رابطه ایران با عراقِ واحد، رابطه ای روشن و قوی خواهد بود

العالم _ ایران / اقتصادی

یحیی آل‌ اسحاق رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم، پیرامون روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و عراق توضیحاتی ارائه داد.

مشروح این مصاحبه به شرح ذیل است؛

العالم: آقای دکتر ما در افق روابط بین ایران و عراق تبادل 20 میلیارد دلاری را می بینیم، به نظر شما چه زمانی می توانیم شاهد این حجم از تبادلات بین دو کشور باشیم؟

در بحث تجزیه و تحلیل اقتصادی عنوانی وجود دارد به عنوان روند تحولات و تغییرات که روند گذشته نشان دهنده از وضعیت آتیه است که با توجه به این موضوع و آماده شدن بسترها و مقدمات و عزم و اراده مسئولان و مجموعه شرایط منطقه ای و جهانی و محدودیت ها یک استنباطی به ما می دهد که بر اساس این شاخص ها توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق به 20 میلیارد دلار در سال می رسد.

برای مثال 100 روزه امسال نسبت به 100 روزه سال گذشته شاهد رشد حدود 30 درصدی در روابط اقتصادی ایران و عراق بودیم. یعنی حدود 2.5 میلیارد دلار صادرات داشتیم به عراق و تعاملات ما بوده اما سال گذشته حدود 1.7 میلیارد دلار بوده است.

در رابطه با اقلام عمده صادراتی در رابطه با گاز و برق به حد 4 میلیارد دلار رسیدیم که جهش بالایی است که این اعداد و رقم ها نیز به ما نشان می دهد که تعامل 20 میلیارد دلاری شدنی است. ما حدود 13 میلیارد دلار صادرات کالا و خدمات به عراق داشتیم اما چیزی که از عراق وارد می کنیم بسیار محدود است که ما به دنبال توازن بین تعاملات اقتصادی هستیم.

عراق با توجه به ارتباطی که با کشورها و همسایگان خود دارد برآورد ما این است که ما می توانیم حدود 6 میلیارد دلار از نیاز کالاهایی که از کشورهای دیگر وارد می کنیم توسط تجار عراقی از کشورهای طرف قرارداد عراق وارد کنیم که یک بالانس بهتری نسبت به قبل می شود

موضوع حمل و نقل و بحث ریلی هم نکته مهمی است که در حال بررسی است.

العالم: می خواهم در همین زمینه از شما سوال کنم، در خصوص راه آهن شلمچه – بصره الان در چه مرحله ای قرار دارد؟ چون صحبت های زیادی در این زمینه شنیده ایم؟

قطعی و در دولت تصویب شده است و پیمانکاران بنیاد مستضعفان جمهوری اسلامی ایران مقدمات را اماده کردند و تقسیم کار صورت گرفته است و در حال اجرایی شدن است و نقش جدی می تواند داشته باشد.

مسائل مربوط به بنادر مرزها گمرکات تهسیلات و روابط بانکی تعاملاتی صورت گرفته است و اکنون ما تقریبا مسئل خود را در تمامی حوزه ها را بررسی کردیم و به نتایج خوبی هم رسیدیم.

جدای بحث اربعین که ویزا بین ایران و عراق در این ایام لازم نیست برای تجار نیز وعده داده شده که ویزاهای متعدد صادر کنند. مقدمات کار فراهم شده است و با توجه به زمینه های موجود به 20 میلیارد دلار خواهیم رسید.

این هیاتی که اخیرا وارد ایران شده بود وزیر صنایع 190 پروژه عراقی را مطرح کرد تا ایرانی ها انجا سرمایه گذاری کنند که استقبال شد در رابطه با مسائل پروژه های عمرانی و بازسازی عراقی نیز امکانات فراهم شده تا شرکت های ایرانی انجا حضور یابند مسایل جانبی کار در حال فراهم شدن است از جمله این که سازمان های بیمه ای ما شرکت های فعال در عراق را بیمه کنند تا جایی که ممکن است ریسک پروژه ها کم شود.

