العالم- ایران/ سیاسی

با پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357، تحول عظیمی در نیروی دریایی ایجاد و در راستای خود کفایی آموزشی، اعزام دانشجو به صورت همگانی به خارج از کشور متوقف و دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) با چهار دانشکده ناوبری و فرماندهی کشتی، مهندسی برق و الکترونیک و مخابرات دریایی، مهندسی مکانیک دریایی و رشته مدیرت و کمیسر دریایی تاسیس گردید.مراکز آموزش‌های تخصصی در انزلی و رشت توسعه یافتند و دانشکده فرماندهی و ستاد نیروی دریای پا گرفت.

با شروع جنگ تحمیلی،‌ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران هرگز در مقابل تهاجم نیروهای عراق غافلگیر نگردید بلکه در هفتم آذر ماه 1359 با عملیات بزرگ شناور رزمی عراق و انهدام سکوهای نفتی البکر و الامیه و محاصره کامل دریایی بنادر بصره، فاو و ام القصر و محروم نمودن کامل و تا پایان جنگ به نبرد با هواپیما و بالگردهای دشمن در دریا پرداخت و در مدت هشت سال جنگ تحمیلی، نیروی دریایی ده هزار فروند کشتی تجاری را به بنادر ایران اسکورت نمود که در این بین تنها چند صد فروند آن‌ها مورد اصابت موشک‌های هواپیمای دشمن قرار گرفتند که کارنامه بسیار درخشانی در جنگ‌های دریایی قلمداد می‌گردد و از سویی امنیت خطوط مواصلات دریایی خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند را همواره برقرار نمود.

در 29 فروردین 1367، ناوگان نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران در نبردی نابرابر با نیروهای دریایی و هوایی آمریکا در خلیج فارس شرکت نمود که هر چند به غرق شدن ناوشکن سهند و ناوچه جوشن انجامید ولی ضرباتی که نیروی دریایی آمریکا متحمل گردید(از جمله اصابت مین به ناوشکن ساموئل بی رابرتز، غرق شدن یک فروند کشتی لجستیکی و سرنگونی یک فروند بالگرد آمریکایی) در نبردهای منطقه‌ای کم سابقه بوده است.

روند روبه پیشرفت نیروی دریایی پس از اتمام جنگ تحمیلی، سرعت بیشتری پیدا کرد به طوری که امروز با تلاش‌های فراوان انجام گرفته و حمایت‌های مستمر مسئولان و در راس آنها فرمانده معظم کل قوا از این نیرو، امروز نیروی دریایی به نیرویی راهبردی تبدیل شده که در همه زمینه‌های تجهیزاتی، نیروی انسانی، آموزشی، عملیاتی و … مستقل و خودکفا شده است.

به طور کلی نتایج حاصله از اقدامات نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در طول هشت سال دفاع مقدس عبارتند از:

- شکست کامل و بدون تردید نیروی دریایی رژیم متجاوز عراق

- برقراری سیادت جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و تنگه هرمز

- حفظ مرزهای آبی کشور و تأمین امنیت خطوط مواصلاتی کشور

- حفاظت از منابع حیاتی و منافع جمهوری اسلامی ایران در دریا

- همکاری با سایر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در دفع تجاوز متجاوزان بعثی

- قطع خطوط مواصلاتی و محاصره دریایی کامل دشمن.

