در عربستان سعودی بر سر این منافع مصالحه کرده است.»
این کارشناس بنام خاورمیانه و مسائل ایران در ادامه تاکید می کند: «اگر قرار است قتل خاشقچی معنا و اثرات ماندگاری داشته باشد، می بایست هشداری برای تیم ترامپ باشد تا عمل متقابل و موازنه را در خصوص رابطه ای که اکنون از کنترل خارج شده است (رابطه عربستان و آمریکا)، بار دیگر برقرار کند.»
نویسنده با اشاره به روابط طولانی مدت عربستان سعودی و آمریکا و آغاز رابطه ریاض با واشنگتن از سوی «عبدالعزیز» پادشاه عربستان با «فرانکلین روزولت» رییس جمهوری آمریکا در سال 1945 میلادی، خاطرنشان می کند: «گرچه دو کشور اختلافات قابل ملاحظه ای داشته اند مانند حمایت سعودی ها از قرائت اسلام افراطی، اما اتحاد آمریکا- سعودی به دلیل منافع و اهداف مشترک پایدار مانده است. ایالات متحده در تامین امنیت و ثبات عربستان سعودی و خلیج فارس و حصول اطمینان از تداوم جریان نفت از طریق تنگه هرمز منافع دارد و در دهه های اخیر، عربستان سعودی در بیرون راندن «صدام حسین» از کویت و حمایت از اهداف آمریکایی ها در مهار ایران و مقابله با تروریسم، به مثابه یک شریک مهم امنیتی ظاهر شده است.»
میلر که مشاور شش وزیر امور خارجه آمریکا بوده است در ادامه تاکید می کند: «بنابراین رابطه آمریکا با عربستان سعودی ارزش حفظ کردن دارد اما نه تحت شرایط کنونی یا به هر قیمتی. طی دو سال گذشته، تیم ترامپ اجازه داده است که شرایط از کنترل ما خارج شود و در دستان «محمد بن سلمان» ولیعهد بی تجربه بیش از حد جاه طلب و بی پروای سعودی قرار گیرد که نه تنها حمایت آمریکا را بی قید و شرط دانسته بلکه با سوء استفاده از آن باعث شده منافع و ارزش های آمریکا نیز تخریب شوند.»
این تحلیلگر آمریکایی که 24 سال کار در وزارت خارجه آمریکا را در کارنامه حرفه ای خود دارد، «محمد بن سلمان» را «حاکم غیر رسمی عربستان سعودی» می نامد و در ادامه می نویسد: «بن سلمان مجموعه ای از اقدامات سیاست خارجی شکست خورده و ضعیف به جا گذاشته که اکنون تیم ترامپ با آن پیوند خورده است.
به گفته میلر، ربودن نخست وزیرلبنان(رفیق حریری)، آغاز جنگ فاجعه بار یمن که به بزرگترین فاجعه انسانی جهان تبدیل شده است و بایکوت قطر که به درستی طراحی نشده بود؛ باعث شکل گیری جبهه ای متحد در خلیج فارس علیه ایران دشوارتر شود و مانند جنگ یمن فقط نفوذ ایران را افزایش داد.»
نویسنده که اکنون از تحلیلگران شبکه خبری «سی ان ان» و «فاکس نیوز» نیز هست در ادامه به سیاست های داخلی ولیعهد عربستان پرداخته و می گوید: «محمد بن سلمان در داخل کشورش نیز تحت پوشش تعدادی از اصلاحات اجتماعی و اقتصادی مهم مانند مجوز دادن به زنان برای رانندگی، چهره تیره تر و بی پرواتری از خود را نشان داده و آن این است که وی در واقع هیچ گونه مخالفی را تحمل نمی کند، روزنامه نگاران را زندانی می کند، وبلاگ نویسان و فعالان زن از کمپین رانندگی و ثروتمندان سعودی را که برای حقوق صنفی خود مبارزه می کنند، همه را به زندان می اندازد.»
این تحلیلگر آمریکایی در بخش بعدی نوشتار خود با اشاره به قتل خاشقچی در استانبول و رویکرد ترامپ در این خصوص، تصریح می کند: «قتل خاشقچی نشان دهنده اوج الگوی سیاست های مخرب محمد بن سلمان است که تیم ترامپ یا آنها را نادیده گرفته یا توانمند کرده و یا از طریق سکوت یا موافقت همراه با رضایت، از آنها حمایت کرده است. بدتر از همه این است که رویکرد «جرارد کوشنر»، داماد ترامپ به عربستان سعودی بر اساس یک تفکر جادویی است که با واقعیت بسیار فاصله دارد. محمد بن سلمان نه تنها در خصوص مهار ایران یا ایفای نقش راهبر در روند صلح اسراییل و فلسطین به هیچ وجه نقش موثری ایفا نکرده، بلکه سیاست های وی درباره قطر و یمن فقط فضای مانور را برای ایران گسترده تر کرده است.»
