العالم-عربستان
منابع آگاه به یک روزنامه آمریکایی گفته‌اند «سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا» (سیا) به این جمع‌بندی رسیده که دستور ترور «جمال خاشقچی»، منتقد سعودی را «محمد بن سلمان»، ولیعهد این کشور صادر کرده است.
منابع مطلع بامداد شنبه به روزنامه واشنگتن‌پست گفته‌اند ارزیابی سیا این است که بر خلاف ادعاهای حکومت سعودی مبنی بر اینکه محمد بن سلمان نقشی در قتل خاشقچی نداشته او دستور این ترور را صادر کرده است.
ارزیابی سیا که مقام‌های آمریکایی می‌گویند اطمینان بالایی به آن دارند، تا به امروز آشکارترین شواهدی است که ولیعهد جوان رژیم سعودی را به این پرونده ترور جنجالی گروه می‌زنند.
تیمی متشکل از ۱۵ عامل رژیم سعودی ماه اکتبر (مهر) از عربستان عازم استانبول شده و خاشقچی را که برای دریافت گواهی ازدواج به کنسولگری کشورش مراجعه کرده بود، داخل ساختمان کنسولگری به قتل رساندند.
منابعی که به شرط عدم افشای نام با واشنگتن‌پست گفت‌وگو کرده‌اند می‌گویند سازمان سیا برای رسیدن به این ارزیابی، منابع اطلاعاتی مختلف را مورد بررسی قرار داده‌اند.
از جمله این منابع، تماس تلفنی است که «خالد بن سلمان»، برادر ولیعهد با «جمال خاشقچی» داشته است. خالد در این تماس تلفنی که دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا آن را شنود کرده‌اند به خاشقچی گفته که برای دریافت اسناد مورد نیاز خود بایستی به کنسولگری سعودی در استانبول مراجعه کند و انجام این کار خطری برایش نخواهد داشت.
مشخص نیست خالد می‌دانسته قرار است خاشقچی کشته شود یا خیر، اما منابع آگاه می‌گویند او این تماس تلفنی را به دستور برادرش برقرار کرده است.
از جمله دیگر شواهدی که سیا را به این نتیجه رسانده جایگاهی است که محمد بن سلمان در عربستان سعودی دارد. او عملاً حاکم این کشور محسوب می‌شود و حتی بر انجام کوچکترین مسائل در این کشور پادشاهی نظارت می‌کند.
یک مقام آمریکایی که از ارزیابی‌های سیا مطلع است می‌گویند: «مسئله‌ای که پذیرفته شده این است که امکان ندارد این اتفاق بدون آگاهی یا مشارکت او رخ داده باشد.»
این مقام آمریکایی گفته سیا، محمد بن سلمان را یک «تکنوکرات خوب» اما مستبد و ناپایدار می‌داند. طبق گفته این مقام، ولیعهد سعودی فردی است که «خیلی زود به نقطه جوش می‌رسد و مثل اینکه نمی‌فهمد که کارهایی هستند که نمی‌توان آنها را انجام داد.»
تحلیلگران سیا معتقدند پایگاه قدرت او مستحکم است و علی‌رغم رسوایی خاشقچی خطر از دست دادن تاج و تخت او را تهدید نمی‌کند. مقام آمریکایی گفت: «توافق عمومی بر این است که او دوام خواهد آورد.»
در هفته‌های گذشته سعودی‌ها چندین روایت متناقض درباره وقایع کنسولگری سعودی در استانبول ارائه داده‌اند. چند روز پیش، دادستان سعودی تلاش کرد مقصر این عملیات رو گروهی خودسر معرفی کند که قصد اولیه‌شان بازگرداندن خاشقچی به عربستان بوده است. طبق این روایت، این عملیات منحرف و به قتل روزنامه‌نگار سعودی منجر شده است.
ترور خاشقچی که از منتقدان میانه‌رو ولیعهد سعودی محسوب می‌شد باعث ایجاد بحران در سیاست خارجی کاخ سفید شده و برنامه‌های دولت آمریکا برای اتکا به رژیم سعودی به عنوان محور جبهه ضدایرانی را با تردیدهای عمده مواجه کرده است.
«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا تا کنون محمد بن سلمان را به مشارکت در این قتل متهم نکرده است. بن سلمان روابط نزدیکی با «جارد کوشنر»، داماد و مشاور ترامپ دارد.
