العالم - آمریکا
پس از قتل جمال خاشقچی در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول، فشارهای بر نهادها، مقامات و دولت‌های مختلف جهان برای قطع پیوندهایشان با خاندان سعودی روبه‌فزونی است.
در تازه‌ترین مورد از افشاگری‌ها، نشریه کریمسون - قدیمی‌ترین نشریه دانشگاهی آمریکا که به طور مستمر در حال انتشار است - در گزارشی از پیوندها و شراکت ناپیدا و مخفی دانشگاه هاروارد با خاندان سعودی و حاکمان عربستان پرده برداشته است.
در گزارش کریمسون آمده است، هنگامی که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی حدود هفت ماه پیش سفری چند روزه به آمریکا داشت، دانشجویان مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) در خصوص پیوندهای این نهاد دانشگاهی معتبر آمریکایی با سعودی‌ها دست به اعتراض زدند؛ و رؤسای این دانشگاه نیز در واکنش به اعتراضات با انتشار بیانیه‌ای به پیوند این نهادی آموزش با سعودی‌ها اذعان و از آن دفاع کرد. اما جالب اینجاست که یک روز پس از این تظاهرات، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی از دانشگاه هاروارد - که در چند کیلومتری MIT است - بازدید کرد و هیچ صدایی از هیچ کسی بلند نشد؛ نه تظاهراتی برگزار شد و نه دانشگاه هاروارد بیانیه‌ای در دفاع از همکاری‌اش با سعودی‌ها منتشر کرد.
در آن روزها، حتی نشریه «هاروارد گازت» که نشریه رسمی دانشگاه هاروارد است، هیچ اشاره‌ای به دیدار ولیعهد سعودی از دانشگاه هاروارد و نشست مشترکش با رؤسا و مدیران این دانشگاه نکرد. جالب اینجاست که این سفارت عربستان بود که در بیانیه مطبوعاتی کوتاهی به دیدار بن سلمان از دانشگاه هاروارد و قصد او برای توسعه پیوندهای عربستان با این دانشگاه اشاره کرد.
به نوشته کریمسون، سکوت آن روزهای دانشگاه هاروارد در خصوص سفر بن سلمان، همراستای سکوت مسئولان هاروارد درباره پیوندهای این دانشگاه با دولت عربستان سعودی در موارد دیگر است. در واقع این ارتباطات که چه از طریق کمک‌های اعطایی به دانشگاه هاروارد و چه از طریق پروژه‌های پژوهشی مشترک ایجاد شده است، توجه کمتری را به خود جلب کرده است. زیرا مطالب و پیوندهای مرتبط با این همکاری‌ها و کمک‌های مالی، تازه اگر در وبگاه‌های دانشگاه هاروارد به آن‌ها اشاره شده باشد، اغلب در انتهای صفحات درج شده و به چشم مخاطبان نمی‌آیند.
حتی در ماجرای رسوایی قتل خاشقچی در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول، در شرایطی که بسیار از صاحبان کسب‌وکار، قانون‌گذاران و نهادهای عملی و آموزشی آمریکا به بررسی دوباره پیوندهایشان با سعودی‌های برخواسته‌اند، اما دانشگاه هاروارد ترجیح داد که از موج انتقادی ایجاد شده علیه سعودی‌ها دوری گزیند و ساکت بماند.
سابقه سرمایه‌گذاری مالی سعودی‌ها در دانشگاه هاروارد دستکم به سال 2005 بر می‌گردد، زمانی که شاهزاده ولید بن طلال سعودی برای تأسیس برنامه پژوهشی مطالعات اسلامی در دانشگاه هاروارد و تأسیس سه کرسی استادی در این زمینه، هدیه‌ای مالی به ملبغ 20 میلیون دلار به دانشگاه هاروارد اعطا کرد.
علاوه بر آن دستکم دو برنامه مطالعاتی و پژوهشی دیگر در دانشکده حکمرانی کندی در دانشگاه هاروارد نیز از کمک‌های سعودی‌ها بهره برده‌اند. براساس اطلاعات مندرج در وبگاه این دانشکده، «ابتکار شواهد علمی برای سیاستگذاری» به طور مستقیم با مسئولان وزارت کار عربستان تعامل و همکاری دارد.
همچنین «پروژه عربستان و شورای همکاری خلیج» در مرکز علوم و امور بین‌الملل بلفر در دانشگاه هاروارد نیز با کمک‌های مالی شاهزاده ترکی بن عبدالله بن عبدالعزیر آل‌سعود تأسیس شده است.
با این حال، مقامات دانشگاه هاروارد برای کم کردن فشار منتقدان به ارتباط این نهاد علمی مشهور آمریکایی با دولت عربستان سعودی نشست‌هایی را برای بررسی پیوندهای دانشگاه با مقامات ریاض برگزار کردند، اما در پایان بررسی‌ها و نشست‌های خود هیچ نتیجه‌ای را اعلام نکردند و معلوم نشد که بررسی‌های آن‌ها به کجا انجامید.
داگلاس الندورف، رئیس دانشکده حکمرانی کندی در دانشگاه هاروارد در پاسخی ایمیلی به سردبیر نشریه کریمسون اذعان کرد که این دانشکده «برای پرژوه‌های پژوهشی و فعالیت‌های آموزشی از عربستان سعودی پول گرفته است.»
با این حال، پیوندهای دانشگاه هاروارد با سعودی‌ها تنها به دانشکده حکمرانی کندی و برنامه مطالعات اسلامی بن‌طلال محدود نمی‌شود. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی بسیاری از برنامه‌های خود را از طریق نهاد تازه‌تأسیس «بنیاد شاهزاده محمد بن سلمان بن عبدالعزیر» به پیش می‌برد. هرچند در وبگاه دانشگاه هاروارد و زیرمجموعه‌های آن هیچ اشاره‌ای به پیوندها با این بنیاد سعودی نشده است، اما در وبگاه بنیاد شاهزاده محمد بن سلمان از دانشگاه هاروارد به عنوانی یکی از شرکای رسمی آن اشاره شده است.
این بنیاد، طبق اعلام خود از «دوره تابستانی توسعه مهارت‌های رهبری» در دانشگاه هاروارد حمایت مالی می‌کند. در بیانیه مطبوعاتی بنیاد محمد بن سلمان به تاریخ 7 مارس 2016 آمده است که «بنیاد شاهزاده محمد بن سلمان بن عبدالعزیر با دانشگاه هاروارد توافق دارد که براساس آن 12.5 درصد از 800 کرسی این دوره تابستانی به دانشجویان تحت حمایت این بنیاد اختصاص داده شده است.» این بنیاد همچنین بیانیه‌های مطبوعاتی و پیام‌های توئیتری متعددی که حاوی تصاویر دانشجویان تحت حمایت آن در محوطه دانشگاه هاروارد است را منتشر کرده است.
تمامی این‌ها در حالی است که دانشگاه هاروارد در این خصوص لب فروبسته است؛ و نمایندگان مرکز آموزش‌های تخصصی دانشگاه هاروارد از پاسخ به درخواست‌ها برای اظهارنظر در این باره خودداری کرده‌اند.
در ماجرای خاشقچی هم در شرایطی که دانشگاه MIT از مأموریت یافتن یکی از معاونان دانشگاه برای «انجام یک ارزیابی سریع و جامع از تعاملات MIT با نهادهای پادشاهی عربستان سعودی» خبر داد، اما مدیران دانشگاه هاروارد هیچ بیانیه‌ای را در خصوص رسوایی قتل خاشقچی و پیوندهای این دانشگاه با سعودی‌ها منتشر نکرد.
تسنیم