العالم- تحلیل روز
در کنار عقبنشینی فاجعهبار آمریکا از افغانستان بعد از دو دهه از اشغالگری اش در این کشور، اظهارات مسئولان آمریکایی و افشاگریها و تحلیلهای رسانههای آمریکا که بر کاهش توجه و علاقه آمریکا به منطقه تأکید دارند، تحولاتی بعد از خروج آمریکا از افغانستان به وقوع پیوسته که این اعتقاد سعودیها را تقویت کرده که تصمیم خروج از منطقه گرفته شده یا حداقل منطقه دیگر اولویت آمریکا نیست و آمریکا به چالشهای بینالمللی بزرگتری مانند روسیه و چین متمرکز شده است.
یکی از این تحولات سیاسی که سعودیها را به فکر واداشته، سفرِ چند روز پیش "آنتونی بلینکن" وزیر خارجه و "لوید اوستن" وزیر دفاع آمریکا به منطقه هست که آنها طی این سفر استراتژی واشنگتن را بعد از عقبنشینی از افغانستان تبیین کردند. موضوع قابل توجه این است که این دو وزیر، قطر را به عنوان اولین مقصد سفرشان به منطقه انتخاب کردند و حتی وزارت دفاعع آمریکا سفر وزیر دفاع به عربستان سعودی را به تعویق انداخت و دلیل آن را مسائل مربوط به جدول زمانی این سفر عنوان کرد.
شاید گفته شود این تحولات- به رغم کماهمیت بودن- برای تایید این موضوع که آمریکا در مسیر خروج از منطقه است، کافی نیست. ولی این اظهارات شاهزاده "ترکی الفیصل" رئیس اسبق سازمان استخبارات سعودی که به حلقه ولیعهد "محمد بنسلمان" و نیز حلقه تصمیمگیران در آمریکا بسیار نزدیک است، در گفتوگوی با تلویزیون "سی ان بی سی" آمریکا اعلام کرد که مسئولان سعودی موضوع خروج آمریکا از منطقه را جدی میگیرند، قابل تامل است.
فیصل در این مصاحبه گفت: "معتقدم که باید درخصوص تعهد آمریکا تضمینی مجدد دریافت کنیم. برای مثال در برههای که عربستان سعودی قربانی حملات موشکی و پهپادی نه فقط از سوی یمن، بلکه از سوی ایران است، موشکهای پاتریوت را از عربستان سعودی خارج نکند." او در ادامه گفت خارج کردن این موشکها "نشانگر نیت اعلام شده از سوی آمریکا درخصوص کمک به عربستان سعودی در دفاع از خود علیه دشمنان خارجی" نخواهد بود.
این مقام سابق سعودی گفت، به ویژه با توجه خروج بینظم و سراسیمه آمریکاییها از افغانستان و بحران کنونی در کابل، آمریکا باید بهطور جدی نشان دادن حمایت خود از کشورهای منطقه را نشان دهد. او در ادامه گفت، به غیر از عربستان سعودی، دیگر کشورهای حاشیه خلیجفارس نیز "بهطور برابری آسیبپذیر" هستند و آمریکا باید درخصوص قابل اتکا بودنش تضمین بدهد، اما "نمیدانم آیا دولت بایدن از پس آن بر میآید یا خیر."
بدیهی است که اظهارات شاهزاده فیصل به اقدام اخیر وزارت دفاع آمریکا مبنی بر خارج کردن 8 سامانه "پاتریوت" از چند کشور منطقه، از جمله سامانه ضد موشکی "تاد" از عربستان سعودی، ندارد. این شاهزاده از موضع آمریکا درخصوص منطقه به شدت انتقاد کرد و صداقت آن را در حمایت از کشورهای منطقه زیر سوال برد و اظهار داشت که تصمیم آمریکا به خارج کردن سامانههای ضد موشکی نشانگر عدم حسن نیت آمریکا است.
بعد از این اظهارات شاهزاده فیصل که خیلی تند و تیز از آمریکا سخن گفت، نیاز به دلیل و شاهد نداریم که بگوییم نگرانی عربستان سعودی از قضیه خروج آمریکا از منطقه نگرانی واقعی است. قدر مسلم آن است که این مقام سابق سعودی اطلاعات موثقی درباره آنچه که درباره خروج آمریکا از منطقه دارد.
بهتر بود شاهزاده ترکی الفیصل با عینکی جدید و متفاوت با عینک کلاسیک سعودیها، به عقبنشینی آمریکا بنگرد؛ این عقبنشینی اگر اتفاق بیفتد، فرصتی برای همگراییهای منطقهای مهم میان کشورهای عربی در خلیجفارس، ایران و ترکیه خواهد شد و همین امر باعث کاهش رقابت بینالمللی و ایجاد روابطی طولانی مدت میان کشورهای منطقه که مبتنی بر منافع دوجانبه باشد، خواهد بود.