العالم-عربستان
با گذشت ۶ ماه از ترور «جمال خاشقچی»، روزنامهنگار منتقد سعودی، شرکتهای غربی به سیاست خودشان در دوریگزینی از عربستان سعودی به دلیل نقشآفرینی عاملانش در این ترور پایان دادهاند و در حال «بازگشت بیسر و صدا» به بازار این کشور هستند.
روزنامه نیویورکتایمز با گزارش این خبر اضافه کرده شرکت «تئاترهای ایامسی» از قصدش برای ایجاد دهها سینما خبر داده، صدها سرمایهگذار هفته گذشته برای سفارش اوراق قرضه شرکت آرامکو به ریاض رفتند و گوگل پروژهای برای توسعه یک مرکز داده عظیم داده در دست کار دارد.
بسیاری از شرکتهای بزرگ دنیا بعد از آشکارشدن جزئیاتی از مرگ جمال خاشقچی در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول اعلام کردند از سرمایهگذاری در عربستان خودداری خواهند کرد.
سران شرکتهای تجاری، در همان زمان انصراف خود را از شرکت در همایشی که عربستان سعودی در ریاض برگزار میکرد اعلام کردند. آنها از آن زمان به بعد درباره ارتباطهایشان با حکومت پادشاهی سعودی، سکوت اختیار کردهاند.
اما ماه نوامبر گذشته، مدیر اجرایی شرکت «سافتبانک» سخنانی بر زبان آورد که صاحبان بسیاری از شرکتهای بزرگ آن را توجیه جدید خود برای ادامه همکاریها با حکومت سعودی قرار دادهاند.
«ماسایوشی سان»، مدیر اجرایی سافتبانک در آن سخنرانی در توکیو در جمع سرمایهگذاران گفت: «هر چقدر هم که این حادثه وحشتناک بوده باشد ما نمیتوانیم به مردم سعودی پشت کنیم و بایستی تلاشهایمان را برای اصلاح و مدرن کردن جامعه آنها ادامه دهیم.»
شرکتها سرنخهای دیگر خود را از دولت ترامپ گرفتهاند. او بارها تأکید کرده «محمد بن سلمان»، ولیعهد سعودی را متحدی مهم برای پیشبرد طرحهای خود در منطقه غرب آسیا میداند.
خاشقچی آخرین بار روز ۱۰ مهرماه (۲ اکتبر) در حال ورود به ساختمان کنسولگری عربستان سعودی در استانبول دیده شد و بعد از آن رسانهها گزارش دادهاند که ناپدید شده است.
چند روز بعد، مقامهای ترکیهای اعلام کردند او در داخل این ساختمان کشته شده و بدنش قطعه قطعه شده است.
آنکارا اعلام کرد همزمان با ورود خاشقچی به ساختمان کنسولگری ۱۵ مقام امنیتی عربستان سعودی نیز با دو پرواز وارد استانبول شده و پس از مدت کوتاهی ترکیه را ترک کردهاند.
مقامهای سعودی، در نخستین واکنش بدون ارائه هیچ مستنداتی این روایت را رد و ادعا کردند خاشقچی، ساختمان را زنده و سالم ترک کرده است.
بعد از بالا گرفتن فشارها، عربستان سعودی سرانجام روز ۲۸ مهر مجبور شد به کشته شدن خاشقچی داخل ساختمان کنسولگری عربستان سعودی در استانبول اعتراف کند.
عربستان سعودی از آن به بعد روایتهای متنوعی و متناقضی درباره نحوه قتل خاشقچی ارائه کرده است. دادستان کل سعودی در نخستین روایت مدعی شده بود خاشقچی بعد از «درگیری» با چند نفر داخل ساختمان کنسولگری «فوت» کرده است.
روایت عربستان سعودی که با هدف تبرئه عوامل رده بالای حکومتی از مشارکت در قتل روزنامهنگار منتقد طراحی شده بود با تردید عمومی در دنیا مواجه شد.
جمال خاشقجی، متولد ۱۳ اکتبر ۱۹۵۸ (۲۱ مهرماه ۱۳۳۷ شمسی) بود. او قبلاً سردبیر روزنامه «الوطن» و بعد از آن مدیر شبکه خبری «العرب» بود.
خاشقجی سپتامبر ۲۰۱۷ از عربستان متواری شد و بعد از آن به عنوان ستوننویس «واشنگتنپست» مقالههایی در انتقاد از برخی سیاستهای کشورش به ویژه «محمد بن سلمان»، ولیعهد سعودی منتشر کرد.
وی از جمله منتقدان صریح دخالت نظامی ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در کشور یمن بود.
فارس