العالم- لبنان
پایگاه خبری عربی 21 در مقاله‌ای به بازخوانی پرونده ربوده شدن سعد حریری نخست‌وزیر لبنان در ریاض پایتخت عربستان اشاره کرده و جزئیات جدیدی از این اتفاق را فاش کرده است.
این پایگاه خبری سفر حریری به ریاض در آن برهه تاریخی را «سفر وحشت» توصیف کرده و به نقل از یک مقام عالی رتبه لبنانی جزئیات جدیدی از عملیات بازداشت سعد حریری در نوامبر سال 2017 منتشر کرده است.
بر اساس اعلام این مسئول ارشد لبنانی، حریری در روز 1 نوامبر سال 2017 به ریاض سفر کرد و در آنجا با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی و ثامر السبهان مشاور ارشد وی در امور کشورهای حاشیه خلیج فارس دیدار کرده و بعد به بیروت بازگشت.
وی در جلسه شورای وزیران لبنان جزئیاتی از این دیدار را مطرح و تأکید کرد که حمایت عربستان از لبنان ادامه خواهد داشت و موجودیت حزب‌الله در کابینه لبنان تأثیر منفی در مواضع عربستان ایجاد نخواهد کرد. وی اعلام کرد که در روز ششم همان ماه نیز با سلمان بن عبدالعزیز دیدار خواهد داشت.
این منبع می‌افزاید که روز جمعه 30 نوامبر، حریری در جریان حضور در ضیافت نهاری که با حضور وزیر فرهنگ فرانسه در کاخ نخست‌وزیری برگزار کرده بود، تماس تلفنی از دفتر پادشاهی عربستان دریافت کرد. در این تماس از او خواسته شد بلافاصله برای دیدار با ولیعهد و گذراندن تعطیلات آخر هفته با وی در ریاض حاضر شود.
در نتیجه این تماس، حریری ناچار شدند از میهمانان خود در ضیافت نهار عذرخواهی کند و بلافاصله با هواپیمای اختصاصی خود بیروت را به مقصد ریاض ترک کند. بر اساس دستوراتی که در تماس تلفنی به وی داده شده بود، وی تنها تعدادی از محافظان امنیتی خود را در این سفر همراه برد و از بردن شخصیت‌های دیگر لبنانی امتناع کرد.
مصادره تجهیزات الکترونیکی تیم همراه حریری در ریاض
حریری عصر همان روز به فرودگاه ملک خالد بن عبدالعزیز در ریاض رسید. قبل از اینکه وی و همراهانش از هواپیمای اختصاصی پیاده شوند، تیمی از نیروهای امنیتی عربستان وارد هواپیما شدند و تمامی تجهیزات هوشمند الکترونیک حریری و همراهان وی شامل تلفن های همراه و ساعت و لب تاپ و تب‌لت ها را جمع‌آوری کردند.
آنها به حریری گفتند که به ویلای اختصاصی خود برود و برای دیدار صبح فردا با محمد بن سلمان آماده شود. آنها اعلام کردند که او می‌تواند نیروهای امنیتی همراه خود را انتخاب کند. وی 4 نفر از محافظان خود از جمله محمد دیاب را با خود همراه کرد و به منزلش که همسر و پسر و دخترش در آنجا اقامت دارند، برد.
قرائت بیانیه استعفا یا تهدید به زندانی شدن
روز شنبه صبح زود بود که او را به ویلای دیگری منتقل کردند. ثامر السبهان در آنجا منتظر وی بود. او رفتار توهین‌آمیز و خشنی با حریری داشت و اهانت‌های زیادی را متوجه حریری کرده و نسبت به موضع ضعیف وی در خصوص ایران و حزب الله لبنان، او را توبیخ کرده و متهم کرد که برخلاف وعده‌ای که به مقامات ریاض داده، لبنان را به محور ایرانی فروخته است. وی از حریری خواست که به عنوان شهروند سعودی استعفای خود را از نخست‌وزیری بدهد. آنها متن استعفا نامه را به وی دادند و از او خواستند در برابر دوربین‌ها این متن را قرائت کند.
این مسئول لبنانی می‌افزاید که حریری در ابتدا سعی کرد از این موضوع فرار کند و درخواست گفتگو با محمد بن سلمان را مطرح کرد، اما السبهان به او گفت که باید بدون چون و چرا این موضوع را بپذیرد. السبهان او را بین دو گزینه پذیرش استعفا یا قرار گرفتن در لیست شاهزاده‌های زندانی در هتل ریتز کارلتون مخیر کرد.
به این ترتیب بود که سعد حریری برای فکر کردن زمان خواست. آنها او را در یک اتاق تقریباً خالی قرار دادند، به گونه‌ای که او و محافظ همراهش روی زمین نشستند و مدتی را مشغول فکر کردن شدند. در نهایت حریری چاره‌ای غیر از قرائت بیانیه استعفا ندید.
به این ترتیب حریری بیانیه استعفای خود را در برابر دوربین‌های رسانه‌ها قرائت کرد. این اقدام برای همه غافلگیرکننده بود. بلافاصله بعد از این اتفاق اخبار زیادی در خصوص مجبور شدن سعد حریری به استعفا مطرح شد.
