العالم - ایران
انرژی هسته‌ای به عنوان یکی از انرژی‌های نوین از منابع مهمی است که جایگزین مناسبی برای سوخت‌های فسیلی محسوب می‌شود. برخی کشورهای اروپایی نیز از پیشگامان استفاده از این انرژی بوده و نیروگاه‌های متعددی را نیز در گذشته احداث کرده‌اند.
طی سالیان اخیر اما؛ بسیاری از نیروگاه‌های هسته‌ای به‌دلایل مختلف از جمله فرسوده شدن و احتمال نشت آلودگی از آنها در کشورهای مختلف تعطیل شده است.
پس از اوج‌گیری جنگ در اوکراین و شکل‌گیری بحران انرژی در جهان، موضوع فعال کردن نیروگاه‌های فرسوده اتمی به عنوان راه حلی اضطراری برای تأمین انرژی مجدداً در دستور کار کشورهای اروپایی قرار گرفته است.
بحران انرژی و سرمای زودرس و پایدار در کشورهای اروپایی در کنار نقش سوداگرانه آمریکا که قول حمایت از اروپا را در قبال عدم خرید نفت و گاز روسیه داده بود، کشورهای اروپایی را مجبور به انجام اقدامی پُرخطر یعنی استفاده از نیروگاه‌های هسته‌ای فرسوده کرده است.
در همین خصوص؛ «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه که کشورش دارای بیشترین راکتورهای هسته‌ای در اروپاست عنوان کرده؛ شرکت‌های تولیدکننده برق مثل EDF، راکتورهای هسته‌ای را برای جلوگیری از قطع برق در فصل زمستان مجدداً راه‌اندازی کنند!
وضعیت نیروگاه‌های هسته‌ای فرانسه که حدود ۵۶ مورد هستند تعریف چندانی ندارد و با بحرانی به نام فرسودگی و پایان عمر مواجه هستند.
در چنین شرایطی و در اقدامی تأمل برانگیز اپراتور تحت حمایت دولت در حوزه انرژی هسته‌ای یا EDF که صنعت انرژی هسته‌ای فرانسه را اداره می‌کند، گفته است که در حال کار بر روی برنامه‌ای برای راه‌اندازی مجدد همه راکتورها به جز ۱۰ مورد تا ماه ژانویه است!
این شرکت بدون آنکه به برنامه زمان‌بندی خروج نیروگاه‌های هسته‌ای از مدار اشاره کند، به شکل تأمل برانگیزی اعلام کرده: «دولت مکرون شرکتEDF را برای بهبود عملکرد بخش انرژی هسته‌ای قبل از شروع هوای سرد زیر فشار قرار داده است.»
پیش از این نیز مقامات آلمان که با کمبود احتمالی انرژی در زمستان به دلیل کاهش عرضه گاز از روسیه مواجه شده‌اند، با نادیده گرفتن اصول فنی و علمی، درخواست کرده بودند تا سه نیروگاه هسته‌ای در این کشور از تعطیلی خارج شوند.
بدتر اینکه این اجبار سیاسی بر محدودیت‌های فنی و علمی به دیگر کشورها اروپایی مانند انگلیس نیز سرایت کرده تا آنها نیز عنوان کنند که فعالیت راکتورهای هسته‌ای ادامه خواهد یافت تا گامی برای کاهش بحران انرژی در اروپا در فصل زمستان باشد.
در ادامه همین روند یعنی استفاده از راکتورهایی با ابهام در عمر مفید، بلژیک نیز رویکردی مشابه در پیش گرفته است. دولت بلژیک تعطیلی رآکتورهای هسته‌ای خود را برای مدت ۱۰ سال به تعویق انداخت!
تاکنون در هفت راکتور هسته‌ای فعال در بلژیک، چندین بار نقص‌هایی به‌دلیل فرسودگی قطعات دیده شده است.
هر چند که بر اساس قوانین بین‌المللی و «ان‌پی‌تی» تمام کشورها حق برخورداری از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای را دارا هستند اما اصل مهم‌تر در خصوص بسیاری از راکتورهای هسته‌ای در اروپا با توجه به سنّ کاری مجموعه‌های احداث شده، چالش‌های امنیتی و ایمنی‌های زیست محیطی است که برای استحصال این انرژی باید مورد توجه قرار گیرد.
نگاهی به وضعیت راکتورها و مراکز هسته‌ای در اروپا حکایت از آن دارد که مسئله ایمنی در بسیاری از این مراکز با ابهامات بسیار جدی روبرو بوده و در مرز هشدار هستند.
اوکراین نیز که بر استفاده از انرژی هسته‌ای تأکید دارد در صف مقدم کشورهایی است که با بحران ناامنی نیروگاه‌های هسته‌ای روبرو است.
علاوه بر میزان تهدیدات ایمنی و زیست محیطی راکتورهای هسته‌ای، فرانسه و برخی کشورهای اروپایی به صورت جدی با اعتصاب‌ها و نارضایتی‌های کارکنان این مراکز نیز روبرو هستند که خطر کم‌کاری و حتی خراب‌کاری داخلی در این مراکز را افزایش می‌دهد.
در اواخر مهرماه، کارکنان مراکز هسته‌ای در فرانسه دست به اعتصاب زدند که به‌دنبال آن فعالیت یک سوم از رآکتورهای فعال در این کشور متوقف شد.
در چنین شرایطی که زنگ خطر فعال شدن راکتورهای هسته‌ای فرسوده در اروپا به صدا در امده، لازم است آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که متأسفانه به جای تمرکز بر اجرای وظایف قانونی و فنی خود به ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاسی غرب تبدیل شده به وظایف خود به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های هسته ای عمل کرده و از احتمال بروز رخدادهای پیش بینی نشده جلوگیری کند.
کم توجهی به این مهم که ریشه اصلی آن، راهبرد آمریکا برای تداوم جنگ اوکراین و زمین گیر کردن هم زمان روسیه و اروپا است، می تواند شکل دهنده فاجعه‌ای چون چرنوبیل و وارد شدن صدمات غیر قابل جبران به محیط زیست و به خطر افتادن جان انسان‌های بیگناه شود.
نورنیوز