العالم- اروپا
در یکی از بزرگترین حملات اوکراین به روسیه در جنگ دو ساله، حدود هزار سرباز اوکراینی در ساعات اولیه 6 اوت( ۱۷ مرداد)، با تانک، خودروهای زرهی و انبوهی از پهپادها و توپخانهها، مرز روسیه را شکستند و وارد شهر "کورسک" شدند.
این عملیات که در آن هزاران سرباز اوکراینی مشارکت دارند بزرگترین نفوذ نیروهای ارتش اوکراین به خاک روسیه از زمان آغاز تهاجم گسترده مسکو در فوریه ۲۰۲۲ محسوب میشود. طی این عملیات هزاران شهروند روسی را به فرار از این منطقه مجبور کرده است.
گزارشها از تداوم درگیریها در شهر کورسک حکایت دارد. نیروهای اوکراینی نیز از پیشروی در این شهر روسی و کنترل گسترده بر بخش اعظمی در آن خبر دادند.
"ولودیمیر زلنسکی" رئیسجمهور اوکراین، که برای اولین بار در نطق ویدیویی شبانه خود به این حمله اشاره کرد و گفت که در طول تابستان، تاکنون ۲ هزار حمله فرامرزی از منطقه کورسک توسط روسیه انجام شده است.
رئیسجمهوری اوکراین در بخشی از این پیام شبانه برای مردم کشورش تاکید کرد: "هر حمله مستحق پاسخی عادلانه است".
تصاویر منتشر شده در روز یکشنبه توسط وزارت دفاع روسیه نشان میدهد که نیروهای مسلح این کشور در حال نبرد با نظامیان اوکراینی در منطقه مرزی کورسک هستند.
اهداف دقیق این عملیات که بزرگترین حمله برون مرزی نیرهای ارتش اوکراین پس از آغاز تهاجم روسیه در سال ۲۰۲۲ به شمار میرود هنوز به طور دقیق مشخص نیست. مقامات نظامی اوکراین در این خصوص تاکنون سیاست سکوت پیشه کردهاند که احتمالا بخشی از راهبرد این عملیات برای تضمین موفقیت آن بوده است.
این در حالیست که به گفته کارشناسان نظامی، این عملیات احتمالا با هدف درگیر کردن نیروهای ذخیره روسیه و دور کردن آنها از نبردهای شدید جاری در منطقه دونتسک واقع در شرق اوکراین انجام شده و ممکن است موقعیت کییف را در مذاکرات آتی با روسیه تقویت کند.
نگرانیها درباره نیروگاه هستهای کورسک
اطلاعات نظامی حاکی از آن است که یگانهای پدافند هوایی روسیه بیش از 14 پهپاد اوکراینی به اضافه تعدادی موشک در منطقه درگیری زا منهدم کردند.
در حالیکه کرملین پیشروی زمینی اوکراین را یک اقدام تحریکآمیز در مقیاس بزرگ توصیف کرد، وزارت دفاع روسیه تأیید کرد که ارتش روسیه که درگیر نبرد در جبهههایی به وسعت بیش از یکهزار کیلومتر مربع است، پیشروی نیروهای اوکراینی را متوقف کرده، و چرخه ضد حمله را شکسته است.
وزارت خارجه روسیه با اعلام اینکه مسکو در کورسک وضعیت اضطراری فدرال اعلام کرده است مستقیما به حملات اوکراین در این شهر پاسخ خواهد داد.
از سوی دیگر، پس از اینکه روسیه برای دومین بار طی کمتر از یک ماه کییف، پایتخت اوکراین را بمباران کرد مرکز خدمات اورژانس اوکراین از وقوع تلفات انسانی در این شهر خبر داد.
اما اینبار، رئیسجمهور اوکراین اعلام کرد که روسیه در بمباران کییف از موشکهای کرهشمالی استفاده کرده است. او همچنین فاش کرد که اوکراین درصدد است "با هدف بیثبات کردن اوضاع در روسیه و متفرق کردن نیروهای میدانی آن، جنگ را به خاک این کشور منتقل کند".