دستیاران ترامپ به واشنگتن‌پست گفته‌اند او در محافل غیرعلنی به شواهدی از نقش بن سلمان در این ترور اشاره کرده است. با وجود این ترامپ هنوز تردید دارد که ولیعهد سعودی دستور آن را صادر کرده باشد.
از جمله اطلاعاتی که سیا آن را به دست آورده یک فایل صوتی است که توسط دستگاهی که ترکیه‌ای‌ها داخل کنسولگری جاسازی کرده بودند ضبط شده است.
مقام‌های کشورهای مختلف که به این فایل گوش کرده‌اند می‌گویند بر اساس آن می‌توان متوجه شد که قتل داخل دفتر سرکنسول سعودی انجام شده است. او با لحنی ناخرسند گفته که لازم است جسد خاشقچی از آنجا خارج شده و تمامی شواهد پاکسازی شوند.
سیا تماس تلفنی دیگری که از داخل کنسولگری توسط یکی از اعضای تیم ترور سعودی انجام شده را نیز بررسی کرده است. «ماهر مطرب»، از مقام‌های امنیتی سعودی در روز ترور با «سعود القحطانی»، مشاور دربار سعودی تماس گرفته و به او گفته که مأموریت انجام شده است.
دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد نام ۱۷ فرد سعودی را به دلیل مشارکت در قتل جمال خاشقچی به فهرست تحریم‌ها اضافه کرده است.
مقام‌های چندین کشور اروپایی هم گفته‌اند ارزیابی سیا درباره نقش محمد بن سلمان در ترور روزنامه‌نگار منتقد با نتایجی که آنها به آن دست یافته‌اند همسو است.
«رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه گفته که دولت او این فایل صوتی را در اختیار آلمان، فرانسه، انگلستان و عربستان سعودی قرار داده است.
علاوه بر این شواهد، برخی از تحلیلگران سیا ارتباطات موجود میان اعضای تیم ترور با محمد بن سلمان را حائز اهمیت می‌دانند. برخی از اعضای تیم ۱۵ نفره عضو تیم محافظت او هستند و همراه او به کشورهای مختلف سفر کرده‌اند.
دولت آمریکا قبل از قتل خاشقچی هم اطلاعاتی دریافت کرده بود که نشان می‌داد او ممکن است در خطر باشد. اما تنها بعد از ناپدیدشدن او در روز ۲ اکتبر (۱۰ مهر) بود که دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا شروع به جستجوی آرشیو تماس‌های شنودشده کرده و متوجه شدند ک خاندان آل‌سعود برنامه‌هایی داشته‌اند را خاشقچی را برای بازگرداندن به عربستان تطمیع کنند.
دو مقام آمریکایی مدعی شده‌اند نشانه‌ای مبنی بر اینکه دستگاه‌های اطلاعاتی کشورشان این اطلاعات را قبل از ناپدید شدن خاشقچی در دست داشته‌اند، وجود ندارد.
یک مقام آمریکایی گفت خاشقچی فردی نبود که لازم باشد زیر نظر باشد و این واقعیت که او ساکن ویرجینیا بود به این معنی بود که شهروند آمریکا محسوب می‌شود و بنابراین نهادهای اطلاعاتی نیازی به گردآوری اطلاعات از او نداشتند.
ترامپ به مقام‌های ارشد کاخ سفید گفته او می‌خواهد محمد بن سلمان در قدرت باقی بماند چون عربستان سعودی به مهار ایران کمک می‌کند. او همچنین گفته نمی‌خواهد جنجال‌های ایجاد شده بر سر قتل خاشقچی در تولید نفت توسط این کشور مانع ایجاد کند.
سوالی که باقی مانده این است که چرا محمد بن سلمان تصمیم به کشتن روزنامه‌نگاری گرفت که به دنبال عزل او از قدرت نبود و تنها منتقد او محسوب می‌شد؟
منابع آگاه گفته‌اند یکی از تئوری‌هایی که سیا به آن رسیده این است که ولیعهد سعودی، خاشقچی را یک «اسلام‌گرای خطرناک» می‌دانسته که به سمت اخوان‌المسلمین گرایش فکری داشته است.
پیش از این رسانه‌ها گزارش داده بودند او چند روز بعد از ناپدید شدن خاشقچی با کاخ سفید تماس گرفته و همین دیدگاه را ابراز کرده است.