به گزارش پایگاه خبری شبکه العالم، عبدالباری عطوان در تحلیل خود در روزنامه اینترنتی "رای الیوم" به بررسی شکست سیاست رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه درقبال سوریه و تلاش او برای تغییر موضع آنکارا در این باره از طریق نزدیک شدن به ایران، عراق و روسیه پرداخت و نوشت: دو هفته قبل از نشست ژنو2 که برای حل سیاسی بحران سوریه به عنوان مقدمه ای برای پایان دادن به جنگ داخلی این کشور برگزار می شود، عبدالله گل رییس جمهور ترکیه به ایجاد تغییرات ریشه ای در سیاست کشورش در خصوص تحولات سوریه دعوت می کند؛ این بدان معناست که بشار اسد رییس جمهور سوریه و نظام او همچنان باقی خواهد ماند و دل بستن به سرنگونی نظام سوریه محدود شده است.
عبدالله گل برای نخستین بار از زمان دخالت نظامی و سیاسی کشورش برای سرنگون کردن نظام بشار اسد رئیس جمهوری سوریه از طریق حمایت از مخالفان مسلح و تسهیل ورود اموال و سلاح و عناصر مسلح از طریق خاک ترکیه، در دیدار با سفرای کشورش در آنکارا اعتراف کرد؛ کشورش در حال بررسی و مطالعه راه هایی است که به نفع همگان در منطقه باشد.
اما علل این تحول در موضع ترکیه که نشان دهنده عقب نشینی گسترده و تدریجی این کشور از بحران سوریه است و ممکن است منجر به از سرگیری روابط شود، چیست؟ می توان علل این اقدام را در این نکات زیر خلاصه کرد:
نخست: اردوغان به خوبی فهمید که محاسباتش از اوضاع سوریه اگر عجولانه نبوده، دقیق هم نبوده است؛ از این رو مدیریتش در بحران سوریه بویژه تکیه کردن بر اخوان المسلمین به عنوان قدرتی اصلی برای تغییر، نتایج کاملا معکوسی برجای گذاشت.
دوم: موفقیت نظام سوریه در کم کردن نقش ترکیه و مبارزه با آن با سلاح خودش؛ یعنی اقدام در زمینه ایجاد تحولات داخلی در ترکیه با استفاده از اهرم هایی مثل مخالفان سکولار و تحریک علوی تبارها بود.
سوم: بالاگرفتن رسوایی های فساد که دولت اردوغان را به شدت به لرزه درآورد و نیز دست داشتن وزرا و مسئولان ارشد در حزبش در این رسوایی ها و تشدید اعتراضات مردمی علیه وی و نیز کاهش محبوبیت اردوغان و محبوبیت حزبش در نظرسنجی های اخیر.
چهارم: اقدام غرب و در راس آنها آمریکا و انگلیس در دستور کار قرار دادن این دیدگاه که اولویت در سوریه سرنگونی بشار اسد نیست، بلکه مقابله با گروه های مسلح تندرو است.
پنجم: کاهش اهمیت و نقش محوری ترکیه - قطر در بحران سوریه و پررنگ شدن نقش عربستان، به گونه ای که عربستان بازیگر اصلی اوضاع سوریه از طریق تزریق میلیاردها دلار برای گروه های مخالف مسلح و یکپارچه کردن آنها در چارچوب گروه مسلح "جبهه اسلامی" شد.
ششم: موفقیت گروههای تندرو با ایدئولوژی القاعده، در نفوذ به خاک ترکیه و جذب صدها تن از جوانان ترک برای جنگ در صفوف این گروهها بویژه در مناطق مرزی با سوریه و بازگشت برخی از این جوانان برای تبلیغ ایدئولوژی خود در داخل ترکیه.
هفتم: ترس اردوغان از پیگرد قضایی ترکیه به اتهام حمایت از تروریسم در دادگاه های بین المللی به سبب نقش آن در عبور دادن عناصر مسلح عرب و بیگانه از طریق خاک کشورش به سوریه.
رجب طیب اردوغان سیاستمدار کهنه کاری است و از عمل گرایی بالایی برخوردار است و حتی یک لحظه در عقب نشینی از سیاستهای شکست خورده خود درنگ نمی کند؛ همانطور که در مساله پارک گزی در مرکز استانبول رخ داد، از این رو بعید نیست که دست به همین اقدام در بحران سوریه بزند؛ بویژه که وی شاهد چنددستگی های شدید میان مخالفان سوری و شکست تلاشها برای یکپارچه کردن آنها تحت لوای هیاتی واحد برای شرکت در کنفرانس ژنو 2- در مقابل تداوم قدرت نظام سوریه - است.
زمینه سازی برای عقب نشینی ترکیه از موضع خود در قبال بحران سوریه، از زمان تحکیم روابط ترکیه با تهران و سفر احمد داوود اوغلو وزیر خارجه ترکیه به تهران و سپس عراق و دعوت از حسن روحانی رئیس جمهور ایران و نوری مالکی نخست وزیر عراق برای سفر به آنکارا آغاز شد.
این نزدیکی روابط میان ترکیه و دو هم پیمان اصلی سوریه یعنی ایران و عراق، علاوه بر سفر اخیر اردوغان به مسکو برای تحکیم روابط با این کشور، همگی دریچه های اصلی بازگرداندن روابط ترکیه با سوریه به هر شکل می باشد.
دستاوردهای سیاسی و اقتصادی عظیم اردوغان در معرض خطر قرار گرفت. ترکیه اردوغان در طرحهای خود در حمایت از دولت اخوان المسلمین در مصر و تونس و یمن با شکست مواجه شد و از یک سو نتوانست عربستان و دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به استثنای قطر را به سمت خود جذب کند و از سوی دیگر ایران و عراق و روسیه را نیز از دست داد. از این رو پیش بینی می شود که ترکیه در اقدامی سریع و بسیار نزدیک، عملیات ترمیم سیاست و دیپلماسی خود را با کشورهای همسایه بویژه سوریه آغاز کند.