تحلیل:
- اگرچه درنگاه اول اختلافات عمیق ایدئولوژیک میان ترکیه اخوانی و سعودی سلفی مانعی جدی برسر راه پیوند سعودی و ترکیه محسوب می شود اما رفتار اخیر و نامهربانانه ترکیه با رهبران اخوان و اعمال تضییقاتی جدید بر آنها از یک سو و نزدیکی بن سلمان با قطری که به صفت ایدئولوژیک اخوانی معروف است از دیگر سو می تواند تلاش قطر را تایید کند و همچنین نشانه ای باشد بر علاقمندی دو طرف برای نزدیکی هرچه بیشتر در روابط. پیش از این درحالی که رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه، نسبت به برقراری این رابطه ابراز تمایل می کرد محمد بن سلمان ولیعهد سعودی از آن طفره می رفت!
- واقعیت جدید منطقه آن است که با جدی شدن عزم امریکا به ترک خاورمیانه، کشورهای منطقه اغلب به این صرافت افتاده اند تا با یارگیری های جدید، خلا ناشی از پشتیبان سابق خود یعنی امریکا را به شکلی ترمیم کنند. روحیه عملگرایانه اردوغان در کنار نگرانی بن سلمان از آینده جانشینی پدرش می تواند مشوق اساسی در این نزدیکی باشد.
- درخصوص تحقق این نزدیکی سیاسی، بن سلمان باید دلخوری هایش را از اقدامات و مواضع ترکیه علیه ماجرای قتل جمال خاشقچی، خبرنگار عربستانی که در کنسولگری ریاض در استانبول رخ داد، کنار بگذارد و از ادامه اصرار بر سیاست های منطقه ای اش که در تعارض با ترکیه بوده است چشم پوشی کند در مقابل ترکیه نیز در نزدیک شدن به دوستان و دشمنان سعودی در منطقه تعهد کند آسیبی متوجه سعودی و شخص محمد بن سلمان نخواهد کرد، امری که به نظر می رسد برای هر دو طرف دشوار نباشد. ترکیه در ماجرای قتل خاشجی حداکثر استفاده ممکن را بدست آورده و محمد بن سلمان نیز اساسا در پرونده های منطقه ای دستاورد قابل توجه و منفعت قابل ذکری نداشته است که بخواهد نگران آن باشد.
- واقعیت سیاست سعودی درسال های پس از روی کارآمدن بن سلمان در یک کلمه قابل جمع است و آن "شکست در آرزوهاست". شاهد رسمی و علنی این ماجرا مبادرت سعودی به کاستن از بودجه دفاعی خود در سال آینده است.
- بن سلمان در شرایط جدید خود را ناکام در یمن، سوریه، لبنان، عراق و ... می داند و در عین حال در ماجرای تطبیع عقب مانده از امارات و حتی بحرین می شناسد و بالاخره در قصه نزدیکی به مصر حتی به اندازه ترکیه خود را بهره مند از سود و البته توفیق نمی یابد ولذاست که در اجلاس چهل و دوم شورای همکاری خلیج فارس که دیروز در عربستان برگزار شد، کوشید تا به بهانه این اجلاس به تحبیب قلوب مصری ها مبادرت کند. نکته جالب توجه در این نشست شورایی-مصری آنکه بن سلمان خواهان ایجاد "اتحاد بجای تعاون "میان اعضا و آیندگان بر جمعیت کنونی شد.
- اگر چه جمع نامتجانس شورای همکاری خلیج فارس به علاوه مصر با وجود اختلافات زیاد میان اعضا و البته رقابت میان ایشان معلوم نیست چه زمانی به نزدیکی این جماعت به یکدیگر بیانجامد اما آنچه مسلم است این که کشورهای مذکور محکومند تا در استقبال از شرایط و تحولات جدید چشم بر برخی از خواسته های سابق خود به نفع زیست در شرایط جدید بربندند. به همین خاطر هم هست که بیانیه پایانی نشست اخیر شورای همکاری خلیج فارس مملو از پیام های متناقض است. از جمله این پیام ها تاکید مجدد بر ادعای حاکمیت امارات بر جزایر ایرانی در حالی است که هنوز طحنون بن زاید گرد سفر به ایران را از تن برنگرفته! و همچنین تاکید بر مساله دولت فلسطینی با پایتختی قدس است در حالی که با مبادرت امارات و بحرین به عادی سازی روابط با اسرائیل این مساله به یک شوخی بیشتر شبیه نیست و...
- کلام آخر این که خبر خروج امریکا از منطقه اولویت های برخی از کشورها و به ویژه وابستگان به امریکا را در واقع با تکانه هایی شدید مواجه کرده است. این کشورها اگرچه کوشیدند و می کوشند تا با اسرائیل از در مسالمت در آیند اما در حقیقت هیچ اعتمادی به این رژیم و آینده روابطشان با آن ندارند و ترس عمده و عمومی شان از اسرائیلی است که دوستیش نامطمئن و بسان ضرب المثل فارسی، دوستی به شیوه خرس است با ظاهری مهربانانه و با طینتی آکنده از دشمنی و نفرت.