العالم - سوریه
پایگاه اینترنتی نیوزویک در این مقاله به قلم کالوم پاتون نوشت: دیوید اسپلمن در طی شش سال گذشته، از نزدیک صحنه جنگ خونین و طولانی داخلی در سوریه را زیر نظر داشته است.خانه وی در ارتفاعات جولان و تنها در دو مایلی شهر قنیطره سوریه و نزدیک مرز مستحکم اسرائیل و سوریه قرار گرفته است و این چیزی است که او از آن تحت عنوان قرار داشتن در کوران طوفان یاد می کند. اسپلمن از زمان پایان جنگ شش روزه سال 1967 که در آن اسرائیل بلندی های جولان را تصرف کرد، در منطقه عین زیوان ساکن بوده است. از زمانی که انقلاب الهام گرفته از بهارعربی در سال 2012 تبدیل به جنگ در سوریه شد، اسرائیلی ها همواره انتقال مبارزان شورشی با کامیونت هایشان را از نقاط مرزی خود با سوریه زیر نظر داشته اند. اسپلمن دیده است که چگونه قنیطره از یک شهر نسبتا مرفه و مرزی به منطقه ای ویران که هیچ انسانی در آن زندگی نمی کند، تبدیل شده است. اسپلمن به خبرگزاری نیوزویک می گوید: شما می بینید یک روز ارتش سوریه روستایی را می گیرد، پس از یک هفته جناح دیگری آنجا را تصرف می کند و شما به معنای واقعی کلمه می توانید کشتار روزانه مردم بدست همدیگر را در این جا بینید. او می گوید: دانستن، شنیدن و دیدن این موارد غم انگیز است اما اینها تنها گوشه ای از این کشتار است.
در حالی که 104 خانواده ساکن عین زیوان طی شش سال گذشته درگیری های بی رحمانه در سوریه را از نزدیک مشاهده کرده اند، اسرائیل در این زمینه ساکت ننشسته و بطور پراکنده و نه با قدرت در جهت ممانعت از گسترش مرگبارترین کشمکش قرن بیست و یکم به درون مرزهای خود به این موضوع ورود کرده است.در ماه ژوئن سال 2017 پس از آنکه ده گلوله تانک از داخل خاک سوریه به سمت ارتفاعات جولان شلیک شد، اسرائیل مبادرت به بمب باران هوایی مواضع نیروهای سوری در قنیطره کرد. اسرائیل پیامدهای درگیری بین گروه های شورشی النصره و ارتش سوریه را به عنوان نقض غیرقابل قبول حاکمیتخود توصیف کرده و در مقابل مقامات دولت بشار اسد،، اسرائیل را به کمک به جهادگرایان متهم کرده اند.
نه اسد به عنوان یکی از متحدان ایران و یکی از عوامل تقویت کننده گروه شبه نظامی حزب الله، پیش از آغاز جنگ داخلی و نه معتدل ترین شبه نظامیان سنی که علیه وی برخواسته اند و ماموریت های ضد صهیونیستی دارند،هرگز دوست اسرائیل نبوده اند. به همین علت، سیاست اسرائیل درمورد جنگ داخلی در سوریه عمدتا تلاش برای مهار و به خصوص مرتبط با حزب الله بوده است. در این راستا در روز 24 آوریل سال 2017، ارتش اسرائیل یک انبار سلاح حزب الله در دمشق را هدف قرار داد.این آخرین مورد از موراد متعدد حملات اسرائیل در جریان این جنگ بود. یک ماه پیش هم جت های اسرائیلی عملیاتی را در عمق خاک سوریه در تدمر انجام دادند. مقامات تل آویو می گویند در جریان این عملیات، سیستم های پیشرفته سلاح ارسالی برای حزب الله هدف قرار گرفته است.
ژنرال یاکوو آمیدور مشاور امنیت ملی سابق نتانیاهو بین سالهای 2011 تا 2013، به نیوزویک می گوید: از روزهای اول وقوع جنگ در سوریه، دو تصمیم تل آویو در این زمینه اتحاذ شده است: اول اینکه اسرائیل هیچ منفعتی را از مداخله مستقیم در درگیری فرقه ای نخواهد برد و دوم اینکه نباید به حزب الله اجازه داده شود که از این جنگ برای تقویت خود در جهت رویارویی با اسرائیل در آینده، بهره بگیرد. وی می گوید پاسخ به این مناقشه در دفتر نخست وزیر اسرائیل، احتمالا بسیار زودتر از سایر پایتخت های جهان داده شد و نخست وزیر اسرائیل به وضوح متوجه شد که این جنگ طولانی مدت و خونین خواهد بود. اگر یک علت مشترک وجود داشته باشد که بتواند - اگر نگوییم همه - بیشتر شبه نظامیان و دشمنانی را که در این جنگ با هم درگیرند، متحد کند، این علت می تواند تعهد به نابودی اسرائیل باشد.
