العالم-آمریکا
«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا شامگاه پنجشنبه تأکید کرد که دولت کشورش، جهت ترغیب ایران به حضور در میز مذاکره برای گفت‌وگو در خصوص برجام هیچ «حرکت یا مشوق یکجانبهای» به این کشور پیشنهاد نخواهد کرد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که در جمع خبرنگاران حضور داشت همچنین بار دیگر تأکید کرد چنانچه ایران پایبندی کامل به تعهداتش در برجام را از سر بگیرد ایالات متحده نیز آماده است اقدام مشابه انجام دهد.
دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور جدید آمریکا مدعی شده قصد دارد با توسل به دیپلماسی مسیر بازگشت به توافق هسته‌ای برجام را که دولت پیشین این کشور از آن خارج شد هموار کند، با این حال تا کنون هیچ اقدام عملی در این راستا صورت نداده است.
با آنکه واشنگتن طرفی بوده که این توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض کرده و از آن خارج شده است دولت «جو بایدن» در چند هفته گذشته تأکید کرده بازگشت آمریکا به برجام منوط به این است که جمهوری اسلامی ایران گام‌های جبرانی را که در واکنش به نقض عهد آمریکا و بی‌عملی طرف‌های اروپایی برداشته به عقب برگرداند.
جمهوری اسلامی ایران تصریح کرده که با توجه به آنکه کاهش تعهدات تهران در واکنش به اقدام غیرقانونی آمریکا در نقض برجام انجام شده هر گامی از سوی تهران بعد از رفع تحریم‌ها صورت خواهد گرفت.
مشوق یکجانبه به ایران پیشنهاد نمی‌کنیم
«آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا روز گذشته (چهارشنبه) در نخستین جلسه استماع خود مقابل کنگره در این مقام گفت که واشنگتن حاضر نیست پیش از پایبند شدن ایران به تعهداتش در برجام تحریم‌ها علیه این کشور را رفع کند.
«ند پرایس»، شامگاه پنجشنبه موضع وزیر خارجه آمریکا در آن نشست را تکرار کرد. او گفت: «همان‌طور که وزیر خارجه بلینکن دیروز تأکید کرد ما برای ترغیب ایرانی‌ها برای آمدن به میز مذاکره هیچ حرکت و مشوق یکجانبهای به آنها پیشنهاد نخواهیم کرد.»
وی اضافه کرد: «اگر برداشت ایرانی‌ها این است که بدون انجام هیچ اقدامی از سوی آنها در جهت پایبندی کامل به برجام ما امتیازها یا گام‌های یکجانبهای به آنها پیشنهاد خواهیم کرد دچار سوءبرداشت شده‌اند.»
چالش علیه سیاست بایدن در خود آمریکا
این ادعا در حالی مطرح شده که در داخل آمریکا هم عده‌ای از نماینده‌های کنگره و کارشناسان تأکید دارند با توجه به آنکه نقض توافق از سوی آمریکا صورت گرفته این کشور باید گام نخست را برای بازگشت به برجام بردارد.
به عنوان مثال، در جلسه استماع روز گذشته در کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا «ایلهان عمر»، قانونگذار آمریکایی، اصرار دولت بایدن به اینکه تهران باید نخستین گام را در زمینه برجام بردارد به چالش کشید.
وی خطاب به بلینکن گفت: «به نظر می‌رسد در خصوص مذاکرات ایران، با توجه به اینکه هر دو طرف منتظرند طرف مقابل اولین گام را بردارد نوعی بن‌بست ایجاد شده. حقیقت مبرهن این است که ما طرفی بودیم که از توافق خارج شدیم.»
