العالم - عربستان سعودی
باتوجه به تحولات اخیری که درخصوص از سرگیری روابط برخی کشورهای عربی پس از 7 سال رخ داده است هر لحظه شاهد منزوی تر شدن عربستان در منطقه هستیم. انزوایی که تحولات اخیر سوریه یکی از عوامل آن است.
عربستانی که پیشتر در محور ترکیه-قطر بود و هر گروه و حزب و دارو و دسته ای که در راه سرنگونی حکومت سوریه تلاش می کرد را مورد حمایت خود قرار می داد، اما تحولات منطقه ای و ماجراجویی های ولیعهد جوان سعودی در ماه های اخیر موجب گسستن ائتلافی بود که ریاض طی سال‌ها برای ایجاد آن تلاش کرده بود.
یک بررسی سرانگشتی در سیاست های عربستان به خوبی نشان می دهد که در سال های اخیر به ویژه در دوره ملک سلمان، عربستان متحمل شکست سنگینی در عرصه سیاست های خارجی در منطقه شده است.
چنانکه در سوریه شاهد هستیم تمام پیش بینی های عربستان در خصوص سرنگونی سیاسی و نظامی دولت بشار اسد با شکست مواجه شد و همه تلاش های ریاض در این خصوص به بن بست خورد.
در پرونده عراق نیز تلاش های ریاض برای تاثیر گذاری و ایجاد تغییرات در نقشه سیاسی این کشور اثری معکوس برجای گذاشت و نه تنها این تلاش ها موفق عمل نکرد بلکه موجب بیدارشدن وجدان عمومی عراق در قبال اقدامات عربستان شد که با همراهی دولت و رهبران و گروه‌های دینی و با به کارگیری همه ابزارهای موجود با تکیه بر تفکر وهابیت استقلال، حاکمیت و آزادی عراق را نشانه گرفته بودند.
سیاست خارجی عربستان در قبال ترکیه نیز به بن بست رسید و تا بدانجا پیش رفته که ریاض را با بحرانی اساسی روبرو کرده است؛ روابط ریاض و آنکارا که یکی از تاثرگذارترین بازیگران منطقه هستند طی سال های اخیر روندی جالب توجه را طی کرده است، همکاری و همگرایی های موقتی میان آنکارا و ریاض در پرونده سوریه رفته رفته به رقابت گرایید و پس از آن وارد مرحله عداوت و رودررویی شد.
اما ترور جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد عربستان سعودی در کنسولگری این کشور در استانبول و تحریم قطر (همپیمان ترکیه در منطقه) موجب شد که رسانه های ترکی و قطری نقش فعالی را در زمینه اطلاع رسانی و افشاگری علیه عربستان آغاز کنند و بدین ترتیب عربستان در شرایطی قرار گرفت که حتی سرمایه گزاری های کلانی که در زمینه رسانه ها داشت نیز نتوانست این کشور را در دفاع از خود یاری کند درواقع رسانه هایی که عربستان در اختیار داشت توانایی حمایت از ریاض در قبال حجم افشاگری ها، رسوایی ها و اتهامات وارد شده را نداشتند، برکناری وزیر رسانه و فرهنگ عربستان و تغییر هیئت تحریریه شبکه های العربیه و الحدث عربستان اقداماتی است که ریاض برای رفع بحرانی که در زمینه ناتوانی رسانه ای گرفتار آن شده بود، اتخاذ کرد.
عربستان از یک سو خود را در مقابل ائتلاف مستحکم ترکیه و قطر دید و از سوی دیگر دامنگیر دستاوردهای محور مقاومت به رهبری ایران در منطقه شده است که مشکلات بسیاری را برای ریاض به وجود آورده است، نتایج انتخابات در لبنان و عراق نیز کاملا بر خلاف برنامه ریزی سعودی‌ها پیش رفت و بر شکست سیاست خارجی عربستان صحه گذاشت.
در پرونده یمن نیز، عربستان پس از سال‌ها انکار و به رسمیت نشناختن نیروهای مردمی یمن و تلاش برای نابودی آنها، در نهایت ناچار شد که انصار الله را به عنوان نماینده یمنی ها به رسمیت بشناسد.
