العالم - عربستان
روزنامه نیویورک تایمز در مطلبی نوشت: محمد بن نایف – ولیعهد اسبق عربستان – که می‌توانست عنوان پادشاه را از آن خود کند، به دریافت فرمان عادت نداشت. اما در یکی از شب‌های ماه ژوئن به قصری در مکه فرا خوانده شد، بر خلاف میل خود از ترک کاخ منع شد و ساعت‌ها تحت فشار قرار گرفت تا از تمایلش برای تکیه زدن بر مسند پادشاهی عربستان صرف نظر کند.
او نیز تا سپیده‌دم تسلیم شد و عربستان سعودی با خبر انتصاب یک ولیعهد جدید از خواب بیدار شد: محمد بن سلمان، پسر 31 ساله پادشاه.
حامیان ولیعهد جوان، ارتقای مقام وی را به عنوان قدرت گرفتن یک رهبر بلندپرواز ستوده اند. اما به گفته مقامات کنونی و اسبق آمریکایی و نزدیکان خانواده سلطنتی عربستان، از زمان ارتقای مقام وی در 21 ماه ژوئن، نشانه‌هایی مشاهده شده است که محمد بن سلمان برای خلع ولیعهد اسبق توطئه‌چینی کرده و این انتقال قدرت از آنچه نشان داده شده، پردردسرتر بوده است.
به گفته یکی از نزدیکان خانواده سلطنتی، برای افزایش حمایت از این تغییر ناگهانی در سلسله مراتب قدرت در عربستان، به برخی از شاهزادگان ارشد گفته شد محمد بن نایف نمی‌تواند به دلیل مشکل اعتیاد پادشاه شود.
تصمیم برکناری محمد بن نایف و برخی از نزدیکترین همکارانش نگرانی‌هایی را در مقامات ضد تروریسم در آمریکا برانگیخته است؛ چرا که آنها شاهد محو شدن تعدادی از مورد اعتمادترین رابط‌های خود بودند و برای ایجاد روابط جدید چندان موفق نبوده اند. و تجمیع این حجم از قدرت به وسیله یک عضو جوان خاندان سلطنتی، شاهزاده محمد بن سلمان، خانواده سلطنتی را که همواره از اصول اجماع کلی و احترام به افراد سالخورده تبعیت کرده، با تنش روبرو کرده است.
در ادامه این مطلب آمده است: از ماه گذشته و زمانی که نیویورک تایمز گزارش داد آمد و شد محمد بن نایف به کاخ خودش محدود شده است، مقامات آمریکایی و نزدیکان اعضای ارشد خاندان سلطنتی ماجرا‌های مشابهی را درباره چگونگی فشار به این شاهزاده سالخورده از سوی محمد بن سلمان برای کناره‌گیری از قدرت مطرح کرده اند. همه آنها به شرط محفوظ ماندن نامشان برای به خطر نیفتادن خود و رابط‌هایشان در خاندان سلطنتی سخن گفتند.
رقابت میان شاهزاده‌ها از سال 2015 آغاز شد؛ زمانی که ملک سلمان بر مسند پادشاهی تکیه زد و قدرت زیادی را در اختیار پسر مورد علاقه‌اش قرار داد. محمد بن سلمان به عنوان جانشین ولیعهد منصوب شد – فردی که برای پادشاهی در رده دوم قرار داشت. وی همچنین به عنوان وزیر دفاع عربستان منصوب شد، کنترل یک شورای پرقدرت اقتصادی را در دست گرفت و از نزدیک بر شرکت نفتی آرامکو که در عربستان بدون رقیب به فعالیت ادامه می‌دهد نظارت می‌کرد.
وی با سفر به روسیه، چین و آمریکا بر اعتبار خود افزود. او در آمریکا با مارک زاکربرگ، مدیر اجرایی فیس‌بوک دیدار کرد و در کاخ سفید با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا شام خورد. سلمان همچنین طراح برنامه "ویژن 2030" بوده است؛ طرحی بلند‌پروازانه برای آینده این کشور سلطنتی که قصد دارد اقتصاد عربستان را متحول کند و زندگی شهروندان را بهبود بخشد.
این مطلب در ادامه می‌افزاید: حامیان محمد بن سلمان وی را به عنوان یک فرد صاحب نگرش و پرکار می‌ستایند؛ فردی که به باور آنها با رویکردی مستقیم و شفاف به مصاف چالش‌های کشور رفته است. اما منتقدانش وی را عجول و قدرت‌طلب می‌نامند. آنها می‌گویند محمد بن سلمان کشور را در یک جنگ پرهزینه و تاکنون شکست‌خورده در یمن درگیر کرده است؛ جنگی که جان بسیاری از شهروندان را گرفته است. وی همچنین کشور را در منازعه‌ای با قطر درگیر کرده است. برون‌رفت از هیچیک از این بحران‌ها آسان نیست.
