العالم- ایران/ سیاسی
بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران در یادداشتی برای روزنامه اعتماد در پنجمین سالگرد حصول برجام نوشت: نخست شایان ذکر است که نمایندگان سیاسی کشورهای حاضر در صحنه بین‌المللی به رغم صدمات متعدد وارد آمده بر پیکره برجام به ویژه بعد از خروج یک‌جانبه و غیرمتعهدانه دولت ایالات متحده از توافق برجام که به روشنی مغایر با موازین و قواعد بین‌المللی است؛ همچنان به اهمیت و ظرفیت موجود در این دستاورد بزرگ در حوزه روابط بین‌الملل واقف هستند؛ به‌گونه‌ای که در نشست‌های متعدد بین‌المللی از جمله در جریان برگزاری جلسات شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره بر این نظرگاه تاکید کرده و از مفاد این سند بین‌المللی و ضرورت اجرای آن حمایت کرده‌اند. به عنوان نمونه باید به این نکته اشاره شود که در جلسه اخیر شورای حکام نیز نمایندگان کشورهای مختلف- به استثنای نمایندگان برخی کشورها از جمله آمریکا، رژیم غاصب صهیونیستی و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس- بار دیگر بر اهمیت و وزانت این توافق پای فشرده و از ابراز حمایت نسبت به ضرورت اجرای مفاد آن دریغ نکرده‌اند.
نباید از نظر دور داشت که بر پایه مندرجات گزارش‌های دوره‌ای آژانس این نکته مورد تایید قرار گرفته که جمهوری اسلامی ایران با حسن‌نیت و با رویکردی صادقانه، کلیه تعهدات خود را مطابق سند برجام به انجام رسانده است.
نمی‌توان این نکته را از نظر دور داشت که فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان در نهایت شفافیت و از رهگذر اجرای بازرسی‌های متعدد و دسترسی‌های تکمیلی به سایت‌های هسته‌ای ایران مورد نظارت آژانس قرار گرفته است. لازم به توضیح است که در این بازه زمانی، مقامات برخی از کشورهای مخالف با رویکرد تعاملی جمهوری اسلامی ایران با جامعه جهانی همزمان با تولد برجام، سرسختانه به مخالفت برخاسته و به دستاویز بهانه‌های گوناگون و با انگیزه‌های غیرسازنده تلاش کرده‌اند تا این دستاورد تاریخی را تضعیف و یا در صورت امکان به حیات آن پایان بخشند. باید دانست که این اقدام در نهایت نه تنها موجب خُسران برای خود آنان بلکه در واقع به زیان همه اعضای جامعه بین‌الملل خواهد بود و تاثیرات منفی آن بر صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی هویدا خواهد شد.
*سه کشور اروپاییدر مواجهه به مطالبات زیاده خواهانه و قلدرمآبانه سردمداران آمریکا ناتوان هستند
در این میان نحوه سلوک و رفتار برخی کشورهای اروپایی خاصه سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه حاکی از آن است که این کشورها همزمان با حفظ ارتباطات و تعاملات خود با ایالات متحده در سطوح عالی بر آن هستند تا از نابودی برنامه جامع اقدام مشترک ممانعت به عمل آورند. صرفنظر از دشواری‌های موجود در مسیر تداوم بخشیدن به چنین سیاستی این کشورها تلاش قابل توجهی برای حفظ برجام به عمل نمی‌آورند به نحوی که ناکارآمدی راهکارهای پیشنهادی کشورهای اروپایی برای جبران تبعات اقتصادی ناشی از خروج امریکا از توافق برجام به طور کامل به اثبات رسیده است.