نویسنده با تاکیدبر اینکه مسئله فقط مجازات کردن عربستان سعودی به خاطر قتل یک روزنامه نگار نیست، تصریح می کند: «سعودی ها منافع آمریکا را زیر سئوال برده اند و لازم است که ما برای متعادل کردن چیزی که به یک رابطه یک طرفه و ناکارآمد تبدیل شده اقدام کنیم. در همین راستا، تیم ترامپ باید با مسدود کردن ارتباطات سطح عالی با پادشاهی سعودی آغاز کند و در زمینه از محمد بن سلمان شروع کند تا برای مدتی به معنای این پیام روشن و آشکار باشد که آمریکا اعتماد خود را به ولیعهد از دست داده است.»
میلر همچنین توصیه می کند: «واشنگتن همچنین باید حمایت خود را از کمپین هوایی سعودی ها در یمن به حال تعلیق درآورد؛ حادثه ناگواری که ظاهرا جنگ محمد بن سلمان است و همچنین ریاض را تحت فشار قرار دهد تا در مقابل راه حل سیاسی سازمان ملل متحد انعطاف پذیری بیشتری نشان دهد.»
وی که در اندیشکده های انگلیسی «چتم هاوس» و «موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک» موسوم به IISS نیز حضور داشته است، اعتقاد دارد: «هیچ دلیلی ندارد که ایالات متحده به سیاست های سرکوب گرانه داخلی محمد بن سلمان که باعث شده بی ثباتی در داخل عربستان تشدید شود، اعتراض نکند. همچنین اگر ثابت شود که وی در قتل خاشقچی دست داشته است، اقدامات دیگری مانند مسدود کردن دارایی ها، جلوگیری از سفر و توقف فروش سلاح را نیز باید مد نظر قرار داد.»
«آرون دیوید میلر»، در پایان تاکید می کند: «اکنون زمان حساسی در روابط آمریکا و عربستان سعودی است. می توان تصور کرد که محمد بن سلمان به مدت 50 سال بر عربستان سعودی حکومت کند. ایالات متحده در حمایت از یک رهبر عاقل، محتاط و اصلاح طلب منافع جدی دارد اما قطعا از اینکه بازیچه دست فردی مستبد و بی ملاحظه شود که از سرکوب شهروندان خودش لذت می برد، مخالفانش را به قتل می رساند، منطقه را بی ثبات می کند و منافع و ارزش های آمریکا را تخریب می کند، سودی نخواهد برد.»
به گزارش ایرنا، جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد آل سعود که در روز 2 اکتبر (10 مهر) برای طی مراحل ثبت ازدواج با «خدیجه چنگیز» نامزد ترکیه ای خود، به ساختمان کنسولگری عربستان مراجعه کرده بود، پس از ورود به کنسولگری ناپدید شد و از آن محل خارج نشد.
نامزد وی پس از اطمینان از خارج نشدن خاشقچی از ساختمان کنسولگری، پلیس و مقام های عالی ترکیه را در جریان رویداد قرار داد ولی مقام های آل سعود به مدت 18 روز منکر اطلاع از وضعیت خاشقچی شدند. حکومت آل سعود پس از 18 روز انکار، در پی فشار بین المللی با صدور بیانیه ای به قتل او در ساختمان کنسولگری عربستان اعتراف کرده و مدعی کشته شدن خاشقچی در پی یک مشاجره شد.
همه مدارک و شواهد نشان می دهد که 15 مامور از نزدیکان محمدبن سلمان که از طرف او به استانبول اعزام شده بودند، عامل قتل خاشقچی هستند و ادعای آل سعود درباره این روزنامه نگار کذب است. مقام های دولت ریاض مدعی بازداشت 18 مظنون در ارتباط با این پرونده شده اند ولی به رغم گذشت بیش از سه هفته از قتل، هنوز ابعادی از این پرونده مبهم مانده و آمران و عاملان اصلی این جنایت نیز معرفی نشده اند.
همچنین با وجود گذشت 25 روز از قتل خاشقچی، هنوز جنازه وی یافت نشده و حکومت ریاض در این خصوص سکوت کرده است.