خودکفایی در عرصه نیروی دریایی

امیر خانزادی فرمانده نیروی دریایی ارتش در گفتگو با العالم دباره  وضعیت تجهیزات کنونی نیروی دریایی ارتش میگوید: تجهیزات در دریا نقش اول را ایفا می کند در واقع یکی از مهمترین نکات برای حضور در دریا برخورداری از تجهیزات مناسب است.جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی با تحریم بسیار گسترده استکبار جهانی روبرو شد ، تمام استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا تمام تلاش خود را به کار بستند تا نیروی دریایی ایران را در منطقه ای که ایفای نقش کشورمان در آن حائز اهمیت است را متوقف کنند اما حتی در دوران جنگ تحمیلی نیروی دریایی ایران نه تنها متوقف نشد بلکه قدرتمندانه در برابر هرگونه تهدیدی که منافع کشور را تهدید میکرد، ایستاد و تا انتهای دوره دفاع مقدس هیچ دشمنی در دریا قدرت عرض اندام را پیدا نکرد بعد از آن هم که دوره سازندگی آغاز شد کار ساخت و تجهیزات شناورها را به طور کاملا مستقل و بومی آغاز کردیم ، در ابتدا سخت به نظر میرسد اما تحریم ها کمک کرد ما روی پای خود بایستیم و نیازها و تجهیزاتمان را خودمان بسازیم . نماد این بلوغ و خودباوری ناوشکن جمهوری اسلامی ایران (جماران) است که در حال حاضر در دریاهای آزاد در حال دریانوردی است و یک روز هم توقف نداشته است و بخشی از آن امنیتی که در قالب 57 ناوگروه اعزامی به دریاهای آزاد برقرار کردیم مدیون حضور ناوشکن جماران  در دریا بوده است.

علاوه بر آن ناوهای موشک انداز متعددی را چه در ناوگان شمال یعنی دریای خزر و چه در ناوگان جنوب ساختیم که همه آنها فعال هستند. در کنار این فرایند ساخت و ساز و روند توسع را افزایش دادیم ، ساخت ناوشکن اول کمی زمان برد اما فروندهای بعدی سرعت پیدا کرد ، امروز این ظرفیت را داریم که در بازه زمانی کمتر از دو سال ناوشکن بسازیم و تلاش می کنیم به زیر یک سال کاهش دهیم و قطعا ناوگان نظامی بومی ایران به طور صد در صدی در داخل ایران ساخته می شود و علاوه بر ساخت پلت فورم ساخت تمام سامانه ها تجهیزات موشک ها رادارها، توپخانه کنترل آتش و هر آنچه یک شناور جنگی برای مصونیت بخشی اول به خودش یعنی هر نوع تهدیدی نیاز دارد، به طور کامل در اختیار دارد و این ظرفیت را دارند که هر تهدیدی را در دور دست ها مورد اصابت قرار دهند.

ناوگان نیروی دریایی متناسب با نیازهای جمهوری اسلامی ایران در مناطق دریایی تحت حاکمیت و در دریاهای آزاد به دست فرزندان این مملکت در حال توسعه است و در سال های آینده این توسعه شتاب بیشتری را به خودش خواهد دید و تمام هدف از ساخت این ناوگان چند تکلیف است؛ اولین تکلیف برقرار کردن امنیت در دریاهای تحت حاکمیت جمهوری اسلامی ایران است یعنی اینکه نه تنها اجازه ندهیم هیچ تهدیدی از بیرون به مرزها و مناطق دریایی ما تعرضی کند  بلکه آنقدر باید اینجا را امن نگه داریم تا هیچ تهدیدی چه در قالب غیر نظامی و چه در قالب عملیات های نا امنی دریایی صورت نگیرد. امروز چون بخش هایی از دریاهای سایر کشورها کنترل نمی شود و نیروی دریایی معقول در آنها وجود ندارد، کانونی شده برای شکل گرفتن ناامنی های دریایی که شاهد دزدی دریایی و عملیات تروریستی دریایی درآنجا هستیم. ما این تکلیف را داریم که با حضور قدرتمند نیروی جمهوری اسلامی ایران در آب های تحت حاکمیت اجازه ندهیم که هیچ کانون ناامنی در این دریاها شکل بگیرد. این اولین تکلیف ما در قبال ملت و منطقه است در ثانی در ارتباط با دریاهای آزاد، آنچه که فراتر از مناطق دریایی تحت حاکمیت کشورهاست، آنجا نیز ما یک تکلیف داریم و آن این که کمک کنیم به جامعه جهانی برای این که امنیت مناطق دریایی که محل عبور آزادانه کشتی های تجاری و نفتکش ها و به نوعی شکل گرفتن تجارت دریایی است، برقرار شود.

