العالم - خاورمیانه
وبسایت شبکه سی‌ان‌بی‌سی در مطلبی نوشت: منازعه شدید قطر و چند کشور قدرتمند عرب میتواند دوحه را به ترکیه و ایران نزدیک‌تر کند؛ اقدامی که ممکن است سیاست‌های خاورمیانه را تغییر دهد.
7 کشور – از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و بحرین – روز دوشنبه با ادعای حمایت قطر از تهران و گروه‌های تروریستی روابط دیپلماتیک خود را با دوحه قطع کردند. قطر می‌گوید از تروریسم حمایت نمی‌کند و قطع روابط دیپلماتیک با دوحه بر مبنای ادعا‌های دروغین شکل گرفته است.
دوحه حالا با بحران اقتصادی عمیقی دست به گریبان است؛ چرا که به نوشته رویترز، برای 80 درصد از واردات غذایی خود به همسایگانش در خلیج فارس وابسته است.
به باور تحلیلگران، قطر برای جبران انزوای اقتصادی خود به دنبال دوستان جدیدی خواهد رفت. قطر میتواند روابط خود را با ترکیه و ایران بهبود بخشد؛ کشورهایی که اعلام کرده اند از کمک برای جبران این انزوا خشنود هستند.
مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه گفته است آنکارا برای کمک به حل این منازعه آماده است. مقامات ایرانی نیز آمادگی خود را برای ارسال غذا به قطر از طریق دریا اعلام کرده اند.
همچنین به باور تحلیلگران گروه اوراسیا، «دوحه باید به وضوح سیاست خارجی خود و عضویت خود در ائتلاف‌های مختلف را تغییر دهد... فشار ائتلاف عربی میتواند رهبران قطر را قانع کند به دنبال روابط نزدیک‌تری با ترکیه و ایران باشند.»
در ادامه تحلیل گروه اوراسیا از وضع موجود آمده است: «در نتیجه، قطر ممکن است به طور کامل از شورای همکاری خلیج فارس خارج شود.»
بیشتر کشورهای عرب، با ایران روابط گرمی ندارند. اما قطر در ماه‌های اخیر، علی‌رغم میل ریاض به تهران نزدیک‌تر شده است. تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر هفته گذشته در یک مکالمه تلفنی با حسن روحانی – رئیس‌جمهور ایران – اعلام کرد مایل است روابط فیمابین از همیشه قویتر باشد.
قطر و ایران همچنین مدیریت بزرگترین میدان گازی جهان، پارس جنوبی را در خلیج فارس بر عهده دارند.
اما اگر آل ثانی به رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه و حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران نزدیک شود – چنان که پیش‌بینی می‌شود، این وضع میتواند تنش‌های منطقه‌ای را شعله‌ورتر کند.
به گفته تحلیلگران اوراسیا، در این صورت تلاش‌های دیپلماتیک ترکیه برای ارتباط با ریاض با چالش‌هایی روبرو می‌شود؛ چرا که آنکارا و ریاض درباره گروه اخوان‌المسلمین اختلاف دارند. اما حزب عدالت و توسعه ترکیه (حزب اردوغان) و دوحه در این خصوص اتفاق نظر دارند.
در این میان، پیوندهای دوستانه‌تر آل ثانی و تهران میتواند بر اتحاد دوحه با واشینگتن تأثیرگذار باشد. به باور تحلیلگران، این وضع میتواند آمریکا را در موقعیتی بسیار دشوار قرار دهد. آمریکا در قطر پایگاه‌های نظامی مهمی دارد؛ اما همچنین می‌خواهد پیوندهای نزدیک خود را با عربستان سعودی حفظ کند. پایگاه هوایی العدید قطر از 11 هزار پرسنل آمریکایی میزبانی می‌کند و یکی از بزرگترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در خاورمیانه به شمار می‌رود.
تهران نیز میتواند برای بهره بردن استراتژیک از این اختلاف وارد عمل شود. تشکیل یک ناتوی عربی در پی تلاش‌های دونالد ترامپ برای متحد کردن کشورهای مسلمان، ممکن است نگرانی ایران را به همراه داشته باشد. اما اختلاف اخیر عربستان سعودی و قطر میتواند برای تهران خبر خوبی باشد.
به باور تحلیلگران، البته هنوز زود است بتوان درباره این اختلاف نتیجه‌گیری کرد؛ چرا که دوحه و ریاض پیش‌تر نیز اختلافات خود را با گفتگو حل کرده اند.