از سوی دیگر سه کشور اروپایی از طریق ارائه پیش‌نویس و حمایت از صدور قطعنامه ضد ایرانی اخیر در شورای حکام آژانس این واقعیت را بر همگان آشکار کردند که در مواجهه با مطالبات زیاده‌خواهانه و قلدرمآبانه سردمداران ایالات متحده ناتوان هستند. لازم به ذکر است که در طول ۲۰ سال گذشته برای دومین بار به توافقی قابل قبول با طرف‌های اروپایی دست یافته‌ایم و طُرفه آنکه هر دو توافق به واسطه مداخلات سلطه‌جویانه تصمیم‌سازان کاخ سفید به نتیجه مطلوب منجر نشده است. در توافق سال ۱۳۸۲ که بدون حضور طرف آمریکایی حاصل شد سه کشور اروپایی، ناتوانی و عدم تمایل جدی خود را برای حمایت از حقوق حقّه کشورمان به اثبات رسانده و به واسطه اعمال فشار از سوی مقامات آمریکایی عملا توافقات صورت گرفته بلانتیجه باقی ماند. سیاست‌های نابخردانه و یکجانبه‌گرایانه ایالات متحده طی دوره اخیر مانند خروج از سازمان بهداشت جهانی، معاهده پاریس، معاهده موشک‌های با برد متوسط (INF)، یونسکو به ویژه خروج از توافق برجام از بارزترین مصادیق یکجانبه‌گرایی و اعمال تهدید عملی علیه هنجارها و ارزش‌های جامعه بین‌المللی است.
*اجرای برجام با چالش جدی مواجه شده است
بی‌گمان عدم احترام به قوانین بین‌المللی از سوی تصمیم‌سازان دولت ایالات متحده محکوم به شکست است. با عنایت به تجارب و اندوخته‌های سیاسی دولتمردان نظام اسلامی طی چهار دهه گذشته می‌توان با قاطعیت گفت که تصمیم‌سازان کاخ سفید با اینگونه اقدامات تنها هزینه‌های هنگفت و غیرضروری را به خود و دیگر کشورهای جهان تحمیل می‌کنند.
در حال حاضر اجرای برجام با چالش جدی مواجه شده است. ناگفته پیداست که بروز چنین وضعیتی موجب ناخرسندی جمهوری اسلامی ایران است و در صورت تداوم روند کنونی بی‌گمان همه طرف‌ها متضرر خواهند شد. به دیگر سخن استمرار شرایط موجود به نفع هیچ یک از طرف‌های موجود نخواهد بود.
اکنون کاخ سفید در تلاش است تا با اعمال نفوذ در شورای امنیت و نیز اعمال فشار بر کشورهای اروپایی همچنین با تکرار تهدیدات خود مبنی بر اجرای مکانیسم ماشه- بدون اینکه حقی برای استفاده از سازوکار تعبیه شده در برجام داشته باشد- می‌کوشد با استفاده از روش‌های نامشروع و سوءاستفاده از سازوکارهای بین‌المللی، سیاست‌های خود را اجرایی کند. پایان دادن به معافیت‌های هسته‌ای مندرج در سند برجام در 3 حوزه نوسازی راکتور آب سنگین اراک، تامین اورانیوم غنی شده برای راکتور تحقیقاتی تهران و... با هدف نابودی کامل برجام و برخلاف متن صریح قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد توسط این کشور در دستور کار قرار گرفته است. براساس مفاد سند برجام مقرر بود تا تحریم‌های اقتصادی اعمال شده علیه جمهوری اسلامی ایران لغو شود؛ اما متاسفانه اعمال تحریم‌ها تداوم یافته و طبیعی است که به هیچ روی نمی‌توان انتظار داشت که ایران به تنهایی نسبت به اجرای تمام و کمال برجام متعهد مانده و دیگران از اجرای تعهدات خود به روشنی سر باز زنند.
*اروپا باید در مقابل بی عملی و عدم پایبندی به تعهداتش پاسخگو باشد
جمهوری اسلامی ایران مانند هر کشور دیگری تنها در چارچوب حاکمیت و منافع ملی خود عمل می‌کند. بدیهی است، طرف‌های اروپایی درگیر در جریان اجرای برجام باید در مقابل بی‌عملی و عدم پایبندی به تعهدات خود پاسخگو بوده و انتظار تعهد کامل و بی‌چون و چرای ایران به تعهدات برجامی در چنین موقعیتی، انتظاری سخت نابجاست.
