العالم _ ایران / سیاسی
"علیرضا رشیدیان" رییس سازمان حج و زیارت در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم درباره آخرین وضعیت حج تمتع امسال توضیحاتی ارائه داد.
در ذیل مشروح این گفتگو آمده است؛
العالم: چه تعداد حجاج ایرانی درحج امسال به خانه خدا اعزام می شوند؟
درپی تفاهمی که با وزارت حج عربستان صورت گرفته در سال جاری تعداد زائران ایرانی حج 1440 به 84 هزار نفر افزایش یافته که با احتساب نیروهای اجرایی و خدمت گذار که به همراه حجاج اعزام می شوند به 86 هزار و 550 نفر خواهد رسید.
العالم: مذاکرات شما با طرف عربستانی برای سهمیه اضافه 10 هزار نفره اعزام حجاج ایرانی به چه مرحله ای رسیده است؟
با توجه به یک سال تعطیلی حجی که جمهوری اسلامی داشت و تعداد زیادی از ثبت نامی هایی که در نوبت بودند، طی مذاکرات با طرف عربستانی درخواستی برای اضافه سهمیه 10 هزار نفره تحویل وزیر عربستانی شده که قول دادند این موضوع را پیگیری کنند و اخیرا هم شنیدیم که سهمیه مازاد را برای بعضی از کشورها اعلام کردند که ما هم از هفته گذشته این مساله را پیگیری کردیم البته هنوز پاسخی دریافت نکرده ایم. امیدواریم که با همراهی وزارت حج عربستان این 10 هزار نفر را به سهمیه اضافه کنیم تا شمار افرادی که در نوبت اعزام هستنتد، کاهش یابد.
العالم: چه تعداد از حجاج ایرانی درنوبت اعزام هستند و زمان اعزام آنها کی خواهد بود؟
بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر از تعداد ثبت نامی های حج جمهوری اسلامی ایران که در سال های 85 و 86 انجام شده، هنوز در نوبت هستند و نتوانسته اند به حج اعزام شوند. با این تعداد نفراتی که ما اکنون هر ساله درحال اعزام به حج هستیم، شاید از این به بعد نیز بیش از 13 سال طول بکشد تا کسانی که از قبل ثبت نام کرده اند، امکان اعزام آنها فراهم شود و این علاوه بر مدت بیش از 10 سالی است که تکنون درانتظار بوده اند.
العالم: نتایج مذاکرات شما به طرف عربستانی چه بوده و چه دستاوردی داشته است؟
مذاکرات خوبی را با وزیرحج عربستان داشته ایم چرا که هم ما و هم عربستانی ها مساله حج را از موضوع فی مابین دوکشور به صورت جداگانه مدیریت کردیم که پیشرفت خوبی داشته است از جمله بحث تعداد نفرات اعزامی حج امسال ما، که نسبت به سال گذشته افزایش یافته، در رابطه با بحث فعال شدن دفتر نمایندگی سازمان حج و زیارت برای پیگیری اقدامات اجرایی حج که از ماه های پیش این دفتر در عربستان مستقر شده و در رابطه با اجاره مسکن، مزایده خرید اقلام تدارکاتی، در رابطه با مسایل حمل و نقل درون شهری و بین شهری و درحوزه مسایل متوفین و خیامات منا و عرفات و موضوعات مختلف توانسته کارش را زودتر شروع کند.
درمجموع می توان گفت در توافقاتی که با وزیر حج عربستان داشتیم در موضوعات مربوط به استقرار دفتر سازمان حج و زیارت، مساله سهمیه حجاج جمهوری اسلامی، فعال شدن حساب های بانکی ایران و انتقال ارز به عربستان و به خصوص مساله مهم استقرار نیروهای کنسولی ایران در موسم حج در عربستان جهت پوشش کنسولی اتباع کشورمان در سفر به حج تفاهماتی صورت گرفته واجرایی شده است.
