العالم - اروپا
نماینده اتحادیه اروپا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسه شورای حکام با موضوع «راستی‌آزمایی و نظارت بر ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد» مدعی شد که کشورهای اروپایی با جامعه بین‌المللی برای حفظ برجام همکاری می‌کنند.
در این بیانیه آمده است: «اتحادیه اروپا بر تعهد راسخ و حمایت مستمر خود از اجرای کامل و موثر برجام تاکید می‌کند و مصمم است به همکاری با جامعه بین المللی برای حفظ این توافقنامه، که حائز اهمیتی راهبری برای معماری جهانی نظام منع اشاعه هسته‌ای است، ادامه دهد. اتحادیه اروپا از همه کشورها می‌خواهد که از اجرای این توافقنامه منطبق با قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد (۲۰۱۵) حمایت کنند.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «اتحادیه اروپا از تلاش‌های دیپلماتیک فشرده در کمیسیون مشترک برجام و تماس‌های نماینده عالی اتحادیه اروپا به‌عنوان هماهنگ‌کننده برجام با همه شرکای مربوطه برای بازگشت ایالات متحده به برجام و از سرگیری اجرای کامل همه تعهدات برجام توسط ایالات متحده و ایران حمایت می‌کند. اجرای کامل و راستی‌آزمایی شده تعهدات هسته‌ای ایران، جامعه بین‌المللی را قادر خواهد نمود تضمین‌های لازم را دریافت کند.»
در بند دیگر این بیانیه تصریح شده است: «اتحادیه اروپا به مسائل مرتبط با خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها توسط این کشور اذعان دارد. در کنار اجرای کامل و راستی‌آزمایی‌شده تعهدات مرتبط هسته‌ای توسط ایران، لغو تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای جزو اجزای ضروری توافق است. اتحادیه اروپا به طور کامل به تعهدات خود از جمله لغو تحریم‌ها بر اساس برجام پایبند بوده است.»
نماینده اتحادیه اروپا در بند دیگر این بیانیه، بدون در نظر گرفتن عدول آمریکا و کشورهای اروپایی از تعهداتشان در برجام از اقدامات جبرانی ایران ذیل این توافق ابراز نگرانی کرده است.
در این بند آمده است: «اتحادیه اروپا عمیقاً نگران است که ایران همزمان با مذاکراه برای بازگشت به اجرای کامل برجام مجموعه‌ای از اقدامات مغایر با برجام روی آورده است که دربردارنده پیامدهای شدید و در برخی موارد برگشت‌ناپذیر اشاعه‌ای هستند. این اقدامات که چنین بازگشتی را دشوار می‌کنند عبارتند از:
ادامه انباشت اورانیوم غنی‌شده که از لحاظ کمیت و سطح غنی‌سازی بسیار فراتر از محدوده‌های مشخص‌شده در برجام هستند، از جمله انباشت مقادیر هشداردهنده‌ای از مواد هسته‌ای با غنای ۲۰ درصد و همچنین ۶۰ درصد که باعث نگرانی‌های اشاعه‌ای ویژه‌ای است؛
ادامه نصب، آزمایش و انباشت اورانیوم با IR-1 و سانتریفیوژهای پیشرفته؛
توسعه لوله‌های روتور و بیلوهای سانتریفیوژها در حالی که آژانس از دسترسی کامل برای نظارت و راستی‌آزمایی برخوردار نیست.
تولید و تابش اهداف اورانیوم غنی‌شده با درصد غنای بالا و پایین.
در ادامه بیانیه تصریح شده است: «ما نگرانی شدید خودمان را از اقدامات قابل توجه انجام‌شده روی فلز اورانیوم از جمله اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۲۰ درصد و دانش‌های بازگشت‌ناپذیر همراه آن را خاطرنشان می‌کند. بر همین اساس از ایران می‌خواهیم که کار دیگری در رابطه با تبدیل UF6 به UF4 برای تولید فلز اورانیوم آغاز نکند و کار تولید فلز اورانیوم را از سر نگیرد.»
