العالم - عربستان سعودی
سعودی ها و الحریری ها که در روزگاری روابط و مناسبات بسیار نزدیکی با هم داشتند پس از ماجرای شرکت ساخت و ساز «اوجیه» و ورشکستگی آن دچار اختلافات شدید شدند.
شرکت «سعودی اوجیه» که «سعد الحریری» نخست وزیر پیشین لبنان مالک آن بود پس از دست و پنجه نرم کردن طولانی با بحران اقتصادی، اوایل سال ۹۶ با اخراج کامل کارکنان خود اعلام ورشکستگی کرد.
شرکت پیمانکاری سعودی اوجیه که در حوزه ساخت و ساز و توسعه املاک و مستغلات، مخابرات و فناوری اطلاعات فعالیت داشته، در سال ۱۹۷۸ از سوی «رفیق الحریری» نخست وزیر فقید لبنان تاسیس شد و کم کم دامنه فعالیت های آن به کشورهای مختلف گسترش پیدا کرد.
از زمان ترور رفیق الحریری در سال ۲۰۰۵ میلادی، پسرش سعد الحریری سهامدار اصلی شرکت سعودی اوجیه به شمار می آمد.
تعداد کارکنان این شرکت که دفتر آن در ریاض پایتخت عربستان قرار داشت اعم از سعودی و خارجی بالغ بر ۳۲ هزار نفر بود.
ورشکستگی این شرکت باعث شد رابطه میان سعودی ها و خانواده الحریری شکر آب شود زیرا آنها سعد را مسئول ورشکستگی این شرکت اوجیه می دانستند.
خاطرات یک افتضاح سیاسی
سعودی ها گویا دست بردار نبودند و در آبان ۹۶ سعد الحریری را که آن زمان نخست وزیر لبنان بود، در ریاض به گروگان گرفتند و او را تحت فشار قرار دادند که استعفای خود را از این سمت اعلام کند.
استعفای ناگهانی سعد الحریری که از طریق یک بیانیه تلویزیونی از ریاض پخش شد، لبنان را به صحنه اصلی کشمکش‌ها و آشفتگی سیاسی تبدیل کرد.
«میشل عون»، رییس جمهوری لبنان ۲۴ آبان عربستان سعودی را متهم کرد که در اقدامی «خصمانه» سعد حریری، نخست وزیر لبنان، و خانواده او را به گروگان گرفته است.
ماجرا از این قرار بود که الحریری نوامبر ۲۰۱۷ هنگام ورود به فرودگاه «ملک خالد بن عبدالعزیز» در ریاض و قبل از اینکه وی و همراهانش از هواپیمای اختصاصی پیاده شوند، تیمی از نیروهای امنیتی عربستان وارد هواپیما شدند و تمامی تجهیزات هوشمند الکترونیک وی و همراهانش شامل تلفن‌های همراه، ساعت و لپ‌تاپ و تبلت‌ها را جمع‌آوری کردند.
آنها به الحریری گفتند که به ویلای اختصاصی خود برود و برای دیدار صبح فردا با «محمد بن سلمان» آماده شود. آنها اعلام کردند که او می‌تواند نیروهای امنیتی همراه خود را انتخاب کند. وی ۴ نفر از محافظان خود از جمله «محمد دیاب» را با خود همراه کرد و به منزلش
که همسر و پسر و دخترش در آنجا اقامت دارند، برد.
روز شنبه صبح زود بود که او را به ویلای دیگری منتقل کردند. «ثامر السبهان» مشاور ارشد بن سلمان در آنجا منتظر وی بود. او رفتار توهین‌آمیز و خشنی با الحریری داشت و اهانت‌های زیادی را متوجه الحریری کرده و نسبت به موضع ضعیف وی در خصوص ایران و حزب‌الله لبنان، او را توبیخ، و متهم کرد که به‌خلاف وعده‌ای که به مقامات ریاض داده، لبنان را به محور ایرانی فروخته است.
وی از الحریری خواست که به‌عنوان شهروند سعودی استعفای خود را از نخست‌وزیری بدهد. آنها متن استعفانامه را به وی دادند و از او خواستند در برابر دوربین‌ها این متن را قرائت کند.
الحریری در ابتدا سعی کرد از این موضوع فرار کند و درخواست گفت و گو با محمد بن سلمان را مطرح کرد، اما السبهان به او گفت که باید بدون چون‌وچرا این موضوع را بپذیرد. السبهان او را بین دو گزینه پذیرش استعفا یا قرار گرفتن در لیست شاهزاده‌های زندانی در هتل «ریتز کارلتون» مخیّر کرد.