نیوزویک پس از شش سال جنگ وحشیانه نتایج احتمالی درگیری در سوریه و نحوه برخورد اسرائیل با موقعیتی را که در آن طرف های درگیر در سوریه از نشانه رفتن سلاح های خود به سمت یکدیگر دست بردارند، بررسی کرده است.
1. برنده شدن اسد: سناریوی کابوس
بر اساس این احتمال پس از فروپاشی گروه داعش، بشار اسد قدرت را بدست می گیرد. او واگذاری مناطق کردنشین به کردها را می پذیرد و امتیازات کوچکی به اهل سنت می دهد. حزب الله، جشن پیروزی را در جنوب لبنان برگزار می کند و حسن نصرالله سخنرانی آتشینی برپا می کند و خواستار جنگ جدید با دشمن قدیمی یعنی اسرائیل می شود. در تل آویو، نتانیاهو و کابینه او برای جنگ آماده می شوند.
در این صورت اسرائیل با بد ترین نتیجه جنگ یعنی با حزب الله پس از جنگ روبرو خواهد شد که قوی تر و جسورتر شده و از حمایت تهران و اسد تازه به پیروزی رسیده برخوردار است. ژنرال نیتزن نوریل به خبرگزاری نیوزویک می گوید: ماموریت اصلی که ما امروز داریم این است مطمئن شویم بلندی های جولان تحت کنترل ما باقی بماند و کسی از آن به عنوان پایگاهی برای حمله به ما استفاده نکند.
او که از فرماندهان پیشین و معاون فرماندهی ارتش اسرائیل در جنگ سال 2006، بوده است می گوید: ارتش اسرائیل در گذشته مانع اقدامات حزب الله و دیگر نیروهای تحت حمایت ایران از این منطقه شده و در آینده هم به نظر می رسد همین کار را خواهد کرد. طولانی مدت شدن جنگ برای اسرائیل خوب نیست. نفوذ روز افزون ایران در همسایگی عراق به همراه تقویت حزب الله در لبنان می تواند مسیر نفوذی را ایجاد کند که از تهران گرفته تا حلب و سپس به دمشق و بیروت گسترش خواهد یافت.
آمیدور می گوید: نتیجه چنین وضعی - که او آن را بسیار محتمل می داند- به تغییر بزرگی در نقشه راهبردی و چشم انداز سیاسی خاورمیانه منجر خواهد شد، یکی از تغییرات عمده از دیدگاه وی روابط نزدیک تر بین کشورهای عرب سنی و اسرائیل برای مقابله با تهدید ایران و برای پاسخ به گسترش نفوذ ایران خواهد بود.
2. احتمال پیروزی ستیزه جویان شورشی سنی:
در چنین احتمالی پوتین تحت فشار متحدان جدید خود در کاخ سفید، به حمایت از بشار اسد پایان خواهد داد و بدون امکانات تدارکاتی و سلاح های روسی، نیروهای طرفدار رئیس جمهور سوریه به سرعت سقوط خواهند کرد. اسد به مرکز خود در نزد علوی ها باز خواهد گشت و ائتلافی از شبه نظامیان سنی از جمله القاعده، قدرت را در دمشق بدست خواهند گرفت.
بر خلاف محتمل بودن پیروزی اسد و نیروهای نیابتی ایران که از او حمایت می کنند، به نظر می رسد سلطه شورشیان و ستیزه جویانه سنی به سرعت غیر ممکن شده است. با این حال در تابستان سال 2014، زمانی که ستیزه جویان داعش در حال تصرف رقه بودند، چشم انداز یک حکومت تندرو سنی در کنار مرزهای اسرائیل واقعی به نظر می رسید. داعش و رقیب این گروه یعنی القاعده در سوریه دائما اسرائیل را به حمله تهدید کرده و قول داده اند که بیت المقدس را فتح خواهند کرد.
رافائل پانتوچی، مدیر مطالعات امنیت بین المللی می گوید:
با اینکه تهدیدات ستیزه جویان سنی علیه اسرائیل واقعی است، تل آویو نیازی به مداخله علیه داعش و یا القاعده ندارد زیرا ائتلاف تحت رهبری آمریکا بر این هدف متمرکز شده است. وی می گوید: اسرائیل واقعا به آنها حمله نمی کند و آنها به دشمنشان یعنی حزب الله حمله می کنند. شاید اکنون زمان مناسبی برای ورود به این جنگ نیست. اسرائیل مبارزه جدی تری در مرزهای جنوبی خود با داعش در صحرای سینا و انصار بیت المقدس(گروه نیمه سلفی) در پیشین روی خود دارد. پانتوچی مطمئن است که اسرائیل می تواند این تهدید را از طریق مصر کنترل کند.