تجهیزات نیروی دریایی ارتش

آذرماه سال گذشته از 9 دستاورد جدید نیروی دریایی ارتش که به‌همت متخصصان داخلی طراحی و ساخته شده است رونمایی شد.

این دستاوردها شامل سامانه آزمایشگر اژدرهای سبک زیرسطحی، اتوپایلوت دیجیتال، سوخت بومی موتور احتراقی اژدرها، قایق بدون سرنشین با قابلیت کنترل از راه دور، بزرگترین ناو آموزشی غرب آسیا، پوشش‌های نانویی، آزمایشگر موشک رعد، خودروی مکران و شبیه‌ساز بازی جنگ است.

آزمون موفق ۷ سلاح جدید در رزمایش ارتش/ تجهیز نظامی در دریای عمان

پنجمین رزمایش مشترک محمد رسول الله(ص) ارتش جمهوری اسلامی ایران بهمن ماه سال گذشته با حضور نیروهای سه گانه زمینی، هوایی، دریایی و قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) در منطقه عمومی جنوب شرق کشور، سواحل مکران و دریای عمان به وسعت ۳ میلیون کیلومتر مربع برگزار شد و در این رزمایش ۷ دستاورد دفاعی کشور مورد بهره برداری و ارزیابی قرار گرفت.

به گفته دریادار حبیب الله سیاری رئیس هیئت مدیره رزمایش محمدرسول الله(ص) تامین کامل امنیت آب های سرزمینی جمهوری اسلامی و فراتر از آن تامین امنیت ترددها در این منطقه بویژه خطوط انتقال انرژی از جمله اهداف برگزاری این رزمایش بود.

در ساعات اولیه مرحله نمایش قدرت رزمایش محمدرسول الله (ص)، ۲ فروند از ناوهای ائتلاف که به منظور پایش یگان های نیروی دریایی ارتش به محدوده رزمایش نزدیک شدند، توسط پهپادهای این نیرو بصورت دقیق شناسایی و پس از اعلام به قرارگاه تاکتیکی رزمایش، هواپیماهای گشت و شناسایی با پرواز بر فراز ناوهای ائتلاف به آنها هشدار و این ناوها منطقه رزمایش را ترک کردند.

این دستاوردها شامل سامانه آزمایشگر اژدرهای سبک زیرسطحی، اتوپایلوت دیجیتال، سوخت بومی موتور احتراقی اژدرها، قایق بدون سرنشین با قابلیت کنترل از راه دور، بزرگترین ناو آموزشی غرب آسیا، پوشش‌های نانویی، آزمایشگر موشک رعد، خودروی مکران و شبیه‌ساز بازی جنگ است.

- حیدر۴۴

در مرحله نخست این رزمایش که با محوریت نیروی زمینی ارتش برگزار شد، توسط تیپ ۴۱ نزاجا راکت های نقطه زن نازعات، فجر۵ و توپ ۱۵۵ میلیمتری خودکششی با هدایت لیزری و توپ ۱۲۲ میلیمتری اتوماسیون شده مورد بهره برداری و ارزیابی قرار گرفت.

توپ ۱۲۲ میلیمتری اتوماسیون شده که در مهرماه سال جاری رونمایی شده بود، تحت عنوان پروژه «حیدر ٤٤» شامل هوشمندسازی و اتوماسیون سامانه راکت انداز ١٢٢ میلیمتری است که با افزایش سرعت و دقت در تیراندازی، استفاده از پهپادها بعنوان دیده بان خط مقدم و قابلیت نصب بر روی کلیه سامانه های توپخانه ای بصورت کیت را دارد.

