تحلیل رای الیوم: پیامدهای به رسمیت شناختن سومالی لند؛ اسرائیل در شاخ آفریقا چه می کند؟

العالم - آفریقا

هنوز ماجرای تحولات و حوادث یمن و پیامدهای آن و نفوذ مزدوران وابسته به امارات در جنوب عربستان و مرز با عمان و تلاش برای سودانیزه کردن جنوب عربستان، از اذهان دور نشده بود، که طرف دیگر سواحل جنوبی دریای سرخ در سومالی صحنه تحولی شد که به همان اندازه حساس و خطرناک است؛ بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل"سومالی لند" را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخت.

نشریه رای الیوم با انتشار تحلیلی به قلم محمد عبد الكريم أحمد در این باره نوشت: این حرکت خطرناک تل آویو، جدای از دیگر تلاش و تحرکات شتابان امارات و "اسرائیل" با حمایت غیر رسمی آمریکا برای ساماندهی مجموعه تحرکات امنیتی در دریای سرخ و شاخ آفریقا نیست. حتی می توان آن را تلاشی برای اعمال فشار بر کشورهایی مثل عربستان و مصر از طریق سرایت دادن بحرانها به اطرافیان دانست.

رژیم اسرائیل و سومالی لند: فصول مشترک

ناظران با توجه به مسائلی چون میزان نفوذ رژیم اسرائیل در جنوب دریای سرخ به بهانه مبارزه با تروریسم و هماهنگی کامل این رژیم با واشنگتن و ابو ظبی، این اقدام رژیم صهیونیستی را دور از انتظار نمی دانستند.

رصد تصاویر ماهواره ای در اواسط نوامبر گذشته نشان داد که امارات در حال احداث پایگاه و تأسیسات نظامی در جزیره ذوقار در فاصله 100 مایلی شمال باب المندب است.

این در حالی است که همین منطقه با 175 هزار کیلومتر مربع مساحت و جمعیتی بیش از شش میلیون (حدود 30 درصد از مجموع جمعیت جمهوری سومالی) از سه دهه پیش با اعلام یک جانبه استقلال، سعی می کند که در محافل بین المللی به رسمیت شناخته شود و اکنون پس از گذشت چند دهه سرانجام گمشده خود را در دست رژیم اسرائیل یافت. این در حالی است که رسانه های رژیم صهیونیستی پرده از توافقنامه های امنیتی، نظامی و اقتصادی سابق بین این رژیم و منطقه یادشده برداشتند.

شهر "هرجیسا" به عنوان پایتخت سومالی لند مدتی پیش در مه گذشته از اعضای سازمان ملل خواسته بود که سومالی لند را به عنوان کشوری مستقل به رسمیت بشناسند. طبق ادعای رسانه های محلی در این منطقه از همان زمان حدود 20 کشور و رژیم اسرائیل گام هایی را به سمت به رسمیت شناختن این منطقه برداشتند.

سومالی لند در فاصله 300 تا 500 کیلومتری از مناطق تحت حاکمیت انصار الله در یمن و به خصوص بندر الحدیده واقع شده است و به نوعی خط مقدم آمریکا و رژیم اسرائیل برای انجام مجموعه عملیاتهای جاسوسی و کنترل و پشتیبانی لوجستیک مزدورانشان در یمن و حتی حملات مستقیم به شمار می رود. این در حالی است که گزارش های امنیتی اسرائیلی در دانشگاه تل آویو در اواخر نوامبر اهمیت این منطقه را با جمهوری آذربایجان در مقابله با ایران مقایسه کرده بودند.

در مقابل، هرجیسا (مرکز سومالی لند) اقدام رژیم اسرائیل در به رسمیت شناختن سومالی لند را گامی مهم به جلو برای رسیدن به استقلال تلقی کرده است. چرا که این رژیم عملا در این منطقه حضور دارد و سیاست های خود را با عناصر فعال در داخل و خارج از آن به خصوص با اتیوپی و امارات – که از 2018 با این رژیم همپیمان شده اند - هماهنگ می کند و با این حرکت عملا این دو کشور را هم در مسیر به رسمیت شناختن سومالی لند قرار می دهد. از این گذشته برخی پروژه ها از جمله "گذرگاه بربره" و یادداشت تفاهم بین اتیوپی و سومالی لند را - که در ژانویه 2024 به امضا رسید – احیا می کند و چشم انداز توسعه همکاری های امنیتی و نظامی بین همه این دو کشور با منطقه سومالی لند را به سرعت توسعه می دهد.