العالم: شرایط صدور ویزا برای حجاج ایرانی چگونه است؟
در دو سال گذشته روالی را که با وزارت حج عربستان دنبال کردیم این بوده که از طریق سیستم الکترونیک ویزاهای حجاج را دریافت می کنیم و نیازی به استقرار نیروی کنسولی برای صدور ویزا نیست لذا امسال هم به همان طریق عمل خواهد شد و ان شاالله حجاج بدون مشکل به عربستان اعزام خواهند شد.
هم ما و هم طرف سعودی به این جمع بندی رسیده ایم که درمذاکرات مربوط به حج، وارد موضوعات سیاسی نشویم وتمام تمرکز ما براین است که بتوانیم حجی منطبق با نظرات فقهی فقهایمان انجام دهیم درعین حال با نگاه حفظ عزت، کرامت و انجام یک واجب شرعی برای حجاج ایرانی و بقیه کشورها.
العالم: آیا شرایط برای اعزام توام با کرامت عمره گزاران ایرانی فراهم است؟
در بحث عمره که بعد از مشکلاتی که چند سال قبل پیش آمد و به تعطیلی عمره منجر شد، مطالبه ما از دولت عربستان این بوده و هست که می باید امنیت، عزت و کرامت عمره گزاران ایرانی کاملا حفظ شود و مسلما برای این مساله ما باید بتوانیم حمایت های کنسولی لازم را داشته باشیم که برای این مهم هم احتمالا در حج امسال با طرف عربستانی مذاکراتی را خواهیم داشت. مجوزی را از شورای عالی حج دریافت کرده ایم که با شروطی این اجازه را به ما داده اند مذاکراتی با طرف عربستانی داشته باشیم که در صورت تحقق این شروط ان شاالله در سال جاری بعد از حج تمتع و از زمانی که عمره شروع می شود بتوانیم عمره گزاران ایرانی را در صورت تحقق آن شروط اعزام کنیم.
ما امیدواریم که امسال بعد از حج 1440 از لحاظ قمری شاید سال بعد بشود اما از لحاظ هجری شمسی همین امسال خواهد بود یعنی بعد از مناسک حج که تمام شد تقریبا دو ماه بعد سفرهای عمره شروع می شود اگر که ما با طرف عربستانی به توافق برسیم احتمالا شروع سفرهای عمره از لحاظ تاریخ قمری یک سال بعد اما از لحاظ تاریخ شمسی در همین سال جاری 1398 ما اعزام خواهیم داشت اگر آن شروط محقق بشود .
یکی از اساسی ترین مشکلات ما در این مطلب عدم استقرار نیروهای کنسولگری ما در عربستان برای حمایت از اتباع ایرانی است که به صورت عمره گذار به عربستان خواهند رفت درباره حج تمتع این توافق را با دولت عربستان داریم که در ایام حج نیروهای کنسولگری از وزارت خارجه جمهوری اسلامی در عربستان مستقر می شوند تا امور کنسولی و حمایت ها و مراجعات نیروهای رسمی به محاکم و ادارات دولتی عربستان را برای حمایت از زائرین و حجاج ایرانی انجام دهند اما در رابطه با عمره هم بایستی ما این توافق را داشته باشیم که با توجه به تعطیلی سفارتخانه و کنسولگری ما در عربستان بتوانیم این کار را انجام بدهیم البته به این نکته من اشاره کنم که دو کشور در رابطه با راه اندازی دفتر حافظ منافع با همکاری سفارت سوئیس به توافق رسیده اند اما هنوز به صورت عملی اجرا نشده است و امیدواریم که ان شاءالله این موضوع به مرحله نهایی برسدکه در این صورت تعدادی نیروی کنسولی ایران در عربستان مستقر می شوند که می توانند از اتباع ایرانی در سفر عمره ( اگر انشاءالله راه اندازی بشود ) حمایت های کنسولی را برای معتمرین به انجام برسانند.