ایلهان عمر در ادامه از وزیر خارجه آمریکا پرسید: «چرا ما نباید اولین طرفی باشیم که گام نخست را برای پیوستن مجدد به برجام برمی‌داریم؟»
شرط‌گذاری دوباره برای بازگشت به برجام
«ند پرایس» در نشست خبری شامگاه پنجشنبه تأکید کرد واشنگتن تنها در صورتی که ایران به میز مذاکره بیاید آماده قدم گذاشتن در مسیر پایبندی است. او گفت: «تنها و تنها در صورتی که ایران به میز مذاکره بیاید آماده رایزنی بر سر طرح‌هایی هستیم که می‌تواند دو طرف را به سمت مسیر پایبندی دوجانبه به برجام سوق دهد.»
او در ادامه تصریح کرد: «در نهایت، نقطه‌ای که می‌خواهیم به آن برسیم "پایبندی در برابر پایبندی" است. اگر ایران به پایبندی کامل برگردد ایالات متحده نیز همین کار را انجام خواهد داد.»
همزبانی ترامپ و بایدن در خصوص برجام
«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهدات آمریکا در برجام به مشارکت کشورش در آن توافق پایان داد. ترامپ در آن زمان گفته بود خواستار رسیدن به توافقی «قوی‌تر و طولانی‌تر» است که در آن به همه زمینه‌های محل اختلاف با ایران از جمله برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران پرداخته می‌شود.
تئوری ترامپ این بود که پیگیری سیاست موسوم به «کارزار فشار حداکثری» که او بعد از خروج از برجام آن را اعلام کرده بود می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را به مذاکره بر سر توافقی قوی‌تر از برجام وادار کند.
او روز ۲۰ ژانویه سال جاری میلادی در حالی از قدرت کنار رفت که در تحقق این هدف شکست خورده بود. ترامپ به دلیل نداشتن راهبرد در قبال ایران، تشدید بی‌مورد تنش‌ها با این کشور و جدا کردن مسیر آمریکا از متحدانش از سوی منتقدانش آماج انتقادات تند قرار گرفت.
دولت جدید آمریکا بارها به شکست سیاست ترامپ در قبال ایران اعتراف کرده اما در اظهاراتی مشابه با او گفته قصد دارد از بازگشت به برجام به عنوان سکویی برای «قوی‌تر و طولانی‌تر» کردن توافق استفاده کند.
بازگشت به برجام لازم اما ناکافی است
در همین راستا «ند پرایس» شامگاه پنجشنبه گفت واشنگتن، بازگشت به برجام را «لازم اما ناکافی» می‌داند. او گفت: «در نهایت نقطه‌ای که می‌خواهیم به آن برسیم "پایبندی در برابر پایبندی" است. اگر ایران به پایبندی کامل برگردد ایالات متحده نیز همین کار را انجام خواهد داد. این تحولی لازم اما ناکافی خواهد بود. ناکافی از آن جهت که ما بعد از آن [بازگشت به برجام] دنبال طولانی‌تر کردن و قوی‌تر کردن توافق خواهیم بود و از آن به عنوان سکویی برای مذاکره در خصوص توافقات متعاقب، جهت رسیدگی به دیگر حوزه‌هایی که موجب نگرانی‌های عمیق هستند، استفاده خواهیم کرد.»
ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به طور کامل تعهداتش در توافق هسته‌ای را اجرا کرد و به کشورهای اروپایی که وعده جبران آثار این خروج را می‌دادند برای عمل به تعهداتشان فرصت داد. یک‌سال بعد که دولت‌های اروپایی نتوانستند به وعده‌هایشان عمل کنند تهران اعلام کرد طبق مفاد مندرج در توافق هسته‌ای طی چند گام تعهداتش در توافق هسته‌ای را کاهش خواهد داد.
ایران از آن زمان اعلام کرده الزامی برای رعایت محدودیت‌های مندرج در برجام در زمینه غنی‌سازی، میزان ذخائر اورانیوم و تحقیق بر روی سانتریفیوژهای پیشرفته ندارد. تهران علاوه بر این، طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی ایران اجرای دواطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرده است. تهران گفته همه این گام‌ها بازگشت‌پذیر هستند و چنانچه واشنگتن به برجام برگردد ایران نیز این اقدامات را به عقب برخواهد گرداند.
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
فارس