پیامدهای شناسایی سومالند در شاخ آفریقا

اقدام رژیم اسرائیل در به رسمیت شناختن سومالی لند، نه تنها خطر تجزیه یکی از بزرگترین کشورهای شاخ آفریقا یعنی سومالی را ایجاد می کند بلکه اختلافات جاری در داخل همین منطقه را بیش از پیش شدت می دهد و ثبات و توازن در داخل این کشور را به کلی به هم می زند. در این بین اتیوپی بیشترین استفاده از این اقدام رژیم اشغالگر می برد چرا که حضور نظامی و امنیتی قریب الوقوع این رژیم در سومالی لند را در جهت تأمین منافع امنیتی و نظامی خود از جمله دسترسی به گذرگاه دریایی در دریای سرخ و اعمال فشارهای روزافزون بر جیبوتی و اریتره و طبعا سومالی می داند مخصوصا که جیبوتی و اریتره بارها تقاضای اتیوپی را رد کرده و آن را به مثابه اعلام جنگ دانسته بودند.

واکنش آرام آدیس آبابا به اقدام جنجالی رژیم اسرائیل به معنای پذیرش ضمنی این اقدام است. اتیوپی با اینکه هنوز به طور کامل استقلال سومالی لند را به رسمیت نشناخته است اما همچنان روابط عمیقی با این منطقه دارد. این در حالی است که در حال حاضر چند کشور آفریقایی از جمله سودان جنوبی، گینه و حتی امارات سرگرم تجدید نظر در مواضع خود درباره به رسمیت شناختن سومالی لند هستند؛ برخی کشورهای دیگر هم مثل ترکیه، اتیوپی و انگلیس در هرجیسا دفتر نمایندگی دارند.

در این بین اریتره هم به اندازه جیبوتی از اقدام رژیم اسرائیل متحمل ضرر و زیانهای اقتصادی و نظامی می شود؛ این کشوربا صدور بیانیه ای در این خصوص این اقدام را "نیرنگی" توصیف کرده است که "هیچ نکته تازه ای ندارد". در این بیانیه آمده است : "جمهوری خلق چین با توجه به شباهت های واضحی که بین این وضعیت و وضعیت خاص تایوان وجود دارد، مسئولیت های معنوی خود را در این خصوص بپذیرد". البته مشخص نیست که منظور اریتره از این بیانیه، دعوت از چین برای مداخله مستقیم یا از طریق شورای امنیت در این وضعیت است یا چیز دیگر اما به هر حال تأکید ضمنی بر این موضوع است که پیامدهای حضور "اسرائیل" در منطقه دامنگیر حضور چین در شاخ آفریقا خواهد شد.

موج محکومیت اقدام رژیم صهیونیستی

جیبوتی هم به نوبه خود با امضای بیانیه ای که وزارت خارجه مصر در این خصوص تدوین کرده است، در کنار 20 کشور دیگر و سازمان کنفرانس اسلامی، به موج محکومیت اقدام اخیر "اسرائیل" در مورد سومالی لند پیوسته است. مواضع جیبوتی دقیقا در امتداد مواضع اخیر رئیس جمهور این کشور، "اسماعیل عمر غیله" علیه امارات و سیاست های این کشور در آفریقا قرار دارد.

وزارت خارجه این کشور با صدور بیانیه جداگانه ای اعلام کرد که اقدام اخیر رژیم اسرائیل باعث تضعیف قوانین بین الملل و نقض اصل احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورهای مستقل می شود. جیبوتی در این بیانیه هشدار داده است که به رسمیت شناختن یک حکومت منطقه ای در داخل کشوری مستقل، بدعتی خطرناک است که می تواند ثبات و امنیت منطقه را بر هم زده و به تنشهای سیاسی و امنیتی بیش از پیش دامن بزند.

از آنجا که "سومالی لند" یکی از مسائل مهم در رقابت های جاری بین آمریکا و چین در شاخ آفریقاست و با اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده است که (حداقل در شرایط کنونی) سومالی لند را به رسمیت نمی شناسد اما اقدام اخیر رژیم اسرائیل ظاهرا با هماهنگی و توافق کامل بین این رژیم و دولت امریکا صورت گرفته است و هدف از آن، تثبیت منافع دو طرف در دریای سرخ و شاخ آفریقاست.

با اینکه چین مراتب نگرانی خود را در این خصوص اعلام کرده و این اقدام را تهدید وضعیت جغرافیایی و جمعیتی این منطقه و بدعتی خطرناک می داند که صلح و ثبات جهانی و امنیت خطوط دریایی در دریای سرخ را تهدید می کند اما روزهای پیش رو میزان اعتبار و مصداقیت این مواضع را محک خواهد زد. این کشور در حال حاضر سیاست انعطاف در قبال این مسأله را در پیش گرفته است و این سیاست ممکن است راه را برای برخی کشورهای دیگر برای به رسمیت شناختن سومالی لند باز کند و زمینه ساز فرآیندی حساس و خطرناک شود که هیچ کسی نمی تواند دامنه پیامدهای آن را پیش بینی کند.