العالم - عربستان
به گزارش العالم به نقل از آسوشیتدپرس، گذار از منابع قدیمی انرژی احتمالاً در هیچ نقطهای از جهان به اندازه خلیجفارس گیجکننده نیست؛ جایی که عربستان سعودی و سایر کشورهای سلطنتی منطقه در میان دو سناریوی ترسناک تغییرات اقلیمی که معاششان را تهدید میکند، گیر افتادهاند.
در یک سناریو، جهان برای کاهش تولید آلایندههای گرمکننده جو زمین، سوزاندن نفت و گاز را متوقف میکند؛ ماجرایی که میتواند اقتصاد این کشورها را با تغییرات عمدهای روبرو کند. در یک سناریوی دیگر، دمای جهانی هوا به روند افزایشی خود ادامه میدهد؛ موضوعی که میتواند تهدیدی برای ادامه زندگی در بیشتر مناطق گرم و سوزان منطقه تلقی شود.
ثبات سیاسی 6 کشور عرب حوزه خلیجفارس (عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، کویت، بحرین و عمان) در سود حاصل از فروش سوختهای فسیلی ریشه دارد. این امر، صادراتی را که کشورهای پرمصرف چین و هند در دو دهه آینده به حجمی بیشتر از آن نیاز خواهند داشت نیز شامل میشود.
جیم کرِین، نویسنده کتاب «سلطنتهای انرژی: نفت و بقای سیاسی در خلیجفارس» در این خصوص میگوید: «اقدام در حوزه تغییرات اقلیمی، تقریباً معضلی ذاتی برای یک سلطنت مطلقِ وابسته به صادرات نفت است. آنها به موفقیت اقدامات اقلیمی بدون نابود کردن بازار نفت نیازمندند. نخ کردنِ این سوزن، امری دشوار است.»
آنچه عربستان سعودی، امارات و بحرین در ماه جاری به عنوان هدفِ به صفر رساندن تولید گازهای گلخانهای مطرح کرده اند، همچنان بر اصل صادرات سوختهای فسیلی در کنار کاهش تولید آلایندهها در داخل مرزهایشان استوار است.
عربستان سعودی -- که حدود یکدهم از نیاز جهان را به نفت تأمین میکند، سال 2060 را به عنوان هدفی برای توقف تولید گازهای آلاینده تعیین کرده است. این اعلام پر سر و صدا برای کشوری که تخمین زده میشود 265 میلیارد بشکه ذخایر نفتی در اختیار داشته باشد، موضوعی مهم محسوب میشود. با احتساب قیمتهای کنونی، ارزش ذخایر نفت عربستان 22.5 ترلیون دلار است. عربستان از عزم خود برای تولید و پمپاژ نفت تا آخرین قطره خبر میدهد اما در جهانی که به گونهای روزافزون به منابع پاکتر انرژی خورشیدی و... وابسته میشود، ریاض ممکن است بهزودی مهمترین منبع انرژی خود را بلااستفاده ببیند.
کشورهای سلطنتی خلیجفارس از درآمدهای نفتی برای تثبیت بقای خود در داخل، تقویت اثربخشی در منطقه و افزایش نفوذشان بهره برده اند. این پول به ساخت و تجمیع ارتشهای ملی و ارائه مشاغل پردرآمد دولتی به شهروندان، بیمه بهداشتی و آموزش رایگان، سوخت یارانهای، زمین برای ساخت مسکن، مهریههای ازدواج و حقوقهای بازنشستگی مکفی منجر شده است.
به گفته جیم کرِین، کارشناس حوزه انرژی در موسسه بیکر برای سیاستهای عمومی -- وابسته به دانشگاه رایس؛ بدون وجود این نظام حمایتی، کشورهای سلطنتی خلیجفارس احتمالاً یا باید بستر مشارکت بیشتر سیاسی شهروندانشان را فراهم کنند و یا باید سرکوبگرتر شوند.
شاید به همین دلیل باشد که آنها هم به طور علنی و هم در پشت صحنه به دنبال ترویج فناوریهای جذبکننده کربن هستند و درباره حذف ناگهانی سوختهای فسیلی هشدار میدهند.
بر مبنای اسنادی که به بیرون درز کرده است، عربستان سعودی یکی از چندین کشوری است که در پشت صحنه میکوشند زبان و لحن یک گزارش اقلیمی سازمان ملل را -- که قرار است در کنفرانس موسوم به «کاپ 26» (کنفرانس تغییرات آب و هوا و اقلیمی) منتشر شود -- ملایم کنند. اما سازمان موسوم به "Greenpeace" که به این اسناد دست یافته است، از نگرش عربستان و متحدانش انتقاد میکند. به گفته کارشناسان این سازمان، فناوریهای جذب کربن -- که اثربخشی آنها هنوز اثبات نشده است -- به کشورها اجازه میدهد گازهای گلخانهای بیشتری در فضا آزاد کنند آن هم بر اساس این فرضیه خوشبینانه که میتوان آنها را در آینده از جو زمین جمعآوری کرد.
اوپک پیشبینی میکند درحالیکه فشار برای استفاده از منابع انرژی جایگزین و تجدیدپذیر به آغاز دورانی از کاهش تقاضا برای نفت در برخی از مناطق جهان منجر خواهد شد، نفت تا سال 2045 همچنان به عنوان اصلیترین منبع انرژی جهان باقی خواهد ماند. بر اساس این پیشبینی، تا سال 2045 از 2.6 میلیارد خودروی موجود، تنها 20 درصد از آنها الکتریکی خواهد بود.