العالم - اروپا
در یادداشت روزنامه نیویورک تایمز آمده است: ترامپ و مشاورانش طی هفته های اخیر مجموعه ای از پیام های ضد و نقیض و گیج کننده به ایران مخابره کرده اند. آمریکایی ها نیروهای بیشتری به خاورمیانه اعزام کرده اند و یک ناو هواپیمابر را به دریای عمان فرستاده اند ولی در عین حال اعلام کرده اند واشنگتن به دنبال مذاکرات جدید با ایران است و به دنبال جنگ نیست.
این روزنامه می افزاید: متحدان اروپایی آمریکا که هنوز سعی دارند توافق هسته ای ایران را نجات دهند، در تلاشند راهبرد دولت ترامپ را درک کنند. دولت تهران دیپلماسی با واشنگتن را متوقف کرده است. آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران روز سه شنبه گفت مقاومت در برابر درخواست ها و زورگویی ها بیش از حد دشمن تنها راه متوقف کردن اوست. با وجود این به نظر می رسد ترامپ می خواهد نه نقش فاتح را بازی کند و نه نقش مغلوب را. او روی یک خط میان تهدیدات نظامی و درخواست دیپلماسی حرکت می کند در حالی که به هیچ یک از این دو متعهد نیست. او به مناسبت های مختلف تهدید کرده است که همیشه احتمال درگیری نظامی با ایران وجود دارد اما بر مذاکره نیز تأکید کرده است؛ او هیچ برنامه مشخصی برای این دو گزینه ندارد.
روز پنجشنبه، ترامپ و امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه تلاش کردند اختلافات خود در مورد شیوه برخورد با ایران را حل و فصل کنند و هر دو بر هدف مشترک جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح هسته ای تأکید کردند. مکرون گفته است بهترین راه برای این مسئله، توافق هسته ای 2015 است. ترامپ در یک کنفرانس خبری با مکرون در فرانسه گفت: "من می دانم که آنها به دنبال گفتگو هستند. اگر آنها بخواهند گفتگو کنند، ما هم گفتگو می کنیم." مکرون این اظهارنظر ترامپ را خیلی مهم توصیف کرد. او گفت: "ما باید مذاکرات جدیدی را شروع کنیم."
به نوشته نیویورک تایمز، از زمانی که کاخ سفید در ماه گذشته تنش ها با ایران را تشدید کرد، ترامپ مدام اظهارات مشابهی بیان کرده است. اما دولتش اهداف مشخصی برای مذاکره را ترسیم نکرده است و هیچ مشوقی برای تهران در نظر نگرفته که گفتگوها را آغاز کند. برخی مقامات آمریکایی می ترسند رئیس جمهور با تکرار اینکه به دنبال مناقشه عمدی یا غیرعمدی - با ایران نیست، این اهرم فشار خود را تضعیف کند. ترامپ اخیراً از جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید فاصله گرفته است، بولتون سال هاست که به طور علنی از تغییر رژیم در ایران حمایت کرده است. اما ترامپ نیز علاقه اندکی به آغاز یک فرایند دیپلماتیک برای آغاز گفتگو با رهبران ایران نشان داده است و در برابر گفتگوهای مخفی و پشت پرده ای که باراک اوباما چند سال قبل از آغاز مذاکرات داشت مقاومت می کند.
به عبارت دیگر، ترامپ نه از گفتگو با ایران حمایت پرشوری می کند و نه می خواهد با ایران روبرو شود یا تهران را تحریک کند. مقامات دولت ترامپ تأکید دارند این میانه روی، دست کم تا الان جواب داده است.
مقامات ارشد وزارت دفاع، تصمیم برای تسریع انتقال بمب افکن ها و ناو هواپیمابر ابراهام لینکون به خارج از خلیج فارس را دلیل این می دانند که شبه نظامیان عرب وابسته به ایران از حمله به منافع آمریکا، از جمله در عراق، خودداری کرده اند. اما حتی اگر این هم یک عامل بازدارنده مؤثر بود، باز هم یک راهبرد درازمدت به شمار نمی رفت.
به عقیده این روزنامه، تلاش های دیپلماتیک ترامپ برای شروع مذاکره با ایران چیزی بیش از یک نمایش نیست. به گفته یک دیپلمات انگلیسی، در حالی که ترامپ این هفته به لندن سفر کرد، هیچ برنامه محسوسی برای تشویق رهبران ایران به توقف دائمی فعالیت های هسته ای از خود بروز نداد. یک مقام فرانسوی گفت اقدام ترامپ ممکن است ایرانی ها را مطمئن کند که همیشه راهی برای ساخت بمب وجود دارد.