به این ترتیب بود که سعد حریری برای فکر کردن زمان خواست. آنها او را در یک اتاق تقریباً خالی قرار دادند، به‌گونه‌ای که او و محافظ همراهش روی زمین نشستند و مدتی را مشغول فکر کردن شدند. در نهایت الحریری چاره‌ای غیر از قرائت بیانیه استعفا ندید.
به این ترتیب حریری بیانیه استعفای خود را در برابر دوربین‌های رسانه‌ها قرائت کرد. این اقدام برای همه غافلگیرکننده بود. بلافاصله بعد از این اتفاق اخبار زیادی در خصوص مجبور شدن سعد الحریری به استعفا مطرح شد.
در نهایت پس از فشار لبنان و میانجیگری برخی کشورها از جمله فرانسه، الحریری به بیروت بازگشت و پس از چند روز، استعفای خود را پس گرفت که این مساله بر گمانه زنی های بازداشت نخست وزیر لبنان در ریاض و اجبار او به استعفا قوت بخشید.
روابط ریاض و بیروت از آن تاریخ به سردی گرایید و دو کشور از پذیرفتن استوارنامه سفیر یکدیگر خودداری می کردند.
بعد از مدتی از افزایش این تنش ها، «نزار العلولا» به عنوان مسئول پرونده لبنان در دیوان پادشاهی سعودی، جایگزین «ثامر السبهان» شد که به مواضع تند خود ضد مقاومت معروف بود. السبهان بارها با حمله به حزب الله لبنان کینه خود را نسبت به محور مقاومت ابراز کرده بود.
در اوایل اسفند ماه سال گذشته نیز العلولا به عنوان فرستاده ویژه پادشاه عربستان به لبنان آمد و طی دو روز با مقام های ارشد این کشور و برخی از رهبران گروه های سیاسی دیدار کرد.
ماجرای اخراج برادر الحریری
ماجرای اخراج ایمن برادر سعد از عربستان و مصادره اموال او در روزهای گذشته نشان می دهد که تحقیر و تسویه حساب سعودی ها با این خانواده تمامی ندارد و باید در آینده نیز منتظر رخدادهایی از این نوع بود.
در همین زمینه روزنامه الاخبار لبنان از اخراج برادر نخست‌وزیر پیشن لبنان از عربستان سعودی و مصادره دارایی و خانه وی خبر داده است.
بر پایه گزارش این نشریه، برخی اطلاعات بیانگر آن است که مقام های سعودی حدود سه هفته پیش از ایمن الحریری، برادر سعد الحریری، خواسته بودند که به همراه خانواده‌اش از عربستان خارج شود.
به نوشته الاخبار، مسئولان سعودی اموال و خانه ایمن الحریری را مصادره کرده و از او خواسته اند که به ابوظبی در امارات متحده عربی برود.
این تصمیم در راستای تسویه بدهی چهار میلیارد دلاری سعد الحریری به شرکت «سعودی اوجیه» اتخاذ شده است، ایمن الحریری نیز از شرکای برادرش در این شرکت به شمار می رود.
مقام های سعودی در توجیه این تحقیر اعلام کردند که این موضوع اقدامی قضایی در پیوند با بدهی‌های نخست‌وزیر پیشین لبنان و برادرش است که تابعیت دارند و با مسائل سیاسی مرتبط نیست.
سعد الحریری سال ۲۰۱۱ هنگامی که برای تشکیل دولت با اختلاف هشت رای در برابر «نجیب میقاتی» (نخست وزیر کنونی لبنان) تن به شکست داد، لبنان را ترک کرد و حدود دو سال از صحنه سیاسی کنار کشید.
وی دو سال بعد در دوره «تمام سلام»، نخست وزیر پیشین لبنان در سال ۲۰۱۳ به لبنان برگشت.
به باور تحلیلگران، ماجرای شرکت اوجیه تنها ابزار و بهانه ای است که سعودی ها از آن برای تحقیر و تسویه حساب سیاسی علیه خاندان الحریری بهره می گیرند، سعودی ها که دشمن سرسخت حزب الله لبنان هستند، الحریری را به کوتاهی در برخورد با قدرت گیری حزب الله متهم می کنند.
این در حالی است که حزب الله لبنان بیشترین نزدیکی به آرمان اصیل عربی در تشکیل کشور فلسطین و مبارزه با رژیم صهیونیستی دارد، رویکردی که سران سازشکار سعودی، اماراتی و بحرینی آن را برنمی تابند.
ایرنا