العالم - آسیا
در پایان اجلاس سازمان همکاری‌های شانگهای که در شهر «دوشنبه» پایتخت تاجیکستان برگزار شد، 30 سند همکاری به امضا رسید که زمینه برای گسترش نقش و نفوذ این سازمان در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی را بیشتر فراهم خواهد کرد.
در این اجلاس روسای جمهور تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان، بلاروس، ایران، ترکمنستان، نخست وزیر پاکستان و دبیر کل و مدیر کمیته اجرایی ساختار منطقه‌ای ضدتروریستی سازمان همکاری‌های شانگهای سخنرانی کردند.
حضور روسای جمهور روسیه و چین و همچنین نخست وزیر هند در این اجلاس به صورت ویدیو کنفرانس انجام شد و رئیس جمهور مغولستان و دبیر کل سازمان ملل متحد نیز پیام ویدیویی دادند.
همچنین معاون دبیر کل سازمان ملل متحد و مقامات بلندپایه سایر سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در این اجلاس شرکت کردند.
تامین ثبات و امنیت منطقه‌ای، بررسی اوضاع سیاسی و امنیتی افغانستان، هماهنگ سازی فعالیت‌های ضد تروریستی، اقدامات مشترک در جهت رفع پیامدهای همه گیری کرونا، تحکیم تعاملات با کشورهای ناظر و همکاری سازمان، آغاز روند پذیرش جمهوری اسلامی ایران به عضویت اصلی و اعطای موقعیت شریک گفت‌وگو برای مصر، قطر و عربستان سعودی از مهم ترین محورهای دستور کار این اجلاس بود.
در پایان اجلاس سران، 30 سند جدید همکاری شامل «اعلامیه دوشنبه در مورد بیستمین سالگرد ایجاد سازمان همکاری‌های شانگهای» به امضا رسید.
همچنین برای نخستین بار سرود سازمان همکاری‌های شانگهای که به پیشنهاد تاجیکستان تهیه و تصویب شد، به صدا در آمد.
ریاست دوره‌ای سازمان همکاری‌های شانگهای به ازبکستان انتقال داده شد و «تاشکند» میزبان نشست بعدی سران این سازمان خواهد بود.
سپس نشست مشترک سران سازمان همکاری‌های شانگهای و سازمان پیمان امنیت جمعی در موضوع افغانستان صورت گرفت.
در این نشست مقامات عالی کشورهای ناظر و عضو این دو سازمان نظر و دیدگاه‌های خود در مورد وضعیت پیچیده افغانستان و راهکارهای عادی سازی آن را بیان کردند.
سپس «امامعلی رحمان» به عنوان ریاست دوره‌ای سازمان همکاری های شانگهای در مورد نتایج اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای و نشست مشترک این سازمان با پیمان امنیت جمعی نشست مطبوعاتی برگزار کرد.
وی ضمن قدردانی از حضور فعال سران و مقامات عالی کشورهای عضو و همچنین رهبران سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای گفت: ما امروز نتایج فعالیت‌های سازمان همکاری‌های شانگهای طی 20 سال گذشته را مورد بحث و بررسی قرار دادیم و اهداف آتی سازمان را تعیین کردیم.
رئیس جمهور تاجیکستان ادامه داد: سران کشورها ارزیابی‌های مهم و پیشنهادات ارزشمندی را با هدف بهبود فعالیت‌های سازمان ارائه دادند. همچنین در مورد اقدامات مشترک در چارچوب سازمان همکاری‌های شانگهای جهت رفع پیامدهای همه گیری ویروس کرونا تبادل نظر کردیم و موضوعات محوری همکاری‌های منطقه‌ای و بین المللی را مورد بحث قرار دادیم.
رحمان اظهار داشت: در پایان اجلاس سران شانگهای، «بیانیه دوشنبه در مورد بیستمین سالگرد ایجاد سازمان» به تصویب رسید که در آن از فعالیت‌های کشورهای عضو در دو دهه گذشته نتیجه گیری شده است.
رئیس جمهور تاجیکستان با اشاره به موضوعات مورد بحث در اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای تصریح کرد: به بحث تقویت امنیت منطقه‌ای و مقابله با چالش‌ها و تهدیدات موجود در فضای سازمان همکاری‌های شانگهای توجه ویژه‌ای شد. ما برنامه همکاری‌ها در زمینه مبارزه با تروریسم، جدایی طلبی و افراط‌گرایی را برای 3 سال آینده (2022-2024) به تصویب رساندیم.
رحمان افزود: در این نشست به موضوع خطر مواد مخدر توجه جدی شد و در این راستا یک برنامه کاری به منظور اجرای استراتژی سازمان همکاری‌های شانگهای جهت مبارزه با مواد مخدر به تصویب رسانده شد. با توجه به جدیت موضوع، تاجیکستان بار دیگر بر ضرورت ایجاد مرکز ضد مواد مخدر سازمان همکاری‌های شانگهای در «دوشنبه» تاکید کرد.