وی می گوید: اسرائیل در تدارک پاسخ های خود به این مشکلات بسیار تهاجمی است. گروه های جهادی به تدریج متوجه می شوند که اسرائیل دارای نیروی نظامی توانمند و اراده و ظرفیت لازم برای استفاده از این نیروها است.
3. بن بست؛ جنگ سوریه برای پنج سال دیگر ادامه یابد:
در چنین احتمالی می توان تصور کرد که اکنون سال 2022 است، درگیری های سوریه ادامه دارد و این کشور همچنان در حال ویرانی است. این جنگ طولانی و تلخ به نفع اسد و حزب الله به پیش می رود. اسرائیل در زمینه مداخله خود بسیار محتاطانه عمل می کند چرا که در سال نهم این جنگ، یکی از جت هایش با سیستم موشک S-400 روسی که در دست شبه نظامیان شیعه می باشد، ساقط شده است.
با به بن بست رسیدن مذاکرات صلح در ژنو و راه اندازی گفتگوهای آستانه با ابتکار روسیه و ایران، احتمال ایجاد یک بن بست مرگبار در سوریه برای ماه ها و یا حتی سال ها، به وجود آمده است. برای مقامات اسرائیل، این چشم انداز احتمالا اخبار بدتری را منعکس می کند. در سایه جنگ، ایران بیش از پیش توان حزب الله و سایر شبه نظامیان شیعه را که در کنار رژیم اسد به جنگ مشغولند، تقویت خواهد کرد.
آمیدور می گوید: هرچه جنگ طولانی تر شود، ایران بیشتر خواهد توانست حزب الله را توانمند کند و بیشتر در منطقه حضور داشته باشد. جنگ طولانی تر، اعتماد بیشتری به حکومت ایران خواهد بخشید.
با ادامه درگیری در سوریه، اسرائیل از آن می ترسد که با تغییر معادله به نفع حزب الله، این گروه سلاح بیشتری بدست آورد. شش سال جنگ در سوریه گروه های شیعی را از یک شبه نظامی مسلح به یک ارتش کامل بدل کرده است که اگر و هر وقت که جنگ در سوریه به پایان برسد، اسلحه خود را به سوی دشمن قدیمی خود به نشانه خواهند برد. هیو لووات، یکی از سیاستمداران در بخش روابط خارجی شورای اروپا به خبرگزاری نیوزویک گفت: quotation mark ستیزه جویان حزب الله در حال حاضر در جریان نبرد سخت در سوریه، تجربه زیادی در مبارزه دارند و حتی با وجود ممانعت های اسرائیل توانسته اند زرادخانه خود را بیشتر تجهیز کنند.
4 تجزیه یا بالکانیزه شدن سوریه:
طبق این احتمال در اثر بن بست شدید، بدون هیچ پیروز قاطع و مشخصی، جنگجویان سلاح های خود را به زمین می گذارند و کشور سوریه شاهد گسست و پیدایش کشورهای حاصل بالکانیزه شدن در این کشور است. در تل آویو، هیات وزیران راضی هستند و مطمئنند که کشورهای همسایه تقسیم شده آنها، هرگز بار دیگر اسرائیل را از ناحیه مرزهای شمال شرقی تهدید نخواهد کرد.
از نظر لووات، بهترین نتیجه ای که اسرائیل می تواند در سوریه به آن امیدوار باشد رسیدن به یک حل و فصل صلح آمیز و به وجود آمدن تعدادی از ایالت های فدرال یا مستقل است که بر اساس قواعد قومی و یا مذهبی تقسیم شده اند.
وی می گوید: بهترین سناریو درباره آنچه می خواهیم ببینیم،سوریه ای غیرمتمرکز و حتی شکست خورده است که در آن شاهد ظهور تعدادی به اصطلاح شبه دولت هستیم. طی دهه گذشته، اسرائیل همواره در پی برقراری ارتباط با نهادهای مسلمان غیرعرب و نیز اقلیت های دیگر بوده است. لووات در این زمینه به ایجاد گروه دروزی بعنوان گروهی از عرب زبان هایی که به لحاظ مذهب و قومیت متمایز هستند و مسیحیان مارونی در لبنان، و نیز روابط فزاینده اسرائیل با نیروهای کرد در عراق و سوریه اشاره می کند.
ژنرال آمیدور معتقد است که اسرائیل قادر خواهد بود روابط مستحکمی با دولت علوی های جدا شده از ایران برقرار کند. در نهایت او سوریه ضعیف شده را به مثابه کم شدن یک احتمال حمله به اسرائیل تلقی می کند و می گوید: از دیدگاه ما تجزیه سوریه بدترین وضعیت نیست. وی می افزاید: اگر کردها، سنی ها و علوی ها هر کدام منطقه تحت کنترل خود را در اختیار داشته باشند، نمی توانند مانند آنچه سوریه در گذشته و یا حزب الله و ایران در آینده ممکن است انجام دهند، به اسرائیل آسیبی برسانند.
خبرگزاری صداوسیما