رونمایی از سامانه ۱۲۲ میلیمتری اتوماسیون شده(مهرماه۹۶)

«حیدر ٤٤» که در گروه ٤٤ توپخانه نیروی زمینی ارتش طراحی و ساخته شده است، برای نخستین بار در رزمایش محمدرسول الله(ص) مورد بهره برداری و ارزیابی قرار گرفت.

سامانه ۱۲۲ میلیمتری اتوماسیون شده (رزمایش محمدرسول الله)

۲- عاشورا

توپ ۱۵۵ میلیمتری خودکششی تحت عنوان «عاشورا» از دیگر تجهیزاتی بود که برای نخستین بار در این رزمایش مورد بهره برداری و ارزیابی قرار گرفت. توپ ۱۵۵ میلیمتری عاشورا با نصب روی شاسی خودروهای سنگین، قابلیت اجرای تیر منحنی و قائم به منظور انهدام مواضع و استحکامات، تجمع نفرات، خودروهای سبک و سنگین وخنثی سازی آتش دشمن را دارد.

این توپ که تا پیش از این به صورت کششی در نیروهای مسلح کشورمان وجود داشت، اکنون در نمونه چرخ دار خود قابلیت تحرک در میدان رزم را پیدا کرده است.

۳-فجر ۵

«فجر۵» نیز یکی دیگر از سلاح هایی بود که برای نخستین بار در ارتش جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گرفت. این سامانه راکت انداز که از جمله سلاح هایی است که در اختیار گروه های مقاومت در فلسطین و لبنان قرار دارد، جدیدترین نمونه آن یعنی مدل C هدایت شونده، سال گذشته توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تحویل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد و در رزمایش پیامبر اعظم ۱۱ نیروی زمینی سپاه مورد استفاده قرار گرفت. امسال نیز جدیدترین نمونه آن یعنی مدل ۳۳۳ میلیمتری به دست ارتش نیز رسیده است و در رزمایش محمدرسول الله(ص) استفاده شد.

سامانه راکت انداز فجر۵ هدایت شونده

۴- لبیک یک

سامانه راکت انداز هدایت شونده «لبیک یک» هم از جمله دستاوردهای جدید است که در این رزمایش برای نخستین بار از آن رونمایی شد. تصویر و اطلاعاتی از شلیک این راکت منتشر نشده است اما با توجه به هدایت پذیر بودن آن و استفاده از این راکت در کنار سامانه «فجر۵» هدایت شونده، حرکت نیروی زمینی ارتش به سمت استفاده از تسلیحات هدایت پذیر به وضوح مشخص است.

۵- اُکتاکوپتر تهاجمی

یکی از نکات قابل توجه در این رزمایش استفاده از اکتاکوپتر (پهپاد) در اجرای عملیات بمباران بوسیله بمب های سبک BL-۷۵۵ بود که چنین قابلیتی برای نخستین بار در نیروهای مسلح کشورمان و در نیروی زمینی ارتش مورد بهره برداری قرار گرفت.

هوانیروز در این رزمایش علاوه بر پشتیبانی از راه هوا و هلی برن نیروهای پیاده، با استفاده از بالگردهای تهاجمی AH-۱ معروف به کبرا وظیفه اجرای عملیات مقابله با نیروهای نفوذ کننده از ساحل را بر عهده داشتند.

نیروی دریایی ارتش نیز بعنوان یکی از نیروهای اصلی عمل کننده در این رزمایش با یگان های شناور سطحی، زیردریایی های سبک غدیر و سنگین کیلوکلاس، تیپ های تکاور و تفنگدار ساحلی و یگان های هوادریا اعم از انواع بالگردهای ضد سطحی و مین روب (RH-۵۳)، ضد زیردریایی (SH-۳) و هواپیماهای گشت شناسایی بال ثابت F-۲۷ نیروی دریایی ارتش بصورت همزمان در محدوده ای به وسعت ۲ میلیون و دویست هزار کیلومتر مربع مستقر بود.