طی سال گذشته، ترامپ به توصیه های بولتون و مایک پمپئو گوش کرده و سعی کرده تهران را تا جایی که می تواند تنبیه کند؛ ابتدا با خروج از توافق هسته ای که آن را توافق وحشتناکی می خواند و سپس با وضع تحریم های سفت و سخت. اگرچه اروپا، چین و روسیه که در مذاکرات هسته ای حضور داشتند گفتند قصد دارند تجارت با ایران را ادامه دهند. طی سال گذشته، تهران به تعهدات هسته ای برجام پایبند بوده است تا با اروپائی ها همراه باشد. اما ماه گذشته، حسن روحانی رئیس جمهور ایران تحت فشارهای داخلی، یک برنامه زمانبندی را برای آغاز کاهش تعهدات ایران به توافق هسته ای اعلام کرد و گفت چنانچه ترامپ به افزایش فشارهای تحریمی ادامه دهد، کشورش تولید سوخت هسته ای را آغاز می کند. تا کنون تنها واکنش مستقیم آمریکا به روحانی، این هشدار پمپئو بوده که واشنگتن به ایران اجازه نخواهد داد سوخت کافی برای یک بمب تولید کند.
اما مقامات آمریکایی گفتند پیشنهاد جدید برای مذاکره نوعی پیام است که دولت ترامپ به طور کامل توافق با ایران را رد نمی کند. این مقامات می گویند هدف این رویکرد در کنار تهدیدات نظامی این است که نگذارند تهران به فعالیت های هسته ای اش بازگردد، به منافع آمریکا حمله کند و یک چرخه خشونت را به راه اندازد. اما موضع مبهم ترامپ در مورد ایران این تردید را بوجود آورده که این راهبرد باعث کاهش اقدامات تهاجمی و خشونت آمیز تندروهای ایران علیه نیروهای آمریکایی خواهد شد. این مسئله باعث افزایش ابهام در مورد کمپین گسترده و بی پایان ترامپ و دولتش شده است، کمپینی که تمرکزش را روی سیاست خارجی تهاجمی علیه ایران گذاشته است.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین المللی بحران در این باره گفت: "مشکل این است که او معتقد است فشار حداکثری و تهدید یک راهبرد مذاکره است. اما هر دو در فرهنگ ایرانی مایه نفرت است." ترامپ و ترزا می در روز سه شنبه در لندن گفتند در مورد ایران گفتگو کرده اند و خود را به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای متعهد می دانند. اما گفتند در مورد شیوه این کار با یکدیگر اختلاف نظر دارند، زیرا انگلیس در توافق هسته ای 2015 مانده و می خواهد ایران هم در این توافق بماند.
تنش های میان آمریکا و ایران در ماه مه افزایش یافت، دلیل این افزایش تنش این بود که بولتون اعلام کرد دولت ترامپ دستور داده است یک ناوگان تهاجمی و چندین بمب افکن به خاورمیانه اعزام شود. مقامات آمریکایی گفتند اطلاعات جدید نشان می دهد تهدیدات ایران یا شبه نظامیان متحدش پس از افزایش تحریم های نفتی آمریکا و تروریست اعلام شدن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بالا گرفته است.
اگرچه متحدان اروپایی و دموکرات های کنگره تردیدهایی در مورد میزان تهدید از سوی ایران مطرح کرده اند، اما ترامپ روز 24 ماه مه اعلام کرد 1500 نیروی دیگر به خاورمیانه اعزام می کند. اما مقامات آمریکایی گفتند او با بی رغبتی این کار را کرده است و ادبیات او مبنی بر استفاده از نیروی نظامی چندان وزنی ندارد، بویژه بعد از اظهاراتی که در آن گفت گاهی جلوی بولتون می ایستد. این ادعای ترامپ که می گوید آماده مذاکره است توخالی به نظر می رسد.
از سوی دیگر ابهاماتی در مورد اینکه آیا پمپئو در سفرش به سوئیس در تلاش است مذاکرات پشت پرده ای را با ایران آغاز کند وجود داشت. اما در پایان، این گمانه زنی ها، چیزی جز اغراق نبود. روز یکشنبه پمپئو در یک کنفرانس خبری گفت آماده گفتگو با مقامات ایرانی بدون پیش شرط است؛ او با این اظهارنظر نشان داد که ممکن است در مورد 12 شرطی که برای ایران گذاشته بود تجدید نظر کند. اما ایگنازیو کاسیاس وزیر امور خارجه سوئیس که در کنار پمپئو بود گفت نه آمریکا و نه ایران از سوئیس درخواست نکرده اند که در زمینه مذاکرات جدید مساعدت به خرج دهد.
کاسیاس گفت: "هر دو طرف اکنون در حال افزایش فشار هستند و این برای همه مایه نگرانی است. اما ما نمی توانیم کاری انجام دهیم مگر آنکه هر دو طرف به ما اجازه دهند."