العالم: هزینه حج به چه نحو پرداخت می شود؟
با توجه به اینکه حجاج ایرانی از سال 1385 اقدام به ثبت نام کرده بودند و پولشان را در بانک سپرده گذاری کرده بودند برای سفر حج، خود بانک تسهیلاتی را روی سپرده حجاج محترم گذاشته است که در هزینه آنها لحاظ می شود و به آنها هنگام ثبت نام روی حسابشان اعطا می شود که در واقع آن رقم از سرانه پرداختی شان کسر می شود که نزدیک به شش میلیون تومان است و علاوه بر آن برای هزینه های سفر با نرخ تسعیر یک ارز با قیمت ثابتی را برای حجاج ایرانی از هیئت دولت مصوبه گرفتیم که نسبت به خرید آن اقدام شد و بخشی از آن به عربستان انتقال پیدا کرده است که توسط دفتر نمایندگی ایران و هیئت های اجاره مسکن و خرید ها و قراردادها توانستیم قراردادهایمان را در عربستان با همان ارز هفت هزار تومانی منعقد کنیم.در واقع می شود گفت که حجاج ما در سال جاری با ارز هفت هزار تومانی اعزام خواهند شد .اما درباره ارز همراه مسافر تابع همان قوانین عمومی است. از آنجایی که ما حمل و نقل ، تغذیه، بهداشت و درمان و اقامت زائران مان را تامین کرده ایم ممکن است زائران عزیز ازری لازم داشته باشد که حدود 200 دلار با همان نرخ نیمایی برایشان پیش بینی کرده ایم که توسط بانک ها در اختیارشان قرار می گیرد اگر کسی بیشتر از این بخواهد بایستی از صرافی ها با همان نرخ روز در بازار تهیه نماید .
العالم: پیگیری مطالباتمان درباره حادثه منی و سقوط جرثقیل در مسجدالحرام به کجا رسیده است؟
به هر حال فاجعه ای که در منی رخ داد فاجعه بسیار وحشتناکی برای همه مسلمان ها بود و برای ما هم با توجه به شهدای زیادی که در این حادثه داشتیم حادثه سنگینی برای ملت ما بود برای این منظور همه ساله مذاکراتی صورت می گرفت. امسال هم در مذاکرات با طرف عربستانی یکی از کارهایی که صورت گرفته اعزام هیئتی برای تقسیم بندی زمان حضور و حرکت زائرین ایرانی برای رمی جمرات و همه زائرین و حجاج پیش بینی شده است که طی یک زمانبندی مشخص از محل استقرار حجاج در منی برای رمی جمرات حرکت بکنند همچنین نیروهای خود سازمان حج و زیارت و خدمه ای که عنوان راهنما همراه کاروان ها هستند در این رابطه توجیه شده اند و آموزش دیده اند که در زمان ها و مسیرهای مشخص این انتقال و اعزام را انجام بدهند که مشکلی برای زائرین و حجاج ایرانی و بقیه حجاج هم پیش نیاید. امیدواریم با هماهنگی هایی که با وزارت حج عربستان صورت گرفته و ترتیباتی که برای هم ساعت های حرکت و هم رفع اشکالاتی که در مسیرهای حرکت بود مشکلی برای حجاج ایرانی بوجود نیاید. یکی از مشکلات مسیر زیرگذر در محل چادرهای ایرانی به سمت منطقه رمی جمرات بود که با پیگیری هایی که صورت گرفت از حدود چند هفته پیش عملیاتی اجرایی گسترش آنجا شروع شده و ان شاءالله حجاج ایرانی که امسال به منی اعزام می شوند در رمی جمرات از مسیر زیرگذر بسیار بازتر و مناسبتری برای امور استفاده خواهند کرد .
