العالم - ترکیه
خبرگزاری فرانسه در گزارشی نوشت: رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه روز یکشنبه وارد آخرین مرحله دو هفته‌ای پیش از برگزاری انتخاباتی تأثیرگذار می‌شود که به همه‌پرسی درباره دو دهه حکومت پرچالش او تبدیل شده است.
این رهبر 69 ساله در حالی که پس از یک بیماری سه روزه به صحنه برگشت و در جشنواره هوانوردی استانبول در روز شنبه برای جمعیت هیجان‌زده گل پرتاب کرد، کاملاً آماده مبارزه به نظر می‌رسید.
این یک مکان عالی برای یادآوری تمام آنچه که از زمان پایان دادن به سال‌ها حکومت سکولار و آغاز دوره احیای اقتصادی و قدرت نظامی توسط حزب اسلامی او به دست آمده بود، به ترک‌ها بود.
رئیس جمهور آذربایجان و نخست وزیر لیبی که آنکارا از آنها حمایت می‌کند، در کنار او حضور داشتند؛ دو کشوری که هواپیماهای بدون سرنشین ساخته شده توسط شرکت دامادش به تغییر نتیجه جنگ در آنها کمک کردند.
استانبول خود به یک کلان شهر مدرن و پر سر و صدا بدل شده است که از زمان به قدرت رسیدن اردوغان در سال 2003، وسعت آن تقریباً دو برابر شده است.
اما آنچه در زیر پوسته این تحولات مخفی شده، بحران اقتصادی اخیر و شکاف‌های اجتماعی عمیق است که به انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری 14 ماه مه (یکشنبه 24 اردیبهشت) حسی انفجارگونه بخشیده است.
تلاش برای کودتای سیاسی
این کشور 85 میلیونی درباره اینکه آیا اردوغان در تنها کشور با اکثریت مسلمان عضو ناتو بیشتر ضرر و زیان رسانده یا فعالیت‌هایی سودمند انجام داده، مثل همیشه دچار اختلاف و تشتت است.
نرخ تورم ترکیه در دو سال گذشته یکی از بالاترین نرخ های تورم در جهان بوده است
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که او با کمال قلیچ‌داراوغلو، رهبر اپوزیسیون سکولار و ائتلافش متشکل از شش حزب متفاوت رقابت تنگاتنگی دارد.
حضور دو نامزد دیگر به این معنا است که اردوغان و قلیچ‌داراوغلو احتمالاً در دور دوم انتخابات در 28 ماه مه (یکشنبه 7 خرداد) با یکدیگر روبرو خواهند شد.
اما برخی از وزرای تندروترِ اردوغان در مورد رهبری واشینگتن در تلاش‌های غرب برای تضعیف قدرت ترکیه از طریق نظرسنجی ها هشدار می‌دهند.
سلیمان سویلو، وزیر کشور روز جمعه به پیشنهاد جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در سال 2019، مبنی بر اینکه واشینگتن باید اپوزیسیون را «برای مقابله و شکست اردوغان» تقویت کند، اشاره کرد.
سویلو درباره کودتای نافرجام ارتش در سال 2016 که اردوغان یک واعظ مسلمان مقیم آمریکا را درباره آن مقصر می‌داند، گفت: 15 ژوئیه تلاش واقعی آنها برای کودتا بود.
وی افزود: «و 14 مه کودتای سیاسی آنهاست.»
جامعه‌ای دوقطبی‌شده
اردوغان همچنان در نواحی محافظه‌کارتر ترکیه به دلیل رفع محدودیت‌های مذهبی و ساخت خانه‌ها و ایجاد مشاغل مدرن برای میلیون‌ها نفر از طریق ساخت‌وساز و سرمایه‌گذاری دولتی مورد تحسین قرار می‌گیرد.
ترکیه اکنون مملو از بیمارستان‌ها و فرودگاه‌ها و بزرگراه‌هایی به هم پیوسته است که تجارت را تقویت می‌کنند و به این کشور وسیع، حسی از یکسان‌سازی می‌دهند.
او توانمندی زنان محافظه‌کار را با صدور مجوز برای محجبه ماندن در مدارس و خدمات دولتی افزایش داد - حقی که در حکومتِ سکولارِ برآمده از خاکستر امپراتوری عثمانی در سال 1923 وجود نداشت.
و او با جستجوی راه حلی سیاسی برای مبارزه مسلحانه کردها برای یک کشور مستقل که ده‌ها هزار کشته برجای گذاشته است، حمایت اولیه اقلیت کرد ترکیه را که مدت‌ها سرکوب شده بود، به دست آورد.
اما مخالفانِ به همان اندازه پرشور او به یک نگرش اقتدارگرایانه‌تر اشاره می‌کنند که با سرکوب خشونت‌آمیز اعتراض‌ها در سال 2013 پدیدار شد - و با پاکسازی‌های گسترده‌ای که او پس از کودتای نافرجام سال 2016 به راه انداخت، جنبه‌ای آشکارتر به خود گرفت.
اردوغان علیه کردها شورید و ده‌ها هزار نفر را به اتهامات غیرقانونی «تروریسم» زندانی یا از مشاغل دولتی محروم کرد که جامعه ترکیه را لرزاند.
میل او به مبارزات انتخاباتی و استعدادش برای سخنرانی در جمع، وی را قادر ساخت تا همچنان در انتخابات پیروز شود.
اما رأی کنونی به دلیل بحران اقتصادی بزرگی که در اواخر سال 2021 آغاز شد، به دشوارترین کمپین انتخاباتی برای وی بدل شده است.
سنت های دموکراتیک
بزرگترین مشکلات اردوغان از زمانی آغاز شد که او تصمیم گرفت با کاهش نرخ بهره برای مبارزه با تورم، از قوانین اقتصاد سرپیچی کند.
لیر بیش از نیمی از ارزش خود را از دست داد و تورم از زمان آغاز آزمون و خطای او به 85 درصد رسید.
میلیون ها نفر پس انداز خود را از دست دادند و گرفتار بدهی های عمیق شدند.
نظرسنجی ها نشان می دهد که ترک‌ها بیش از هر موضوع دیگری نگران اقتصاد هستند - نکته‌ای که قلیچ‌داراوغلو نیز به خوبی به آن واقف است.
این کارمند 74 ساله پیشین دولت متعهد شده است نظم اقتصادی را بازگرداند و مبالغ هنگفتی را از سرمایه گذاران غربی که از هرج و مرج حاکمیت اخیر اردوغان فرار کرده اند، به ترکیه برگرداند.
حزب قلیچ‌داراوغلو 300 هزار ناظر را به 50 هزار مرکز رای‌گیری ترکیه اعزام خواهد کرد تا حصول نتیجه عادلانه در روز انتخابات تضمین شود.
یک منبع دیپلماتیک غربی به سنت دیرینه ترکیه در احترام به نتایج انتخابات اشاره کرد.
هنگامی که رئیس‌جمهور ترکیه کوشید پیروزی مخالفان در انتخابات شهرداری استانبول در سال 2019 را باطل کند، حامیان خودِ اردوغان علیه او شوریدند.
اما به گفته او، حالا نوعی نگراني در ميان حامیان و نزدیکان اردوغان مشاهده می‌شود.
این منبع مدعی شد: «برای نخستین بار، نمایندگان (حزب حاکم) آشکارا احتمال شکست را مطرح می‌کنند.»