صحنه سازی بن سلمان برای طبیعی جلوه دادن اوضاع حریری
این منبع لبنانی می‌افزاید که محمد بن سلمان در ادامه برای سرپوش گذاشتن بر این اخبار ترتیب برگزاری دیدار صوری بین حریری و سلمان بن عبدالعزیز در کاخ الیمامه را داد. دیداری که صبح روز ششم انجام شد، اما تنها 5 دقیقه و تنها برای گرفتن عکس از سوی دوربین‌ها صورت گرفت.
وی همچنین بنا به دستور محمد بن سلمان مجبور شد با محمد بن زاید ولیعهد امارات دیدار کند. این دیدار به خودی خود توهینی برای حریری به شمار می‌رفت. چرا که حریری مناسبات خوبی با بن زاید نداشت. جالب اینجا بود که در این دیدار نیز مکالمه‌ای بین وی و بن زاید صورت نگرفت و این دیدار منحصر به انداختن عکس برای رسانه‌ها شد.
همچنین چندین دیدار صوری بین سعد حریری و سفرای اروپایی در منزل حریری در ریاض ترتیب داده شد. از جمله این افراد فرانسوا گوئیت سفیر فرانسه و کریستوفر هینزل کاردار آمریکا و سایمون پول کولیس سفیر انگلیس و میملی سرفونی دورسو رئیس هیئت اتحادیه اروپا در ریاض بود.
بر اساس اعلام این منبع لبنانی، سفرایی که با حریری دیدار کردند، تعجب خود را نسبت به تدابیر شدید امنیتی در منزل حریری ابراز می‌کردند و برخی از آنها می‌‌گفتند که حریری در جریان صحبت‌هایش آرامش ندارد و آنها احساس می‌کردند که این صحبت‌ها فراتر از مذاکرات طبیعی است.
اتفاقی که پرده از راز بازداشت برداشت
در همین رابطه افسر امنیتی همراه حریری یعنی محمد دیاب به علت بیماری مادرش مجبور بود ریاض را ترک کند. مقامات امنیتی آل سعود با این درخواست موافقت کردند. حریری از دیاب خواست به محض ورود به بیروت به دفتر ریاست جمهوری برود و به میشل عون رئیس جمهور لبنان جزئیات اتفاقات به وجود آمده را تشریح کند و به او بگوید که حریری در حصر خانگی قرار دارد و عون باید استعفای او را رد کند.
دیاب بلافاصله بعد از ورود به بیروت به کاخ ریاست جمهوری لبنان رفت و موضوع را به صورت کامل برای عون تشریح کرد. به این ترتیب بازداشت بودن حریری برای مقامات رسمی لبنان کاملاً محرز شد. میشل عون رئیس جمهور لبنان بلافاصله بعد از اطلاع از این موضوع جبران باسیل وزیر خارجه این کشور را به پاریس فرستاد. باسیل در این سفر با امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و ادوارد فیلیپ نخست وزیر این کشور دیدار کرد. وی همچنین با فدریکا موگرینی هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز دیدار کرد. در پی این دیدار بود که موگرینی اظهارات قابل توجهی را مطرح کرده و بر لزوم بازگشت حریری به لبنان به همراه خانواده‌اش تاکید کرد.
آغاز میانجگری‌های بین‌المللی و فشار افکار عمومی
بر اساس این گزارش، کاخ الیزه بدون موضع گیری رسمی، تماس‌های دیپلماتیک و میانجگری آرام برای پایان دادن به این موضوع را در دستور کار خود قرار داد. در همین رابطه جان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه در سفری رسمی به ریاض رفت. نیکولا سارکوزی رئیس جمهور سابق فرانسه نیز در ماموریتی مشابه به صورت اعلام نشده و محرمانه وارد ریاض شد.
بعد از شکست میانجگری‌های فرانسه، عون تنش‌آفرینی ضد عربستان را آغاز کرده و به صورت رسمی اعلام کرد که سعد حریری در ریاض در بازداشت قرار دارد و این موضوع نقض قوانین حقوق بشر و معیارهای دیپلماتیک است. وی این اقدام را تجاوزی ضد لبنان قلمداد و تأکید کرد که در صورتی که نخست‌وزیر آزاد نشود این قضیه را بین‌المللی کرده و آن را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع خواهد داد.
در همین رابطه فشارهای اروپایی نیز آغاز شد. پاریس همچنین تماس‌های را با واشنگتن در خصوص اتخاذ مواضع قاطع انجام داد. با این وجود دولت دونالد ترامپ در این خصوص موضع گیری مطرح نکرد.
نهایتا فرانسه تهدید کرد که در صورت عدم آزادی فوری حریری موضوع را به صورت رسمی به شورای امنیت ارجاع خواهد داد. به این ترتیب بود که عربستان در برابر فشار افکار عمومی مجبور به آزادی سعد حریری شد، اما دختر و پسر وی را همچنان در ریاض نگه داشت. سعودی‌ها همچنین شرط کردند که وی نباید استعفای خود را پس بگیرد.
حریری در نهایت 4 روز بعد از ترک ریاض وارد بیروت شد. امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه شش ماه بعد از این واقعه به صورت رسمی اعلام کرد که حریری در ریاض در بازداشت بود و با مداخله وی جلوی یک بحران خطرناک در لبنان گرفته شد.