العالم - آمریکا
رییس جمهوری آمریکا تا ساعاتی دیگر (۱۳ خرداد) سفر رسمی خود به انگلیس را آغاز میکند. سفر سال گذشته او نیمه رسمی تلقی میشد و شامل دیدار مختصری با ملکه بود. در این سفر ترامپ یک ملاقات رسمی خواهد داشت، وی به همراه همسرش ملانیا با خانواده سلطنتی ملاقات خواهد کرد. یکی از برنامههای این سفر شرکت در هفتاد و پنجمین سالگرد پیاده شدن نیروهای متفقین در ساحل نرماندی است. این مراسم در شهر ساحلی پورتموث و با حضور تعدادی از مقامات کشورهای درگیر در جنگ جهانی دوم برگزار خواهد شود.
در انگلیس رسانههای رسمی و محافظهکار مانند بیبیسی نگران به سخره گرفته شدن پروتکلهای رسمی ملاقات با ملکه توسط ترامپ هستند. سال گذشته در هنگام بازدید از گارد سرخپوش کاخ سلطنتی وینزور، ترامپ نیم قدم از ملکه جلوتر راه رفته و پشتش به ملکه بود. حال نگرانی رسانههای محافظهکار این است که نکند ترامپ این بار در مراسم شام رسمی نیز خطای دیگر کرده و به اصطلاح «گاف» بدهد.
از سوی دیگر انتظار میرود مانند سفر قبلی، تعداد قابلتوجهی از شهروندان انگلیس همزمان با حضور وی یک راهپیمایی اعتراضی برپا کنند. برآورد میشود نزدیک به ۲۵۰ هزار نفر برای شرکت در این راهپیمایی آماده هستند. پلیس در لندن و پورتموث تدابیر امنیتی شدید برقرار کرده، سال گذشته ترامپ در لندن توقف نکرد و دیدارهای خود با ملکه و «ترزا می» را در خارج از لندن انجام داد.
در این میان وضعیت «مگان مارکل» همسر پرنس هری (نوه ملکه انگلیس) در بین اعضای خانواده سلطنتی به خاطر آمریکایی بودنش از همه جالبتر است. پیشتر مگان از رییسجمهوری آمریکا انتقادهایی کرده بود و ترامپ هم دو روز پیش در مصاحبه با روزنامه سان مدعی شد که مگان علیه او بد و زننده حرف زده است. از سوی دیگر خانواده سلطنتی اعلام کرده که مگان به دلیل «مرخصی زایمان» از شرکت در مهمانیِ استقبال از ترامپ معذور است. البته باید توجه داشت که این دو نفر محصول صنعت سرگرمی آمریکا و هر دو شخصیتهای تلویزیونی هستند.
از اینها که بگذریم، ترامپ در لحظه و گذرگاه حساسی در تاریخ سیاسی انگلیس قرار است وارد این کشور شود. گلوگاه حساس اول تغییر نخست وزیر است و دومی خروج از اتحادیه اروپا. ترامپ تلاش دارد طی این سفر بر روی هر دو موضوع تأثیر بگذارد. در سفر قبلی ترامپ از «ترزا می» به خاطر مدیریت کردن برگزیت کلی تمجید کرد و گفت که میداند خانم «می» کارش را بهدرستی انجام خواهد داد. با اینحال وی امسال با یک نخست وزیر مستعفی و موقت روبروست که هیچ معلوم نیست گفت وگو با او یا رسیدن به توافقی با او اصلاً معنی داشته باشد.
از سوی دیگر ترامپ در موارد مختلف از «بوریس جانسون» نامزد اصلی پست نخستوزیری ستایش کرده است. جدیدترین آن در مصاحبه اخیرش با روزنامه سان بود که در آن گفت: «از جانسون برای نخستوزیری انگلیس حمایت میکند و میداند که او کارش را بهدرستی انجام خواهد داد». این جانبداری آشکار از یک نامزد پست نخستوزیری میتواند بهعنوان دخالت علنی در سیاست داخلی انگلیس تعبیر شده و اتفاقاً بهجای آنکه به نفع جانسون و حزب محافظهکار باشد، به ضرر آنها تمام شود.
شخصیت مورد علاوه دیگر ترامپ کسی نیست جز «نایجل فاراژ» که اکنون پس از پیروزی حزب تازهاش «برگزیت» اسمش همهجا سر زبانها است. ترامپ قبلاً پیشنهاد داده بود که دولت انگلیس باید به فاراژ یک پست بدهد و حتی خودش پست سفارت انگلیس در واشنگتن را مثال زده بود. از ترامپ نقلشده که مایل است با فاراژ ملاقات کند. از آنجایی که فاراژ هیچ پستی در دولت ندارد، این ملاقات بسیار عجیب و دور از انتظار خواهد بود. در عینحال فاراژ به دیلی اکسپرس گفته است که «دفتر نخستوزیری او را از ملاقات با ترامپ منع کرده است».
