العالم - افریقا
تا اینکه وی سرانجام روز جمعه طی سخنرانی با اعلام حالت فوقالعاده، و انحلال دولت وفاق ملی، در مواضع خود اندکی انعطاف نشان داده و با لحنی صلح جویانه سخن گفت که ای کاش زودتر از این، قبل از اینکه خونی ریخته شود و کرامت یک ملت تا این حد زیر سوال رود، چنین انعطافی را نشان می داد.
البشیر در این سخنرانی تأکید کرد که نتایج گفتگوی ملی تعیین کننده راه خروج از بحران جاری در کشور خواهد بود. وی بلافاصله دولت وفاق ملی را که برخاسته از همان گفتگوی ملی بود منحل کرد. حال این سوال پیش می آید که وقتی نتیجه گفتگوی ملی، روی کار آمدن دولتی شکست خورده بود چطور ممکن است دولت هایی که بر این اساس در آینده شکل می گیرند، موفق باشند.
البشیر به مدت یک سال حالت فوق العاده برقرار کرد، دولت های محلی را منحل کرده و فرماندهان نظامی را جایگزین آنها کرد؛ حال آیا این فرماندهان نظامی می توانند خواسته های شهروندان غیر نظامی را جامه عمل بپوشانند و مشکلات کهنه آنها را حل کنند یا اینکه این راه حل هم ترفندی است برای تثبیت حاکمیت امنیتی از یک سو و اطمینان خاطر بخشیدن به رفقای قدیمی یعنی همان نظامیان از سوی دیگر. هر چه باشد عمر البشیر فرزند ارتش است و خود را وامدار و وابسته به آن می داند.
برخی ناظران بر این عقیده اند که این اقدام حاصل فشارهای برخی متحدان عمر البشیر به خصوص در امارات و عربستان بر وی برای حذف عناصر اخوانی از مراکز قدرت در سودان است زیرا اگر چنین شود آنها می توانند البشیر را به سمت خود کشانده و وی را به کلی از محور ترکیه و قطر جدا کنند.
هم اکنون مردم منتظر پیامدهای این اقدام و اختلاف ها و انشعاب های ناشی از آن هستند. پیش بینی می شود اردوگاه اسلام گرایان دستخوش کشمکش شود؛ آنها که طی 30 سال حکومت عمر البشیر، حامی وی بوده اند، این اقدام را به منزله پشت کردن عمر البشیر به تشکل و سازمان خود و به انزوا راندن این تشکل به رغم فداکاری های خود برای این حکومت می دانند. مشکل اینجاست که این گروه از اسلام گرایان طی 30 سال گذشته آموزش نظامی دیده اند و در جنگ جنوب شرکت کرده اند و تجربه جنگ چریکی دارند، حال اگر تصمیم بگیرند با عمر البشیر تسویه حساب کنند، قطعا اوضاع از کنترل خارج خواهد شد.
اما آنچه که مایه اطمینان خاطر است این است که سران حزب حاکم کنگره ملی در جلسه سخنرانی البشیر در صف اول نشسته بودند که این خود نشان می دهد که احتمال توافق پشت پرده ای در کار بوده است.
البشیر در این سخنرانی سعی کرد از جوانان به عنوان موتور اصلی تظاهرات سه ماهه در این کشور دلجویی کند؛ وی به آنها وعده داد که آنها را به عنوان بخش مهمی از ملت در گفتگوی ملی سهیم کند. او در پایان برای کسانی که در درگیری با نیروهای امنیتی حکومتی سودان کشته شده اند دعا کرد و آنها را شهید نامید. وی همچنین قول داد که زندانیان را آزاد می کند.
اما واکنش مردم به این سخنرانی، تظاهرات شبانه بود. مردم بلافاصله پس از سخنرانی البشیر به خیابان ها ریخته و مخالفت خود را با آن اعلام کردند. سندیکای مشاغل سودانی نیز ضمن اعلام مخالفت تصریح کرد که خواست اصلی مردم، آزادی و تغییر و کناره گیری فوری عمر البشیر است.
نکته قابل توجه، این است که حالت فوق العاده نتیجه مطلوب نداشت به عبارت دیگر تصور نمی شد که حکومت دست به سرکوب اعتراضات و تشدید شورش مدنی بزند و این بدان معناست که عمر البشیر هر چه سریع تر باید اصلاحات دیگری به خصوص آزادی تمام زندانیان، حل مشکلات روزافزون اقتصادی و فساد موجود در دستگاه های حکومتی و معرفی متهمین به کشتار معترضان به دستگاه قضایی برای محاکمه را آغاز کند.
اسامه الشیخ - العالم