۶- موشک کروز قدیر

موشک کروز «قدیر» از جمله سلاح هایی است که در این رزمایش برای نخستین بار توسط نیروی دریایی ارتش مورد بهره برداری و ارزیابی قرار گرفت، این موشک که در اسفندماه ۱۳۹۳ رونمایی و در آذرماه ۱۳۹۴ به نیروی دریایی ارتش تحویل داده شد، با برد ۳۰۰ کیلومتر و بهره گیری از ویژگی‌هایی همچون آماده‌سازی و واکنش سریع، ارتفاع پروازی پایین، دقت بالای ناوبری، انهدام دقیق اهداف مورد نظر، قدرت تخریب و ضد جنگ الکترونیک از جمله تسلیحات موثر در دریا است که در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار دارد. این موشک در رزمایش محمدرسول الله(ص) از روی ناو نقدی شلیک شد.

شلیک موشک کروز قدیر از روی ناو نقدی (رزمایش محمد رسول الله)

شلیک موشک کروز نصر از پرتابگر متحرک ساحلی به سمت اهداف دریایی نیز از دیگر اقدامات انجام شده توسط فرماندهی موشکی نیروی دریایی ارتش در این رزمایش بود.

۷- سوختگیری هوایی بالگرد RH-۵۳

اما هوادریای نیروی دریایی نیز در این رزمایش با استفاده از بالگردهای مین روب RH-۵۳ و اجرای عملیات ترکیبی مین روبی بصورت صوتی و مغناطیسی در ابعاد مختلف مین های کاشته شده در دریا با حساسه های متفاوت بصورت تکی و ترکیبی را منهدم و بسترهای ایجاد آبراه امن جهت تردد ناوهای جنگی و شناورهای تجاری را فراهم کردند.

از دیگر نکات قابل توجه در این رزمایش تعبیه لوله سوختگیری هوایی برای بالگردهای RH-۵۳ بود که برای نخستین بار صورت گرفت و حاکی از افزایش برد این بالگردها برای اجرای عملیات در آب های فرا سرزمینی است.

بالگرد RH-۵۳ مجهز به لوله سوختگیری در قسمت دماغه

اجرای عملیات تاخت، سقوط آزاد، ایجاد تله های انفجاری، عملیات هلی برن، تبادل عمومی یگان های تکاور و اجرای عملیات یگان های زیرسطحی توسط زیردریایی های کلاس کیلو (نوح، طارق، یونس) و کلاس غدیر از دیگر برنامه های اجرا شده توسط نیروی دریایی ارتش در این رزمایش بود.

اجرای سلسله عملیات انهدام واحدهای شناور دشمن از سوی قایق های آذرخش و شهاب مجهز به راکت انداز، اجرای عملیات مین ریزی غیر کلاسیک از سوی قایق های هجومی رعد، اجرای عملیات دفاع ساحلی توسط توپخانه ساحلی و اجرای عملیات تخریبات ساحلی از دیگر عملیات های اجرا شده توسط نیروهای درگیر در این رزمایش بود.

در خلال برگزاری این رزمایش، نیروی هوایی ارتش و قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء نیز به عنوان نیروهای پشتیبانی کننده در تمام مدت رزمایش حضور فعال داشتند.

جنگنده های F-۴ و میراژ نیروی هوایی ارتش ضمن بمباران مواضع دشمن فرضی در روز نخست رزمایش، در تمام مدت برگزاری پشتیبانی مداوم از یگان های سطحی (زمینی و دریایی) را بعمل آورد. قرارگاه پدافند هوایی نیز ماموریت رصد و پایش کامل منطقه عمومی رزمایش با استفاده از سامانه های راداری ثابت و متحرک، سامانه های شنود الکترونیکی، سامانه های جنگ الکترونیک، سامانه های موشکی ارتفاع بالا، متوسط و پایین، یگان شناسایی پهباد و پروازهای جمع آوری اطلاعات را بر عهده داشت.