اتحادیه اروپا در بند بعدی تصریح کرده است: «عمیقاً نگران هستیم از تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۲۱، در نتیجه تصمیم ایران برای توقف اجرای اقدامات شفافیت‌ساز پیش بینی‌شده در برجام، از جمله پروتکل الحاقی فعالیت های راستی‌آزمایی و نظارتی آژانس به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. آژانس از بخش مهمی از اطلاعات خود در مورد فعالیت‌های ایران در زمینه چرخه کامل سوخت هسته‌ای محروم شده است. تصمیم ایران، به شدت توانایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برای راستی‌آزمایی اینکه مواد و فعالیت‌های هسته‌ای در ایران صرفاً برای مصارف صلح‌آمیز هستند محدود کرده است. ما از ایران می‌خواهیم تمام اقدامات شفافیت‌ساز را اجرا کند تا آژانس بتواند فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارتی مرتبط با برجام را از سر بگیرد.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «ما قویاً از ایران می‌خواهیم از انجام هر گونه اقدام تنش‌زای بیشتر خودداری کند، تمامی فعالیت‌های مغایر با برجام را به عقب برگرداند و بدون تأخیر بیشتر به اجرای کامل این توافق از جمله تمامی اقدامات شفافیت‌ساز برگردد. این مسئله، در کنار اجرای کامل CSA از جمله کد اصلاحی ۳.۱ برای کمک به ایجاد اعتماد بین‌المللی به ماهیت کاملا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران ضروری است. همکاری کامل و به موقع با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاملاً حیاتی است.»
اتحادیه اروپا تأکید کرده است: «حفظ توانمندی فنی آژانس برای احیا و حفظ پیوستگی دانش این سازمان جهت انجام راستی‌آزمایی و نظارت بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران در آینده ضروری است. ما به این برداشت آژانس توجه داریم که تمامی داده‌های نظارتی و پایشی ذخیره می‌شوند و قرار است در صورت بازگشت ایران به اجرای تعهدات هسته‌ای اش ذیل برجام در دسترس آژانس قرار بگیرند. ما از ایران می‌خواهیم از اجرای کامل ساز و کارهای نظارتی مورد توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطمینان حاصل کند.»
اتحادیه اروپا در بند پایانی بیانیه از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تقدیر و تأکید کرده از فعالیت‌های نظارتی این نهاد بین‌المللی در ایران حمایت می‌کند.
فرانسه در کنار انگلیس و آلمان سه عضو اروپایی گروهی هستند که از سال ۲۰۱۵ به توافقی با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور دست پیدا کرده‌اند. این توافق قرار بود در ازای ایجاد محدودیت در بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای، تحریم‌های اعمال‌شده به بهانه هسته‌ای علیه ایران را رفع کند.
دولت آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از این توافق خارج شده و ضمن اعمال تحریم‌های متوقف شده ذیل این توافق، تحریم‌های دیگری علیه ایران وضع کرد.
تروئیکای اروپا علی‌رغم مخالفت‌های لفظی با خروج آمریکا از برجام به وعده‌های خود برای جبران آثار این خروج عمل نکردند. جمهوری اسلامی ایران در واکنش به بی‌عملی کشورهای اروپایی در ۵ گام طبق مفاد برجام تعهدات خود ذیل برجام را کاهش داد.
دولت جو بایدن به شکست سیاست موسوم به «فشار حداکثری» که دولت پیشین آمریکا علیه ایران به کار گرفت اعتراف کرده اما از انجام اقدامات لازم برای بازگرداندن آمریکا از آن مسیر خودداری کرده است.
اصرار دولت بایدن بر حفظ تحریم‌های دوران ترامپ، یکی از مهم‌ترین محورهای اختلافات در دورهای گذشته مذاکرات وین که با هدف بازگرداندن آمریکا به برجام انجام می‌شد را تشکیل می‌دهد.
خبرگزاری «رویترز» هفته قبل گزارش داد آمریکا و سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) قصد دارند در این نشست با صدور قطعنامه‌ای از ایران بابت آنچه «عدم همکاری با آژانس اتمی» خوانده شده انتقاد کنند.
مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف را به کند کردن روند مذاکرات و ایجاد مانع بر سر راه آن متهم کند. کشورهای غربی و به ویژه آمریکا در ادامه عملیات‌های رسانه‌ای و روانی خود بعد از وقفه مذاکرات وین به توجیه‌های متفاوتی برای مقصرنمایی ایران به جای عمل به تعهداتشان جهت احیای برجام متوسل شده‌اند.
اولیانوف پیش از این هشدار داد که قعطنامه احتمالی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران، چشم‌انداز تکمیل موفقیت‌آمیز گفت‌وگوهای وین برای احیای برجام را مبهم‌تر خواهد کرد.
فارس