قلعه پرتغالی‌های هرمز که در ضلع شمالی این جزیره و در ساحل دریا قرار دارد، مهم‌ترین قلعه باقی مانده از روزگار تسلط پرتغالی‌ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است.
این قلعه به فرمان آلفونسو آلبرکرک دریانورد پرتغالی در سال 1507 میلادی، در محلی موسوم به مورنا احداث شد.
قلعه به شکل چند ظلعی نامنظم است. ساختمان آن بسیار محکم است و دیوارهایی به قطر 5/3 متر با چند برج به ارتفاع 12متر دارد.
این قلعه دو بارو داشته که در هر یک از چهار گوشه باروها برجی برآمده بوده است. درون قلعه، اتاق‌ها و انبارها و برکه‌ها و چاه‌هایی ساخته بودند که هنوز آثاری از آنها باقی مانده است.
شیوه معماری قلعه و طرح برج و باروبندی آن همانند قلعه سازی ایران دوره ساسانی است.
پرتغالیان از برج‌های دیده بانی قلعه که دیدگاهی فراگیرنده داشت، رفت و آمد کشتی‌های جنگی و تجاری را در آب‌های خلیج فارس زیر نظر می‌گرفته اند.
همزمان با پادشاهی محمد شاه قاجار، کوترال (شیخ عبدالرحمان)، حاکم قشم و خانواده و بستگان او در این قلعه زندگی می‌کردند.
تاسیسات قلعه شامل انبارهای تسلیحات، آب انبار و اتاق‌هایی با سقف هلالی است. در زمان شاه عباس که به استعمار پرتغالی‌ها در ایران خاتمه داده شد، این قلعه به دست امام قلی خان از سرداران شاه عباس فتح گردید.
قلعه‌های پرتغالی‌ها تقریباً در بیشتر مناطق حاشیه خلیج فارس وجود دارد، در بندر قشم، کنگ، عمان، رأس الخیمه، جزیره هرمز و جاهای دیگر.
کلیسای بعضی از این قلعه‌ها، دارای دو ردیف ستون‌های سنگی دایره‌ای شکل با قوس‌های زیبایی از سنگ‌های مرجانی تراش خورده‌است.
برخی از آثار تاریخی جزیره قشم:
قلعه لافت
قلعه هرمز
قبرستان انگلیسی‌ها
کلات کشتار
تم سینتی(مقبره مقدس)
چهل دختران
آب بندهای پی پشت و گوران
مسجد جامع قشم(با قدمتی قبل از دوره صفویه)
برکه آب بی بی صوغیه
مجموعه کولغان
مقبره شاه شهید و گورستان مقابل آن
بقعه شیخ برخ
مقبره شیخ زین العباد
مقبره سیدان
مقبره شیخ آندر آبی
برج‌های دیده بانی
چاه‌های طلا