تمایز فاراژ با جانسون این است که فاراژ حتی در زمان نامزد بودن ترامپ نیز هوادار او بوده و شاید تنها سیاستمدار انگلیسی است که ترامپ را شوخی فرض نمیکرد. اظهارنظرهای امروز جانسون ممکن است دوستانه و حتی چاپلوسانه باشد، اما پیش از پیروزی ترامپ اظهارنظرهای تندی علیه او داشته که بازنشر آنها حتماً برایش شرمآور خواهد بود.
«جو سوئینسون» قائم مقام رییس حزب لیبرال دموکرات معتقد است که جانسون و ترامپ هر دو سروته یک کرباس هستند. وی هر دو را فاقد صلاحیت رهبری و پوپولیست نامیده است.
«جرمی کوربین» رهبر حزب کارگر که علاقه چندانی به ترامپ ندارد، دعوت شرکت در مهمانی شام کاخ باکینگهام به مناسبت حضور ترامپ را رد کرده است. ترامپ در مصاحبه با ساندی تایمز میگوید که از این کار کوربین ناراحت نشده (به او برنخورده) اما فکر میکند کوربین بههرحال احتیاج دارد که با آمریکا همراه شود.
دراین میان از همه تندتر اظهار نظر شهردار مسلمان لندن «صادق خان» است که ترامپ را با رهبران فاشیست قرن بیستم مقایسه کرده است. صادق خان در مقالهای در روزنامه آنلاین آبزرور نوشت: «دونالد ترامپ یکی از مهوعترین نمونههای یک تهدید رو به رشد جهانی است». او با وابسته دانستن ترامپ به ایدئولوژی راست افراطی معتقد است که این ایدئولوژی تمام دستاوردهای ۷۰ سال گذشته لیبرال دموکراسی را تهدید میکند. وی همچنین بر شباهت ترامپ با ویکتور اوربان در مجارستان، ماتئو سالوینی در ایتالیا، مارین لوپن در فرانسه و نایجل فاراژ در انگلیس تأکید میکند و اینکه همگی ادبیاتی مشابه ترامپ دارند.
ممکن است اظهارنظر صادق خان به نظر تند بیاید اما نباید فراموش کرد که «بوریس جانسون» شهردار سابق لندن که اکنون محبوب ترامپ است، در زمانی که ترامپ هنوز نامزد ریاست جمهوری بود و امیدی به برنده شدنش نمیرفت گفته بود: «ترامپ دارای نوعی از ناآگاهی احمقانهای است که او را نامناسب حضور در دفتر ریاست جمهوری میکند. من حاضرم همه جای لندن را به او نشان بدهم، ولی نمیخواهم مردم لندن را در معرض ملاقات غیرضروری دونالد ترامپ قرار دهم».
حال بوریس جانسون در گوشهای از فرش قرمز پهن شده برای ترامپ، دلش ضعف میرود برای حمایت در تصاحب پست نخستوزیری.
یکی دیگر از محورهای دیدار ترامپ، گفت وگو در مورد مسائل خاورمیانه از جمله ایران و در کنار آن درباره طرح «معامله قرن» است. ترامپ داماد خود «جراد کوشنر» را که طراح این معاهده است با خود به انگلیس خواهد آورد تا در این گفت وگوها شرکت کند. البته آمریکاییها قبلاً گفتهاند که در صورت توافق یکی دو کشور عربی، دیگر احتیاجی به حمایت اروپا از این طرح نخواهند داشت.
از موضوعات دیگر مرتبط با روابط خارجی میتوان به جنگ اقتصادی چین و آمریکا و بهویژه موضوع مشخص شرکت هواوی اشاره کرد. آمریکا نگران نصب تجهیزات چینی در زیرساختهای مخابراتی انگلیس است و گفته میشود ممکن است به خاطر این مساله، همکاری اطلاعاتی با انگلیس را محدود کند. به نظر میرسد مقامات اطلاعاتی انگلیس تلاش خواهند کرد این نگرانی ترامپ را برطرف کنند.
اگرچه ترامپ بهتازگی مدعی شده که مردم انگلیس او را دوست دارند، اما این مانع از آن نشد که پلیس لندن یک عملیات بسیار وسیع امنیتی برای این دیدار در نظر بگیرد. مناطقی از شهر پورتموث که ترامپ در آنها حضور خواهد داشت از هماکنون حصار کشی شدهاند.
حضور ترامپ نیروی بیشتری به جبهه طرفداران خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، مانند بوریس جانسون، نایجل فاراژ و درمجموع افکار راستگرای افراطی خواهد داد. ترامپ در مصاحبه با سان گفت که ازنظر وی «ترزا می» در مذاکره با اروپا خراب کرده است. وی در مصاحبه با ساندی تایمز هم اظهار داشته که ترجیح میدهد نایجل فاراژ از طرف انگلیس با اروپا مذاکره کند.
با نزدیک شدن بوریس جانسون به قدرت و محبوبیت نایجل فاراژ، اکنون اخراج یا خروج بدون توافق انگلیس از اتحادیه اروپا از هر زمان دیگری محتملتر است. آیندهای که در دستان نیروهای راست افراطی در سرتاسر اروپا و با حمایت ترامپ، روشن و خوشایند به نظر نمیرسد.