العالم- عربستان سعودی
"عبدالباری عطوان" تحلیلگر برجسته جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌ای "رای الیوم" به پیامدهای جنگ نفتی عربستان سعودی بر بازارهای جهانی و سازمان "اوپک" پرداخته است.
عطوان طبق معمول عنوان مقاله خود را با چند سوال آغاز کرده است: چرا جنگ نفتی میان عربستان سعودی و روسیه از جنگ کرونا خطرناک‌تر است؟ آیا هرج و مرج مالی به فروپاشی نهایی "اوپک" منجر خواهد شد؟ چرا ائتلاف آمریکایی- روسی علیه ریاض دور از ذهن نیست؟
عطوان نوشت: رهبری عربستان سعودی این روزها خودش را در حال ورود به چند جنگ در آنِ واحد می‌‌بیند که مهم‌ترین آنها جنگ "کرونا" است که با توجه به پیامدهای منفی آن بر کاهش تولید نفت و بهای آن و نیز گسترش هرج و مرج در بازارهای جهانی، بدفرجام است.
یک ضرب‌المثل انگلیسی می‌گوید "زمانی‌که در چاله‌ای افتادی اولین کاری که انجام میدهی این است که کَندن را متوقف کنی"، ولی به نظر می‌رسد این رهبری سعودی چنین ضرب‌المثلی را نشنیده است و اگر هم شنیده است به خاطر عنادش، کاملا بر عکس آن عمل می‌کند. این وضعیت در مورد آنها چیز عجیب و غریبی نیست.
رهبری سعودی در حال حاضر در بیش از یک چاه افتاده است از جنگ یمن گرفته تا جنگ نفتی، که فتیله آن را همزمان علیه روسیه و آمریکا شعله‌ور کرد. یعنی ریاض به خاطر انتقام از مسکو که با تمدید توافق "اوپک پلاس" مخالفت کرد، بازارها را با میلیون‌ها بشکه و با قیمت‌های ناچیز غرق کرد و همزمان به منظور ورشکسته کردن ش رکت‌های نفتی شیل آمریکا، نفت بیشتری تولید و صادرات کرد؛ چرا که افزایش قیمت‌ها به معنای تداوم تولید و سودآوری است.
نمی‌دانیم منطق ورود به دو جنگ همزمان با دو ابرقدرت چیست آن هم در چنین زمانبندی که جهان از نظر اقتصادی و سیاسی در لبه ناشناخته قرار گرفته است و کاهش قیمت نفت تا کمتر از 20 دلار در بشکه به معنای پایین آمدن درآمد عربستان سعودی و افزایش دو برابری کسری بودجه آن( در حال حاضر حدود 50 میلیارد دلار) یعنی حدود 120 میلیارد دلار است، بر این اساس، که بودجه سال جاری( 2020) بر اساس بشکه‌ای 55 دلار تعیین شده بود و فاجعه این است که درآمد کاهش خواهد یافت، کسری افزایش خواهد یافت و تولید نیز بالا خواهد رفت.
مشکل این است که این سیاست‌های نفتی نه تنها به عربستان سعودی بلکه به تمامی کشورهای تولیدکننده نفت در داخل سازمان "اوپک" یا خارج آن، اکثریت به استثای روسیه، ضربه می‌زند بخصوص کشورهای جهان سوم، مانند الجزایر، لیبی، نیجربه، پادشاهی عمان، بحرین، قطر، کویت و امارات، که به برای پرداخت تعهدات مالی خود به نفت و درآمدهای آن برای تکیه می‌کنند.
صندوق‌های ثروت حاکمیتی عربی، که توسط کشورهای عربی نفت‌خیز تاسیس شده‌اند و "مایه فخر" سرمایه‌گذاری بود بزرگ‌ترین متضرر است؛ چرا که حساب‌های این صندوق‌ها به سرعت در حال از بین رفتن است.
رهبری عربستان سعودی در سال 2014 نیز دست به "قمار" مشابهی زد و به منظور متضرر کردن اقتصادهای ایران و روسیه، بازارها را با نفت غرق کرد و الان همان اشتباه را تکرار می‌کند و دست به همان قمار می‌زند. برخی پیش‌بینی می‌کنند که بهای نفت تا بشکه‌ای 10 دلارنیز کاهش خواهد یافت دقیقا مانند سال 1990، امری که باعث شد "صدام" به کویت حمله کند.
آنچه در ذهن تصمیم‌گیرنده حکومت سعودی فراموش شده، این است که درآمد نفتی 16 درصد از کل درآمد ملی روسیه را شامل می‌شود بر خلاف عربستان سعودی، که این درآمد 90 درصد درآمد بودجه آن را تشکیل می‌دهد.
این جنگ نفتی، که عربستان سعودی فتیله آن را در زمانبندی اشتباهی شعله‌ور کرد، منجر به نابودی "اوپک" و حذف موجودیتی آن به عنوان یک سازمان جهانی خواهد شد که قیمت‌های تقریبا عادلانه‌ای برای بهای نفت را حفظ کرده است. این کشور پادشاهی نیز بزرگ‌ترین قربانی خواهد بود؛ زیرا ابتدا نقش رهبری خود و در مرحله بعدی، بسیاری از درآمدهای نفتی‌اش را از دست خواهد داد.
بعید نمی‌دانیم که روس‌ها و آمریکایی‌ها برای ایجاد ائتلاف نفتی توافق کنند که در آن ائتلاف، عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس هیچ جایگاهی نداشته باشند.
تسنیم