چرخش نگاه ها به سمت دریای عمان

آنچه که از اجرای رزمایش مشترک محمدرسول الله(ص) ارتش می توان برداشت کرد، نگاه به دفاع از مرزهای کشور در نقاط دور دست تر است. به عبارت دیگر، سد کردن راه دشمنان و مقابله با آنها در دریای عمان به مراتب می تواند کم هزینه تر و موثرتر از چنین موضوعی در خلیج فارس باشد و به نظر می رسد که نیروهای مسلح کشورمان بر این موضوع تأکید دارند؛ چنانچه در جریان حضور فرمانده معظم کل قوا در مراسم دانش آموختگی دانشگاه تربیت پاسداری امام حسین(ع) در اردیبهشت ماه سال جاری، طرحی به اجرا در آمد که حاکی از گردش موشک های سپاه به سمت «دریای عمان» و هدف قرار دادن یک ناو آمریکایی بود.

تجهیزات نیروی دریایی ارتش که در مراسم رژه شهریور ماه سال جاری از مقابل جایگاه ویژه عبور کردند:

۱. ماکت ناوشکن جماران
۲. ماکت ناو موشک‌انداز کلاس سیناث
۳. ماکت زیردریایی غدیر
۴. ماکت زیردریایی فاتح 
۵. ماکت اژدر والفجر
۶. ماکت موشک‌های (نور، نصر، کوثر)
۷. ماکت زیردریایی السابحات + مین چسبان
۸. قایق هجومی رعد
۹. قایق هجومی زیپ
۱۰. سامانه پرتاب موشک نور برد بلند
۱۱. سامانه گسترده پرتاب موشک نور
۱۲. سامانه خوداتکا نصر ولایت۴،
۱۳. و ماکت ناو آموزشی خلیج فارس، تجهیزات نیروی دریایی ارتش در مراسم رژه امروز تهران هستند.

با توجه به حضور نیروهای فرامنطقه ای در آبهای دریای عمان و خلیج فارس، به نظر می رسد که حضور فعال و موثر نیروهای مسلح کشورمان در قالب رزمایش ها و حفظ آمادگی و توانمندی نظامی در سواحل مکران و دریای عمان می تواند امنیت آب های خلیج فارس و شریان های اقتصادی و نفتی موجود در آن را از فاصله ای دورتر تامین کند. مسئله ای که قطعا به نفع همه همسایگان خلیج فارس و کشورهای منطقه است.

نیروی دریایی وظیفه ی خطیر حفاظت از سواحلی به طول بیش از 3000 كیلومتر در شمال و جنوب و همچنین دفاع از آب های ساحلی و منابع حیاتی و استراتژیك كشور را به عهده دارد و همواره به عنوان یك وزنه ی تعیین كننده در منطقه ی خلیج فارس و دریای عمان به حساب می آید. این نیرو با یگان های شناور دریایی، تفنگداران و تكاوران، اسكادران های هوانا و هوادریا – واحدهای پروازی نیرو – و با غواصان آبدیده و یگان های زیر سطحی كیلو كلاس بر حوزه های تحت حفاظت و حراست خود در خلیج فارس و دریای عمان و دریای خزر تسلط كامل دارد و هر نوع فعالیتی را از سوی دشمن در محدوده ی قانونی خود خنثی می نماید.

ناوهای جنگی كشور ایران با توجه به حضور دریایی قدرت های جهانی در اقیانوس هند و دریای عمان، در طول جنگ تحمیلی و پس از آن، دست به تدابیر امنیتی زده و با نظارت كامل بر حضور كشتی های جنگی بیگانه، آمادگی خود را جهت مقابله با تهدیدات احتمالی آنها حفظ كرده اند. اجرای مانورهای متعدد به نمایش گذاشتن توان رزمی، عملیاتی در منطقه استراتژیك خلیج فارس، در مقاطع حساس دوران دفاع مقدس و پس از آن تاكنون، نشان دهنده ی حضور قدرتمندانه ایران در منطقه و حاكمیت آن بر آب های خلیج فارس بوده و هست.