درباره این موضوع ما یک گلایه جدی از طرف عربستانی داریم چرا که بررسی حوادث به دو مرحله تقسیم شد یک مرحله شهدای مسجدالحرام و مرحله دیگر شهدای منی . درباره شهدای مسجد الحرام موضوع تمام شد و اعلام شد بایستی ما اسناد مربوط به وراث را برای دفتر نمایندگی عربستان در سازمان ملل ارسال کنیم که ارسال شد سپس با مذاکراتی که با دولت عربستان و وزیر حج عربستان داشتیم اعلام کردند وجه چک به دفتر نمایندگی عربستان در سازمان ملل پرداخت شده است با پیگیری هایی که ما از طریق وزارت خارجه و دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل انجام دادیم متاسفانه این مبلغ تایید نشده و پیگیری هایی هم که تا به حال از وزارت حج عربستان داشته ایم هنوز منجر به نتیجه ای در این رابطه نشده است .اما درباره موضوع شهدای منی اعلام کرده اند که کمیته تحقیق هنوز کارش به سرانجام نرسیده و مسلما هر تصمیم و اقدامی باید پس از نهایی شدن گزارش کمیته تحقیق صورت گیرد و امیدواریم ان شاءالله این موضوع هم با توجه به اعلام آمادگی ما برای همکاری با کمیته تحقیق برای ارائه اسناد فیلم و عکس و اطلاعاتی که اختیار داریم سریعتر به نتیجه برسد و اینکه شهدای منی و همه کشورها به حقوق شرعی و قانونی خودشان برسند .
العالم: آیا درباره برگزاری مراسم دعای کمیل و برائت از مشرکین در مراسم حج امسال با مسئولین سعودی توافقی حاصل شد؟
در مذاکراتی که با وزیر حج عربستان داشتیم، تقریباً تمامی نکات موردنظر درباره برگزاری مراسمات ما در هتل ها و خیمه های ما در عرفات و منا را کاملاً پذیرفتند و بر آن صحه گذاشتند و همچنین تعهد دادند مشکلاتی که سال گذشته در برخی هتل های عربستان برای برگزاری مراسمات حجاج ایرانی پیش آمده بود امسال رفع شود. اما درباره برگزاری مراسم دعای کمیل باید گفت که این دعا در واقع یک حرکت سیاسی نیست بلکه مراسمی صرفاً دینی و راز و نیاز عارفانه ای است بین انسان و خدا. این خواسته امسال هم مطرح شد که ما برگزاری مراسم دعای کمیل را داشته باشیم اما مشکلی که وزیر حج عربستان در این زمینه مطرح کرد مشکل امنیتی بود. با این حال امیدواریم با رفع مشکلات امنیتی در کشور عربستان، حجاج ایرانی بتوانند همانند سابق دعای کمیل را شبهای جمعه در کنار بقیع برگزار کنند. مسلماً اگر امنیت لازم برای حجاج و زائرین ما فراهم نشود، ریسک نخواهیم کرد و حجاج خود را برای برگزاری مراسم دعای کمیل به محل موردنظر انتقال نخواهیم داد. بنابر این امسال مراسم دعای کمیل را بصورت برنامه ریزی شده و مجتمع نخواهیم داشت. دعای کمیل را در هتل ها و مراسم برائت از مشرکین را در عرفات در چادرهای بعثه مقام معظم رهبری طبق سالهای گذشته به فضل الهی بطور باشکوهی برگزار خواهیم کرد.
العالم: آیا پروازهای حجاج به سمت سرزمین وحی از طریق شرکت های هواپیمایی سعودی صورت می گیرد یا بوسیله شرکتهای هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران؟
ما طبق تعلیمات کشور عربستان راجع به آن بخشی که بر اساس تعلیمات بایستی شرکت های هواپیمایی عربستانی انجام می دادند، مذاکراتمان را انجام دادیم اما با توجه به اینکه برخی خواسته های شرکت های هواپیمایی عربستانی منطبق با قوانین یاتا و حتی تعلیمات وزارت حج عربستان نبود، نتوانستیم با آنها به توافق برسیم. بر اساس موافقت و ابلاغ سازمان هواپیمایی عربستان، بنا شد که ما پروازها را توسط هواپیمایی جمهوری اسلامی بطور کامل انجام دهیم و نامه ای در این باره تنظیم و تحویل طرف عربستانی شد و بر این اساس امسال کل حجاج ایرانی با هواپیماهای داخلی اعزام خواهند شد.