اینکه ما به 20 میلیارد دلار ظرف دو سال آتی می رسیم از نظر ما قطعا شدنی است . ما در هر دو حوزه منطقه جنوب و اقلیم روابطمان در حال توسعه است . از نظر سیاسی هم به حمدالله با عراق در بهترین شرایط هستیم و نظر مسئولین دولت عراق و مسئولین ما در مورد کشورهای منطقه هم همسو است و وضعیت امنیت عراق هم روز به روز در حال بهتر شدن است. مجموع روابط ما با همه کشورهای اروپایی یک دهم روابط ما عراق نیست .

العالم: سوال سوم: نکات زیادی را ذکر کردید، اجازه بدهید به تعدادی از آنها بپردازیم. به نظر شما به نسبت روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها خصوصا کشورهای همجوار و کشورهای دیگر قاره ها، سقف 20 میلیارد دلاری با عراق چگونه ارزیابی می شود؟!

15 کشور به صورت مستقیم همسایه ما هستند و 3 کشور به صورت غیر مستقیم با ما درارتباط هستند. بر اساس یک کار مطالعاتی تحقیقاتی که انجام شد، ظرفیت تعامل اقتصادی ما با همسایگانمان حدود 200میلیارد دلار است . این 18 کشور حدود 300 میلیارد دلار واردات و صادرات دارند وما می توانیم حدود 200 میلیارد از کالاهای آنها را تامین کنیم . با عراق در حال رسیدن به 20 میلیارد دلار هستیم، الان تعاملات ما با ترکیه حدود 16 میلیارد دلار است که می توانیم آن را به حدود 30 میلیارد دلار برسانیم . به گفته مسولین برق ما، حدود 15 میلیارد دلار امکان صادرات انرژی به کشورهای همسایه وجود دارد ، در مورد صادرات گاز به کشورهای همسایه مثلا به عراق از جمله گاز خانگی و صنعتی حجم عظیمی از خدمات گاز رسانی و خدمات فنی مهندسی ، خدمات نرم افزاری و آی تی (IT) ، خدمات بازرگانی ، بیمه ، کشتی رانی، حمل ونقل هوایی امکان پذیر است و این به دلیل موقعیت ژئوپولتیک و جغرافیای کشور است چون ما دروازه شمال و جنوب و شرق و غرب هستیم .

در حوزه گردشگری غیر از اربعین سالی حدود سه و نیم میلیون نفر از ایران خارج می شوند و سه و نیم میلیون نفر به عنوان گردشگر وارد ایران می شوند گردشگری زیارتی ، سیاحتی، سلامت و قابل توسعه هم هستند.

العالم: در استان خوزستان در جنوب کشور تعداد کسانی که برای درمان به این استان سفر کرده بودند به 6 هزار نفر رسید این یعنی پتانسیل لازم برای این مسئله وجود دارد سوال اینجاست: برای به کار گیری این پتانسیل چه برنامه ای وجود دارد؟

در حوزه سلامت آنچه الان در حال استفاده است فقط درصدی از امکانات است ظرفیت ما بسیار بالاتر است به دلایل تخصصی و فنی وضعیت سازمان های پزشکی، پزشکان و بیمارستان ها مخصوصا در بعضی رشته ها مانند چشم پزشکی ظرفیت بسیار بالایی داریم و امکان توسعه آن هم وجود دارد .

نکته بعدی علایق فرهنگی است وقتی یک بیمار عراقی برای معالجه به ایران می آید هم سیاحت و زیارت و دیدار اقوام سفر می کند و هزینه ها هم برایشان بسیار مناسب است اما هم کشور ما و کشور مقابل برروی مدیریت این امور باید بیشتر کار کنیم و تمهیدات لازم را برای اعزام بیمار فراهم کنیم .

العالم: در زمینه بازسازی ویرانی های ناشی از جنگ با تروریسم در عراق صحبت کردید، سفیر عراق در تهران هم بر نقش ایران در بازسازی ویرانی های جنگ با تروریست ها تاکید کرد، آیا برای مشارکت در بازسازی این ویرانی ها برنامه مشخصی وجود دارد؟