پیام حمله کورسک به روسیه
در این زمینه، "کنستانتین هریشچنکو" وزیر خارجه سابق اوکراین میگوید که حمله به کورسک پیامی به کرملین مبنی بر لزوم توقف جنگ خود با اوکراین و دستیابی به راهحلی بر اساس قوانین و هنجارهای بینالمللی است.
هریشچنکو در گفتوگو با تلویزیون "العربی" تصریح کرد که نیروهای روسی ادعا میکنند که نیروهای اوکراینی به سرزمینهای آنها حمله کردهاند، اما سرزمین اوکراین، تماما اوکراینی است و از خاک روسیه به آن ملحق نشده؛ بنابراین نیروهای روسی باید به آن سوی مرزهای شناختهشده بینالمللی در سال 1991 بازگردند و جنگ را تمام کنند.
محاسبات سیاسی اشتباه اوکراین
"ویاچسلاو ماتوزوف" دیپلمات سابق روسیه ابراز عقیده کرد که نفوذ روسیه به کروسک یک رویداد غیرعادی است، اما رهبری روسیه آن را یکی از ابزارهای دستیابی به یک راهحل سیاسی-دیپلماتیک نمیداند.
انگیزههای استراتژیک یا یک ماجراجویی حسابنشده؟
سیانان گزارش داد که چند هفته پس از حرکت نیروهای روسی به سمت مراکز نظامی اوکراین در "پوکروفسک" و "اسلویانسک"، مسکو برای تقویت مهمترین خط مقدم خود، یعنی مرز خود اقدام کرد.
روزنامه "واشنگتنپست" با اشاره به اینکه حمله غافلگیرانه به کورسک، واقع در حدود 530 کیلومتری جنوب مسکو، با دقت طراحی شده بود تا پیامدهای جنگ را به خاک روسیه منتقل کند، خاطرنشان کرد که "تاکنون، بسیاری از روسها اثرات مستقیم درگیری را که منجر به ویرانی بسیاری از شهرها و شهرکهای اوکراین و آواره شدن میلیونها نفر شده است، احساس نکردهاند."
به نوشته این روزنامه آمریکایی، شاید هدف از این اقدام طرف اوکراینی متفرق ساختن نیروهای روسیه و مجبور کردن آنها به موضعگیری در مناطقی دورتر از امتداد خط مقدم باشد؛ زیرا این خط مقدم در ماههای اخیر شاهد کاهش تدریجی نیروهای اوکراینی بوده است.
با این حال، برخی از ناظران اوکراینی آشکارا تدبیر پشت این ماجراجویی را زیر سوال میبرند. سیانان احتمال داد که تهاجم اخیر در چارچوب "استراتژی بزرگتر" باشد که هدف آن تاثیرگذاری بر عرضه گاز روسیه به اروپا، و در نتیجه کاهش منبع مالی مهم مسکو باشد. زیرا این مکان هدف گرفتهشده، در مجاورت تاسیسات گازی روسیه و مستقیما در مرز واقع است که برای واردات گاز از روسیه، از طریق اوکراین، به اروپا بسیار ضروری است.
این گزارش خاطرنشان کرد که کییف احتمالا در حال بررسی تغییر استراتژی خود از حمله به زیرساختهای روسیه از دور، به اعزام نیروهای زمینی به داخل اراضی روسیه باشد که خطری برای ارتش اوکراین و چالشی جدید برای کرملین محسوب میشود.
این گزارش همچنین این اقدام نظامی اوکراین را با ورود تسلیحات غربی بهویژه جنگندههای "F-16" مرتبط دانسته است که بهرغم برخی چالشها مانند کمبود مهمات، توازن نیروی هوایی را به نفع اوکراین تغییر میدهد.