بدیهی است، قطعنامه اخیر شورای حکام با هدف اعمال فشار بر ایران صادر شده است. قطعا این اقدامات عجولانه هیچ‌گونه تاثیری بر اراده خلل‌ناپذیر جمهوری اسلامی ایران نخواهد گذاشت و دولت و ملت ایران به هیچ عنوان تحت فشار و زیاده‌خواهی زورگویان تن به تسلیم نخواهند سپرد. البته در جریان اقدام مذبوحانه اخیر توسط برخی از کشورهای مغرض در شورای حکام، کشورهای چین و روسیه مواضع سازنده‌ای اتخاذ کرده و در بیانیه‌های خود در نشست اخیر شورای حکام خواستار خودداری از صدور قطعنامه علیه کشورمان شدند و از کشورهای دیگر نیز درخواست کردند تا فضای سازنده و شرایط مناسبی برای همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران ایجاد کنند؛ اما متاسفانه این پیشنهاد سازنده با واکنش مناسب برخی کشورها همراه نشد. شاید نیازی به تکرار این حقیقت عیان و آشکار نباشد که صنعت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران صنعتی صلحآمیز است. شاخص‌های توسعه کشور و توجه ملی به این صنعت راهبردی را نمی‌توان نادیده انگاشت.
* آمادگی ایران برای همکاری با شرکای علاقه‌مند به فناوری هسته‌ای
جمهوری اسلامی ایران ظرفیت‌های لازم را برای گسترش و استفاده از برنامه صلحآمیز هسته‌ای در حوزه تولید برق، بهداشت، صنعت و کشاورزی به کار گرفته و پیشرفت‌ها و دستاوردهای شگرفی را در این خصوص حاصل کرده است. جمهوری اسلامی ایران بر مبنای ظرفیت‌های عظیم خود در حوزه نیروی انسانی آمادگی دارد تا در زمینه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی و پزشکی هسته‌ای مانند تولید و صادرات رادیوداروها، آب سنگین و مشتقات و محصولات جانبی آن نظیر دوتره با کشورهای دیگر همکاری کند. همچنین از آنجا که یکی از بخش‌های مهم و البته ارزشمند سند برجام، تعریف حوزه‌های متعدد و متنوع همکاری‌های صلحآمیز هسته‌ای با ایران است؛ در این راستا جمهوری اسلامی ایران از تعامل با شرکای علاقه‌مند به این فناوری جهت ارتقای سطح همکاری‌های صلحآمیز استقبال می‌کند. در این زمینه همکاری ایران و اتحادیه اروپا می‌تواند توسعه پیدا کند و ادامه این همکاری‌ها یقینا به نفع دو طرف است.
*سیاست راهبردی و تخلف‌ناپذیر نظام اسلامی در موارد و مواضع گوناگون، واکنش هوشمندانه و داهیانه براساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت است
در پایان لازم می‌دانم اشاراتی به نوع واکنش رسانه‌های بین‌المللی و مواضع کشورهای اروپایی نسبت به حادثه اخیر سایت غنی‌سازی شهید احمدی‌روشن(نطنز) کنم. در حالی که رسانه‌های غربی- صهیونیستی علت این حادثه را خرابکاری یا حمله اعلام کرده‌اند، لحنی که از آن تقبیح و محکومیت برداشت شود، مشاهده نمی‌شود. اینگونه موضع‌گیری رسانه‌ها و مقامات غربی رفتاری دوگانه و غیرقابل قبول است. تردیدی نیست که ایران سرافراز اقدامات خود را براساس مصالح کشور اتخاذ خواهد کرد. سیاست راهبردی و تخلف‌ناپذیر نظام اسلامی در موارد و مواضع گوناگون، واکنش هوشمندانه و داهیانه براساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت است. اکنون فرصت‌ها چون ابرهای بهاری درگذرند و انتظار می‌رود کشورهایی که در دیدارهای رسمی بر استقلال موضع خود در قبال برخی قدرت‌ها پافشاری می‌کنند به بازنگری در رهیافت‌های خود در حوزه سیاست خارجی پرداخته و با اتخاذ سیاستی معقول، فرهنگ چندجانبه‌گرایی و مسوولیت‌پذیری در صحنه بین‌المللی را در مقام عمل ترویج کنند.
فارس