العالم - ایران / سیاسی
رييس‌جمهور روسيه پيش از اين در آذرماه سال ١٣٩٤ به تهران سفر كرد. در آن مقطع زماني نيز پوتين براي شركت در اجلاس سران مجمع كشورهاي صادركننده گاز به تهران سفر كرد و در اقدامي خارج از تشريفات ديپلماتيك، مستقيم از فرودگاه مهرآباد به ديدار مقام معظم رهبري رفت. هرچند كه جزييات گفت‌وگوها در آن ديدار هيچگاه علني نشد اما ديدار فوق به شكل كم سابقه‌اي قريب به دو ساعت طول كشيد. در تصاوير منتشر شده از ديدار فوق، جعبه بزرگ سبزرنگي مقابل رهبر ايران و رييس‌جمهور سوريه قرار گرفته بود كه هديه ويژه ولاديمير پوتين براي مقام معظم رهبري بود. چندساعت پس ازاين ديدار اعلام شد كه در جعبه سبز رنگ فوق يكي از قديمي‌ترين نسخ خطي قرآن كريم بود كه تقديم رهبر ايران شد. اين‌بار نيز به گفته كرملين، ولاديمير پوتين روز چهارشنبه پس از ورود به تهران با مقام معظم رهبري ديدار خواهد كرد.
همكاري‌هاي اقتصادي، سوريه و برجام؛ اصلي‌ترين سوژه‌هاي روي ميز
هرچند كه رسانه‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي در پوشش خبر مربوط به سفر پوتين به تهران تاكيد داشتند كه اين سفر به منظور ديدار سه‌جانبه روساي جمهور ايران، آذربايجان و روسيه صورت مي‌گيرد اما تنوع سوژه‌هايي كه براي ديدار ولاديمير پوتين و مقام‌هاي ايران روي ميز چيده شده نيز كم نيست؛ پرونده‌هاي مشترك منطقه‌اي مانند سوريه، بحران‌هاي متعدد در خاورميانه، نقش ايران و روسيه در افغانستان، پرونده‌هاي يمن و عراق، رابطه منجمد شده تهران -رياض، فرجام توافق هسته‌اي ايران با ١+٥، همكاري‌هاي تهران و مسكو در حوزه انرژي و مساله بهاي جهاني نفت.
براساس برنامه‌ريزي‌هاي اعلام شده پوتين در مدت زمان حضور در تهران علاوه بر ديدار با مقام معظم رهبري با حسن روحاني، رييس‌جمهور ايران و همچنين همتاي آذربايجاني خود نيز ديدار دو و سه‌جانبه خواهد داشت. با وجود آنكه حوزه‌هاي متنوعي ميان ايران و روسيه براي بحث و تبادل نظر وجود دارد اما به نظر مي‌رسد كه سوريه در راس سوژه‌هايي خواهد بود كه قرار است در مورد آن در تهران مشورت‌هايي ميان تهران و مسكو صورت بگيرد. به گفته سخنگوي كرملين، ديدار با رهبر و رييس‌جمهور ايران، شركت در نشست سه جانبه با حضور روحاني و الهام علي‌اف، رييس‌جمهور آذربايجان در زمره برنامه‌هاي پوتين در اين سفر يك‌روزه كاري است. وي همچنين تاكيد كرد كه قرار است روساي‌جمهور سه كشور در مورد افزايش حجم رابطه تجاري سه جانبه با هم گفت‌وگوهاي مفصلي داشته باشند.
با وجود آنكه در رسانه‌هاي بين‌المللي ابعاد سياسي سفر ولاديمير پوتين به تهران بيشتر مدتوجه قرار مي‌گيرد اما به نظر مي‌رسد كه مقام‌هاي ايران و روسيه قصد دارند بيشتر تمركز خود را روي بحث‌هاي اقتصادي قرار دهند. ابراهيم رحيم‌پور، معاون آسيا و اقيانوسيه وزارت امور خارجه در توضيحاتي درباره سفر ولاديمير پوتين و الهام علي‌اف به ايران مي‌گويد: اين دومين دور مذاكرات سه‌جانبه ميان ايران، روسيه و آذربايجان خواهد بود. نخستين دور اين مذاكرات قريب به يك سال و نيم پيش در باكو برگزار شد و در همان زمان قرار شد دومين دور رايزني‌هاي سه جانبه در تهران برگزار شود كه اين اتفاق امروز رخ مي‌دهد. سوژه اصلي اين رايزني‌ها نيز كريدور شمال به جنوب است.