وی گفت:کشورهای عضو توافق کردند تا در زمینه تامین امنیت اطلاعات بین المللی و مبارزه با جرایم سازمان یافته فرامرزی اقدامات هماهنگ انجام دهند.
رئیس جمهور تاجیکستان در ادامه اظهار داشت: موضوع افغانستان یکی محورهای اصلی اجلاس امروز بود. کشورهای عضو به طور مشترک علاقه خود نسبت به ایجاد یک افغانستان باثبات و عاری از تروریسم، جنگ، مواد مخدر و فقر را اعلام داشتند. ما تأکید کردیم که شرط اصلی برای تبدیل افغانستان به یک کشور آرام و با ثبات، ایجاد یک دولت فراگیر با حضور همه گروه‌های قومی و سیاسی است.
رحمان گفت که در این اجلاس به موضوع توسعه بیشتر همکاری‌های اقتصادی اهمیت زیادی صورت گرفت و گفته شد که اقتصاد جهانی به دلیل شیوع ویروس کرونا با چالش‌های متعددی روبرو است، بنابراین تاجیکستان پیشنهاد کرد تا استراتژی توسعه اقتصادی منطقه تا سال 2030 تدوین و تصویب شود.
وی بیان داشت که در مورد امنیت غذایی، همکاری‌های علمی، فرهنگی، فنی، بهداشتی، جهانگردی، ورزش و محیط زیست نیز بحث و تبادل نظر صورت گرفت و برخی اسناد مربوطه به امضا رسید.
در ادامه رئیس جمهور تاجیکستان اتخاذ تصمیم درباره گسترش ترکیب «خانواده سازمان همکاری‌های شانگهای» را مهم توصیف کرد و گفت ضمن این اجلاس روند پذیرش جمهوری اسلامی ایران به عضویت کامل سازمان آغاز و به کشورهای مصر، قطر و عربستان سعودی وضعیت شریک گفت‌وگو اعطا شد. با این اقدام، فضای سازمان همکاری‌های شانگهای گسترش یافت و حالا دیگر 21 کشور را با خود دارد.
رحمان گفت که درخواست‌های زیادی از کشورهای مختلف برای پیوستن به سازمان دریافت شده است.
وی همچنین از تصمیم سران مبنی بر تعیین نماینده چین به عنوان دبیرکل سازمان و نماینده ازبکستان به عنوان مدیر کمیته اجرایی ساختار منطقه‌ای ضد تروریستی خبر داد و گفت که ریاست دوره‌ای سازمان به ازبکستان منتقل شد.
رئیس جمهور تاجیکستان همچنین برگزاری نخستین نشست مشترک سران سازمان همکاری‌های شانگهای و سازمان پیمان امنیت جمعی در موضوع افغانستان را رویداد مهم خواند و تصریح کرد: همه سران کشورها بر آنند که وضعیت کنونی افغانستان در حال تبدیل شدن به یک چالش کلیدی برای امنیت منطقه سازمان همکاری‌های شانگهای و سازمان پیمان امنیت جمعی است.
ما همچنین از آن ابراز نگرانی کردیم که افغانستان در آستانه یک فاجعه انسانی قرار دارد. بیشتر شرکت کنندگان اظهار داشتند که صلح و ثبات در افغانستان بدون گام‌های موثر در جهت تشکیل دولت فراگیر مبتنی بر گروه‌های قومی - سیاسی قابل تحقق نخواهد بود. سران کشورهای عضو این دو سازمان خاطر نشان کردند که رژیم سیاسی در افغانستان باید متکی به اراده مردم افغانستان باشد.
تاکید شد که چنانچه گفت‌وگوی گسترده بین افغان‌ها تضمین نشود، احتمالا شاهد ادامه جنگ داخلی، نقض حقوق بشر در همه جنبه‌های آن، تهدید پناهندگی گسترده به همه کشورها و از جمله کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای و سازمان پیمان امنیت جمعی خواهیم بود. این نکته مهم است که وضعیت کنونی افغانستان منجر به تبدیل این کشور به کانون تروریسم بین المللی نشود.
در جریان این نشست، برخی از سران بر لزوم ارائه کمک‌های فنی به کشورهای هم مرز با افغانستان تاکید کردند. توافق شد که تلاش‌ها باید روی جلوگیری از سناریوی منفی در این کشور متمرکز شود.
بنابه گفته رئیس جمهور تاجیکستان، نخستین اجلاس مشترک سازمان همکاری‌های شانگهای و سازمان پیمان امنیت جمعی همبستگی با مردم رنج دیده افغانستان را به نمایش گذاشت.
فارس