العالم ـ گزارش
جابری انصاری دستیار ارشد وزیر خارجه کشورمان در امور ویژه سیاسی پیش از عزیمت به ژنو برای شرکت در نشست سه جانبه مذاکره کنندگان ارشد کشورهای ضامن روند آستانه (صلح سوریه) شامگاه یکشنبه 25 آذر ماه 1397 در سفری کوتاه و چند ساعته به دمشق با بشار اسد رییس جمهور سوریه دیدار و در خصوص آخرین تحولات مربوط به کمیته قانون اساسی سوریه گفت وگو کرد و پس از آن از طریق بیروت عازم ژنو شد. این درحالی است که وی یک روز قبل از دیدار با اسد میزبان لاورنتیف نماینده ویژه ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه درتهران بود.
روند پیروزی های میدانی ارتش و مقاومت سوریه و پاکسازی بخش عظیمی از خاک سوریه از وجود تروریست های تکفیری به ویژه گروه تروریستی داعش، منجر شده که برخی گروه های مسلح موجود درخاک سوریه که ازسوی قدرت های غربی حمایت می شوند، نیز سرانجام به راهکار سیاسی تن دهند.
نشست سه جانبه مذاکره کنندگان ارشد کشورهای ضامن روند آستانه شامگاه دوشنبه (۲۶ آذر ماه ۱۳۹۷) در ژنو با حضور "حسین جابری‌انصاری" دستیار ارشد وزیر خارجه ایران در امور ویژه سیاسی، "الکساندر لاورنتیف" نماینده ویژه پوتین در امور سوریه و "سدات اونال" معاون وزیر خارجه ترکیه و هیأت‌های همراه آغاز شده که خبرهای رسیده حاکی است در این نشست پیش نویس بیانیه پایانی نشست وزرای خارجه سه کشور که روز سه شنبه ۲۷ آذر در ژنو برگزار می‌شود، بررسی و نهایی شده است.
گفته می شود که در این بیانیه، پایان موفقیت آمیز تلاش‌های فشرده سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در خصوص نزدیکی مواضع دولت و معارضه سوریه و نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد با هدف تعیین ترکیب و اعضای کمیته قانون اساسی سوریه رسما اعلام خواهد شد.
مذاکره کنندگان ارشد سه کشور ضامن روند آستانه همچنین پس از پایان نشست سه جانبه خود، در مقر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو با "استفان دیمیستورا" نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه دیدار و ضمن ارائه فهرست نهایی اسامی نمایندگان جامعه مدنی سوریه در کمیته قانون اساسی این کشور، هماهنگی‌های لازم را جهت برگزاری اجلاس سه و چهار جانبه روز سه شنبه (27 آذر ماه 1397) وزرای امور خارجه سه کشور و دیمیستورا به عمل آورده اند.
در همین حال وزیر امور خارجه کشورمان صبح روز سه شنبه (27 آذر ماه 1397) برای شرکت در نشست مشورتی سه جانبه درباره کمیته قانون اساسی سوریه راهی ژنو شد. این نشست سه جانبه با حضور محمد جواد ظریف، سرگئی لاوروف و مولود چاووش اوغلو وزیران خارجه ایران، روسیه و ترکیه و همچنین استفان دیمیستورا نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور سوریه برگزار می شود.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه (26 آذر ماه 1397) در این باره گفت: "سیاست ایران نسبت به تروریسم کاملا مشخص است... فکر می‌کنم جهان و دولت سوریه از اقدام ما به خوبی آگاه هستند، باید منتظر نشست آستانه و گزارش نماینده دبیرکل در ژنو و نتایج این نشست باشیم. بر اساس نتایج این نشست، خط سیر خودمان را در نشست آستانه و مسائل سوریه دنبال خواهیم کرد. روند آستانه علیرغم کارشکنی مخالفان آن، تا به این لحظه کار و وظایف خود را به خوبی انجام داده و امیدوارم در این نشست باز هم گام‌هایی به‌جلو برداشته شود و نقش خود را در تثبیت و حفظ تمامیت ارضی سوریه نشان دهد."
درهمین حال در آستانه برگزاری نشست وزیران خارجه سه کشور ضامن روند صلح آستانه (روند صلح سوریه) که قرار است روز سه شنبه (27 آذر ماه 1397) برگزار شود، "جیمز جفری"، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور سوریه در نشستی در اندیشکده آتلانتیک تصریح کرد که دولت این کشور دیگر قصد ندارد "بشار اسد"، رئیس‌جمهور سوریه را از قدرت عزل کند.
به نوشته خبرگزاری فرانسه، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور سوریه گفته است که "می‌خواهیم حکومتی را [در سوریه] ببنیم که از اساس متفاوت است. دنبال براندازی نیستیم، نمی‌خواهیم از شر اسد خلاص شویم."
اتخاذ مواضع جدید آمریکا در خصوص سوریه درحالی است که دولت این کشور از زمان آغاز ناآرامی‌های سوریه در سال ۲۰۱۱ به صراحت خواستار کناره‌گیری بشار اسد شده بود. واشنگتن حالا بعد از موفقیت‌های ارتش سوریه در بازپس‌گیری مناطق این کشور از گروه‌های تروریستی موضعش را تغییر داده و گفته به دنبال براندازی نظام سوریه نیست که این امر نشان از موفقیت دولت سوریه و نیروهای مقاومت دارد که توانسته موضع خود را بر آمریکا تحمیل و آن را وادار به پذیرش واقعیت جدید میدانی کند.
حالا وزیران خارجه سه کشور ایران، روسیه و ترکیه با حضور نماینده سازمان ملل، در نشست ژنو در تلاش برای فراهم کردن زمینه تشکیل کمیته بازنویسی قانون اساسی سوریه هستند که روز دوشنبه (26 آذر ماه 1397) از سوی مذاکره کنندگان ارشد سه کشور ضامن روند آستانه، پیش نویس بیانیه پایانی آن برای تعیین ترکیب و اعضای کمیته قانون اساسی سوریه فراهم شده است.
بر این اساس گفته می شود که کمیته بازنویسی قانون اساسی سوریه متشکل از ۱۵۰ نفر خواهد بود که ۵۰ نفر از گروه های مخالف، ۵۰ نفر از دولت سوریه و۵۰ تن دیگر نیز شامل افرادی است که سازمان ملل آن‌ها را معرفی خواهد کرد. خبرهای رسیده حاکی است که بر سر فهرست سوم اختلاف وجود دارد. در همین خصوص خبرگزاری رویترز گزارش داده که وزیران خارجه ایران، روسیه و ترکیه برای گفت‌وگو درباره فهرست سوم وارد ژنو شده‌اند.
استفان دیمیستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه که از یکم ژانویه ۲۰۱۹ از سمت خود کناره گیری می‌کند، در صدد دستیابی به موفقیت در زمینه تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه در نشست ژنو است.
برخی دیپلمات‌ها به رویترز گفته‌اند دیمیستورا که در نشست سه‌جانبه وزیران خارجه ایران، ترکیه و روسیه حضور دارد به احتمال زیاد از توافقی که در این نشست حاصل می‌شود حمایت خواهد کرد. دیمیستورا در صدد است تا پیش از پایان مأموریتش در سوریه در هفته جاری در ملاقات با آنتونیو گوترش تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه را اعلام کند.
احمد نیکنام