این شاهزاده با کنار زدن خویشاوندان سالخورده‌اش نظیر محمد بن نایف 57 ساله ترقی کرده است. محمد بن نایف به عنوان وزیر کشور عربستان مسئولیت تلاش برای نابودی القاعده در کشور را پس از عملیات مرگبار بمب‌گذاری 10 سال پیش بر عهده داشت. وی که حتی پس از منصوب شدن به عنوان ولیعهد در سال 2015 هم حضور کم‌رنگی در اماکن عمومی داشت، به دلیل فعالیت‌هایش متحدانی را در آمریکا، کشورهای غربی و عربی به دست آورد. اما گرچه کنار گذاشتن ناگهانی وی از قدرت افراد زیادی را شگفت‌زده کرد، این رخداد برنامه‌ریزی شده بود.
به گفته مقامات آمریکایی و نزدیکان خانواده سلطنتی، شب 20 ژوئن گروهی از شاهزادگان ارشد و مقامات امنیتی در "کاخ صفا" در مکه گرد هم آمدند. به این افراد اطلاع داده شده بود ملک سلمان می‌خواهد با آنها ملاقات کند.
در آن زمان رمضان، ماه مقدس مسلمانان، رو به اتمام بود. سعودی‌ها مشغول انجام فریضه‌های مذهبی بودند و بسیاری از اعضای خاندان سلطنتی پیش از سفر به خارج از کشور به مناسبت تعطیلات عید فطر، در مکه حضور یافته بودند. به گفته تحلیلگران، این وضع شرایط را برای تغییر مهیا کرده بود؛ درست مانند یک کودتا در شبِ عید کریسمس.
به گفته مقامات آمریکایی و نزدیکان خانواده سلطنتی، پیش از نیمه‌شب به محمد بن نایف گفته شد باید با پادشاه دیدار کند. وی به یک اتاق راهنمایی شد؛ جایی که مقامات دادگاه سلطنتی تلفن‌هایش را ضبط کردند و وی را برای کنار گذاشتن مناصبش به عنوان ولیعهد و وزیر کشور تحت فشار قرار دادند.
محمد بن نایف در ابتدا زیر بار نرفت. اما با گذشت زمان و طولانی‌تر شدن شب، شاهزاده که به مرض قند مبتلاست و از عوارض یک حمله تروریستی در سال 2009 به وسیله یک بمب‌گذار انتحاری رنج می‌برد خسته شد.
در این میان، مقامات دادگاه سلطنتی با اعضای "شورای بیعت" تماس گرفتند. این شورا که از تعدادی شاهزاده تشکیل می‌شود، وظیفه تأیید تغییرات در مناصب قدرت و آینده سلطنت عربستان را بر عهده دارد. به گفته یکی از نزدیکان خاندان سلطنتی، به برخی از آنها گفته شد محمد بن نایف مشکل اعتیاد دارد و برای رسیدن به مقام سلطنت مناسب نیست.
دوستان نزدیک محمد بن نایف سال‌ها درباره سلامت وی ابراز نگرانی می‌کردند. به گفته آنها، وی از زمان آن حمله تروریستی با دردهایی مداوم دست به گریبان بوده و نشانه‌هایی از عارضه "پی‌تی‌اس‌دی" را بروز داده است. این شرایط وی را به مصرف داروهایی وادار کرد که ظن اعتیاد را در میان برخی از دوستانش برانگیخت.
یک مقام آمریکایی و مشاور یکی از اعضای خاندان سلطنتی عربستان می‌گویند محمد بن نایف با تحریم قطر مخالف بود؛ موضعی که احتمالاً اخراج وی را تسریع کرد.
محمد بن نایف اندکی پیش از سپیده‌دم با کناره‌گیری از قدرت موافقت کرد.
میزان حمایت از ارتقای مقام محمد بن سلمان در خاندان سلطنتی نامشخص است. رسانه‌های دولتی عربستان گزارش دادند از 34 عضو شورای بیعت، 31 نفر از این تغییر حمایت کردند. اما به گفته تحلیلگران، بسیاری از اعضای خانواده سلطنتی از رأی دادن بر خلاف امیال پادشاه واهمه دارند.
برخی از مقامات آمریکایی و سعودی‌هایی که از ارتباطاتی مستحکم برخوردارند می‌گویند زمزمه‌هایی از نارضایتی به گوش می‌رسد، و تحلیلگران نیز به برخی از نشانه‌های آن اشاره کرده اند.
ملک سلمان و پسرش در نشست گروه 20 در هامبورگ آلمان حضور نیافتند گرچه در 3 سال اخیر، دست‌کم یکی از آنها در این نشست حضور یافته بود. به گفته تحلیلگران، منازعات خانوادگی ممکن است آنها را در خانه نگاه داشته باشد، یا ممکن است آنها نخواسته باشند به دلیل منزوی کردن قطر به همراه 3 کشور عرب دیگر، به انتقادها پاسخ دهند.
کلیدواژه‌ها: محمد بن سلمان، محمد بن نایف، ولیعهد عربستان، جانشین ولیعهد عربستان، ملک سلمان، فشار بر ولیعهد، وزیر دفاع عربستان، وزیر کشور عربستان، خاندان سلطنتی عربستان، آل سعود، شورای بیعت، توطئه‌چینی ولیعهد