موضوع ترانزيت با توجه به موقعيت كشور در دوره رياست‌جمهوري آقاي روحاني جايگاه ويژه‌اي پيدا كرده است اما معتقدم در هر سه موضوع گردشگري، ترانزيت و تجارت در ايران ظرفيت‌هاي زيادي براي همكاري وجود دارد و سه كشور در بخش همكاري‌ها در حوزه تجارت و توريسم هم فعال شده‌اند. درحالي كه اقامت ولاديمير پوتين در ايران يك روزه خواهد بود اما به نظر مي‌رسد كه پس از مسائل مربوط به همكاري‌هاي اقتصادي و همچنين همكاري‌هاي ايران و روسيه در سوريه، برجام نيز يكي از اصلي‌ترين موضوعات مورد بحث ميان روساي جمهور ايران و روسيه باشد.
نگاه اقتصادي آذربايجاني‌ها به ديدار سه‌جانبه
در شرايطي كه همكاري‌هاي ايران و روسيه در حوزه‌هاي سياسي به خصوص در چند سال اخير با شكل‌گيري بحران امنيتي – سياسي در سوريه پررنگ‌تر شده است اما براي آذربايجاني‌ها ابعاد اقتصادي اين همكاري سه‌جانبه بس پررنگ‌تر است. وزير امور خارجه آذربايجان كه البته كشورش از رابطه حسنه‌اي با تل‌آويو برخوردار است درباره نشست سه‌جانبه در تهران به خبرنگاران گفت: مهم‌ترين دستور كار نشست سه جانبه در تهران توسعه كريدور نقل و انتقال شمال به جنوب است.
نخستين دور اين نشست در باكو برگزار شد و ما براي دومين بار در تهران گردهم مي‌آييم. تهران، مسكو و باكو علاقه فراواني به تعميق همكاري‌هاي سه جانبه با هم دارند و آذربايجان حتي حاضر است براي تكميل بخش‌هاي ريل‌گذاري نشده به ايران وام قابل توجهي نيز بدهد. وزير اقتصاد ما درباره شرايط اعطاي اين وام به ايران با مقام‌هاي همتاي خود كه اخيرا به باكو سفر داشتند صحبت كرده است. كريدور شمال به جنوب در صورت تكميل و توسعه نه تنها براي ايران و روسيه و آذربايجان بلكه براي كشورهايي مانند ويتنام و هندوستان هم منافع بسيار زيادي خواهد داشت.
كريدور شمال به جنوب كه يك خط نقل و انتقال است، قرار است اروپاي شمالي را به آسياي جنوب شرقي پيوند دهد و به عنوان يك پيوند‌دهنده خطوط راه آهن روسيه، ايران و آذربايجان با هم عمل خواهد كرد. براساس برآوردهاي اوليه قرار است كه سالانه ٥ ميليون تن كالا از طريق اين كريدور جابه‌جا شود و در آينده نيز اين رقم به ١٠ ميليون تن خواهد رسيد.
تهران – مسكو؛ هم متحد، هم رقيب
خبر حضور ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه در ايران براي نخستين‌بار تنها چند روز پس از اعلام عدم پايبندي تهران به برنامه جامع اقدام مشترك از سوي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده صورت گرفت. شايد معناي حضور پوتين در تهران براي فرجام برجام تا حد و اندازه‌اي نباشد كه برخي رسانه‌هاي غربي ادعا مي‌كنند اما اين نكته نيز قابل فراموشي نيست كه روسيه هم در بسياري از پروژه‌هاي هسته‌اي ايران شريك جدي به حساب مي‌آيد و هم در مدت زمان دو سال گذشته از عمر توافق هسته‌اي ايران با ١+٥ در بزنگاه‌هاي مختلف از قوه سياسي خود براي تاثيرگذاري بر امريكا استفاده كرده است. در حال حاضر دونالد ترامپ كنگره امريكا را مكلف به تصميم‌گيري درباره توافق هسته‌اي كرده و حتي تهديد كرده است كه اگر برجام به ميل امريكا اصلاح نشود وي شخصا كليد پايان حضور امريكا در برجام را فشار خواهد داد. در چنين فضايي كه اروپايي‌ها سرسختانه كنار ايران در پرونده برجام ايستاده‌اند رييس‌جمهور روسيه نيز با سفر به تهران بر استحكام رابطه‌اي صحه مي‌گذارد كه در شش سال گذشته جنبه‌هاي متنوع‌تري از سياسي تا امنيتي و از نظامي تا اقتصادي را تجربه كرده است.