اگر بازگردیم به پرونده سوریه، می توانیم از آن به عنوان عاملی یاد کنیم که موجب از هم گسیختن محور عربستان و پراکنده شدن همپیمانانش در منطقه شد؛ زمانی که مصر، امارات و بحرین که هرسه از همپیمانان سرسخت پیشین عربستان محسوب می شدند، اقدام به عادی سازی روابط با دولت سوریه کردند، که یکی از اعضای فعال محور مقاومت در منطقه است، ائتلاف محوری عربستان با همپیمانان عربی‌اش در منطقه از هم گسیخت.
در همین راستا سبک و سیاق محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در تعامل با دیگر کشورهای منطقه و اقدامات غرورآمیز و تعصبناک وی عاملی دیگر در به انزوا کشیده شدن ریاض در میان دیگر کشورهای عربی منطقه است، این طرز برخورد موجب از دست دادن حمایت اردن، مغرب و عمان شد که از همپیمانان دیرین عربستان در منطقه محسوب می شدند، چنانکه شاهد بودیم در زمینه عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی پیش دستی کرده و آن را علنی کردند و بر خلاف ریاض به این روابط رسمیت بخشیدند.
با توجه شرایط بحرانی که هم اکنون سعودی ها با آن مواجه هستند و انزوایی که در آن به سر می برند، هیچ همراهی جز تاجر کاخ سفید "دونالد ترامپ" برایشان باقی نمانده است، کسی که این مساله را به خوبی دریافته و تا می تواند از عربستان باج خواهی می کند و همواره این کشور را به عنوان گاو شیرده و حیوان سواریده ای توصیف می کند که باید از تمام قابلیت های آن استفاده کرد در حالی که مجلس سنای آمریکا، با تصویب قطعنامه ای علیه محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، او را مسئول قتل جمال خاشقجی معرفی کرد، با این وجود برنامه های عربستان آن طور که انتظار داشت پیش نرود.
از سوی دیگر همانگونه که تصمیم یکباره ترامپ در خروج از سوریه، حتی وزیر دفاع و همپیمانان اروپایی آمریکا را شگفت زده و غافلگیر کرد، عربستان نیز باید از تصمیمات آنی ترامپ هراس داشته باشد تصمیماتی که هر لحظه ممکن است عربستان را در موجی از حوادث قرار دهد، حوادثی که با توجه به کم تجربگی ولیعهد و فضای سراسر کینه ای که خود به وجود آورده می تواند مهلک و بسیار خطرناک باشد، شاهد مثال این مدعا سفر اخیر وی به برخی کشورهای عربی بود که از ترس خشم مردم به صورت پنهانی و بدور از رسانه ها انجام شد.
به رغم تلاش هایی که ولیعهد عربستان در توجیه جنایات هولناکش در کشتار شهروندان یمن، ترور خاشقچی و دیگر انسان ها در عربستان و کشورهای عربی و اسلامی دیگر می کند و همچنانکه بر پایه تفکر وهابیت که تروریسم، قتل و تکفیر شاکله آن را تشکیل می دهند، اسب مراد را در ساحت سیاست می تازاند این مسئولیت اهل حجاز، نجد، الشرقیه و مناطق شمالی و جنوبی است که برای نجات آینده و نسل های آتی دست به کار شوند و تاریخ خود را از خاندان آل سعود و ماجراجویی های آنان پاک کنند.
آل سعود نیز باید به خوبی درک کنند که هم اکنون در بدترین زمان فرانروایی خود قرار دارند و تاکنون نتوانسته اند کوچکترین دستاوردی را در مقابله با محور مقاومت و حتی محور قطر و ترکیه به دست آورند و تکیه آنها بر روی ترامپ و رژیم صهیونیستی موجب افزایش بیش از پیش انزوای جهانی و تنفر و انزجار داخلی ، منطقه ای و عربی از آنها می شود.
احمد المقدادی - العالم