در 15 یا 20 سال آینده عراق تبدیل به بزرگ ترین منطقه عمرانی خواهد شد و و از نظر مالی برای سرمایه گزاری بازساری مشکلی ندارد چون دارای حجم عظیمی از سرمایه گزاری است و نصف جمعیت ایران را دارد و شاید بتواند صادرات نفت خود را به دوبرابر برساند لذا از نظر امکانات مالی، عراق برای بازسازی و سرمایه گذاری مشکلی ندارد و در همه حوزه ها از جزئی ترین مسائل عمرانی تا ساخت نیروگاه، پالایشگاه و شهرکهای صنعتی نیز نیاز به سرمایه گذاری دارد. از طرف دیگر در ایران هم از نظر نیروی انسانی، تجهیزات، قیمت تمام شده، تخصص و تجربه هیچ مشکلی وجود ندارد و بر این اساس می توانیم در بازار عراق حضور موثری داشته باشیم. مسائلی در این زمینه وجود دارد: یکی اینکه طرف عراقی بهتر است در مناقصه ها و مزایده هایی که برگزار می کند شرایط و فضایی که برای شرکتهای خارجی دیگر در نظر می گیرد را برای شرکتهای ایرانی هم لحاظ کند. دوم اینکه بوروکراسی حاکم بر حضور ما در عراق از قبیل اخذ ویزا و مراودات بانکی برای ما تسهیل شود. البته با تمام این اوصاف، ما در حال حاضر برنده چهار میلیارد دلار مناقصه در کشور عراق شده ایم که از این میزان دو میلیارد دلار آن عملیاتی شده است. مشکلاتی در این خصوص برای پیمانکاران ما پیش آمده که در حال رفع آن هستیم. یکی از این مشکلات در زمینه صدور ضمانتنامه های حسن انجام کار و ضمانتنامه هایی است که پیمانکار باید بدهد. درباره ضمانتنامه های بانکی هم مشکلاتی وجود دارد. مشکل دیگر مربوط به تضمین و ریسک پذیری پروژه ها می شود. موضوع ریسک را باید سازمانهای بیمه ای ایران یا بیمه های منطقه ای پوشش دهند که در حال فراهم کردن مقدمات این امر هستیم. در هر صورت امکان توسعه فعالیتها بسیار فراهم است البته ما آگاه هستیم که رقبای قوی در این بازار داریم از شرکتهای اروپایی گرفته تا رقبای منطقه ای.

العالم: در مسئله صادرات بین دو کشور، آیا نفت نقشی در آن دارد؟ آیا نفت ایران به عراق صادر خواهد شد؟

پاسخ: عراق که به نفت ما نیاز ندارد چرا که این کشور خود تولیدکننده نفت است. اگر منظور این است که آیا ما قصد داریم از طریق عراق نفت خود را بفروشیم، بسیار بعید می دانم چنین موضوعی مطرح باشد. لیکن اگر منظور صدور و ترانزیت فرآورده های نفتی به عراق باشد، این امر ممکن و قابل انجام است.

العالم: در خصوص موضوع کردستان عراق و بعد از رخ دادن حوادث دو سال پیش در خصوص جدایی از دولت مرکزی ایران روابط تجاری را قطع کرد، آیا روابط تجاری با منطقه کردستان عراق به حالت عادی بازگشته است؟

پاسخ: رابطه ما با منطقه کردستان رابطه ای تاریخی و دوستانه بوده است و علقه خوبی میان مردم ایران و مردم اقلیم کردستان وجود دارد. اتفاقی که چند سال پیش افتاد و منجر به مسائلی بین ایران و منطقه کردستان شد به این علت بود که برای ما موضوع عراق واحد، اولویت و اهمیت بیشتری دارد و ایران به هیچ وجه تمایل نداشت میان عراق و منطقه کردستان مسئله ای پیش بیاید. لذا آن حوادثی که در آن چند روز اتفاق افتاد بلافاصله پایان یافت بگونه ای که اکنون روزانه دو هزار کامیون به سمت اقلیم می رود و تردد وسایل نقلیه شخصی هم میان ایران و اقلیم برقرار است. بنابر این روابط خوب و حسنه ای با منطقه کردستان داریم و مشکلی با یکدیگر نداریم. روابط منطقه کردستان نیز با دولت مرکزی عراق هم اکنون در سطح بسیار خوبی است و روز به روز بهتر هم خواهد شد؛ ان شاء الله.

این نکته را هم باید اشاره کنم که روابط بین ایران و عراق روابطی تاریخی و استراتژیک است و این رابطه بلندمدت و همیشگی خواهد بود. البته دشمنان و بدخواهانی داریم که تمایل ندارند این رابطه برقرار شود و استمرار یابد. این دشمنان باید بدانند رابطه ایران با عراقِ واحد، رابطه ای روشن و قوی خواهد بود.