العالم: علت تغییر نماینده ولی فقیه در امور حج چه بود؟
تغییرات در همه نظام ها و دولت ها موضوعی طبیعی است یعنی این امر در مدیریت ها مسئله غیرمعمول و غیرمتعارفی نیست و به صورت دوره ای جابجایی در مدیریت ها صورت می گیرد اما درباره حجت الاسلام و المسلمین حاج آقای قاضی عسگر، نماینده سابق ولی فقیه در امور حج، ایشان سالها بود که درخواست استعفا از این مسئولیت داده و بارها پیگیری کرده بودند. ما امیدوار بودیم که امسال هم بتوانیم برای برگزاری مراسم حج در خدمت ایشان باشیم اما با توجه به اصرار خود ایشان مبنی بر عدم امکان ادامه پذیرش مسئولیت به علت داشتن کسالت جسمی و درخواست های مکرری که خدمت مقام معظم رهبری داده بودند، شاهد تغییر نماینده محترم ولی فقیه در امور حج بودیم اما این جابجایی به هیچ وجه به معنای تغییر رویکردها و سیاست های حج جمهوری اسلامی نیست و همان سیاست های قبلی با قوت ادامه خواهد یافت.
العالم: آیا درباره توزیع گوسفندهای قربانی شده در عید قربان توافقی حاصل شده است؟
موضوع گوشت قربانی بحث جدیدی در مباحث ما نبوده و نیست. در فرهنگ دینی ما بحث قربانی کردن و توزیع گوشت قربانی به عنوان گوشت متبرک، فرهنگی مرسوم و قابل قبول است. در سالهای دور گوشتهای قربانی را می ریختند و حتی دفن می کردند که یکی از نشانه های اسراف بود و اتفاق خوبی نبود. در سالهای اخیر با هماهنگی که با بانک توسعه اسلامی صورت می گرفت، گوشت های قربانی به کشورهای مختلف ارسال می شد. سال های گذشته هم بحث این بود که گوشت های قربانی را به داخل کشور باز گردانیم. یه یاد می آورم که در سالهای دور حجاج برخی کشورها گوشت های قربانی را خشک می کردند و از باب تبرک همراه با آب زمزم و دیگر تبرکات برای هموطنانشان می بردند. در حال حاضر که این امکان فراهم شده که گوشت را به صورت فریز نگهداری کرد و با سامانه های یخچالدار با هواپیما منتقل کرد، یکی از خواسته هایی که از قدیم الایام مطرح بود این بود که ما گوشت های قربانی را به داخل کشور برگردانیم.
سازمان دامپزشکی برای تحقق این موضوع سه خواسته داشت: یکی اینکه دام باید قبل از ذبح معاینه و درباره سلامت دام اطمینان حاصل شود. دوم اینکه مسائل بهداشتی و استانداردهای مربوط در کشتارگاه ها رعایت گردد. سوم اینکه معاینات بعدی انجام و دام ذبح شده در سیستم کاملاً بهداشتی تا مقصد نگهداری شود. این شروط را سازمان دامپزشکی مطرح کرده و ما نیز آن را به طرف عربستانی و بانک توسعه اسلامی منتقل کرده ایم و منتظر پاسخ آنها هستیم. امیدواریم پس از دریافت پاسخ، بتوانیم این گوشت ها را بابت تبرک به کشور برگردانیم. البته در ایام عید قربان حدود 84 هزار دام از سوی حجاج ایرانی ذبح می شود که رقم چندان زیادی برای کشور بزرگ و ثروتمندی مانند ایران نیست و موضوع بازگشت گوشت ها فقط به علت همان بحث تبرک، استفاده بهینه و جلوگیری از اسراف است. البته مذاکرات در دست انجام است و هیچ موضوعی تاکنون در این باره قطعی نشده است.