ايران و روسيه كه شايد زماني تنها نقطه اشتراك پررنگ آنها مساله شراكت در درياي خزر بود، اكنون در بسياري از پرونده‌هاي منطقه خاورميانه نيز با هم حرف و هدف مشتركي پيدا كرده‌اند. خبرگزاري متعلق به صدا و سيماي چين در مطلبي تحليلي به بررسي ابعاد متفاوت سفر پوتين به تهران پرداخته و در بخش‌هايي از اين گزارش تحليلي نوشته است: اهداف مشتركي كه ايران و روسيه هم در درياي خزر و هم در خاورميانه دارند اندك اندك آنها را همزمان به متحداني در برخي پرونده‌هاي منطقه‌اي و البته رقبايي در نقشي كه مي‌توانند با اروپا بازي كنند بدل كرده است. رابطه ميان ايران و روسيه از زمان حضور حسن روحاني، رييس‌جمهور ايران در دولت از سال ٢٠١٣ تا به امروز رشد صعودي قابل توجهي را تجربه كرده است. مسكو و تهران در چندسال اخير منافع استراتژيك بسيار مهمي با هم داشته‌اند و هر دو در بي‌اعتمادي به غرب (اروپا و امريكا) با هم اتفاق نظر دارند.
اين سومين سفر ولاديمير پوتين به ايران از زمان حضور حسن روحاني در قدرت و در مجموع چهارمين‌باري است كه وي به تهران سفر كرده است. نكته قابل توجه در مورد رابطه روسيه و ايران در دوره حسن روحاني اين است كه وي نخستين رهبر يك كشور بين‌المللي بود كه پس از پيروزي حسن روحاني در انتخابات رياست‌جمهوري ايران به تهران سفر كرد. اين سفر نيز نخستين سفر پوتين به ايران پس از پيروزي حسن روحاني در انتخابات اخير بود كه جواز حضور وي در دور دوم رياست‌جمهوري‌اش را هم داد. ولاديمير پوتين كه نخستين‌بار در سال ٢٠٠٧ ميلادي به ايران سفر كرده بود امروز پس از آخرين سفر كه در سال ٢٠١٥ رخ داد به تهران آمده است.
نياز مسكو به رابطه حسنه با تهران
مقام‌هاي ايران و روسيه در چهارسال گذشته رفت و آمدهاي متنوعي را تجربه كرده‌اند. از ديد و بازديدهاي روساي جمهور دو كشور در حاشيه اجلاس‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي تا سفر وزراي امور خارجه دوكشور به پايتخت‌هاي هم و البته ديدارهاي وزراي دفاع و مقام‌هاي نظامي ايران و روسيه در مسكو يا تهران. اوايل ماه مارس سال جاري بود كه روحاني براي نخستين‌بار در جامه رييس‌جمهور ايران به روسيه سفري رسمي و دوجانبه داشت. در جريان اين سفر دو كشور مجموعا ١٤ توافقنامه همكاري در حوزه‌هاي امنيتي، اقتصادي، علمي و فرهنگي امضا كردند. ولاديمير پوتين در جلسه ميزباني از روحاني اعلام كرد كه حجم رابطه تجاري تهران و مسكو در سال ٢٠١٧ ميلادي ٧٠ درصد رشد در مقايسه با سال ٢٠١٦ خواهد داشت. همزمان مقام‌هاي بانكي دو كشور از زمان برداشته شدن تحريم‌هاي هسته‌اي ايران در حال كار روي پروژه ايجاد بانك مشترك هستند تا به واسطه آن ارتباط‌هاي مالي ميان دو كشور همسايه آسان‌تر از پيش شود.
درياي خزر در حقيقت قلب انرژي منطقه‌اي است و با توجه به موقعيت جغرافيايي كه دارد به نامزد مهمي براي جلب رقابت‌هاي سياسي بدل شده است. روسيه و ايران همواره در سال‌هاي اخير رويكردهاي امنيتي يكساني نسبت به درياي خزر داشته‌اند و تلاش كرده‌اند بحران قره باغ را نيز به نوعي حل و فصل كنند. ايران و روسيه حتي پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي سابق در سال ١٩٩١ نيز دو همسايه هم مرز با درياي خزر باقي ماندند و روسيه همواره به ايران به چشم آرام‌ترين كشور در مرز جنوبي خود نگاه كرده است. دميتري ترنين، از تحليلگران مسائل روسيه و ايران تاكيد دارد كه براي روسيه ماهيت نظام در ايران اهميتي ندارد و حقيقت اين است كه مسكو در هرحالتي به رابطه حسنه با تهران نياز دارد. درحالي كه روسيه تلاش مي‌كند رابطه اقتصادي خود را با كشورهاي عضو خاورميانه، شمال آفريقا و جنوب آسيا توسعه ببخشد، ايران در اين ميان يك واسطه مهم است.
بدون همكاري با ايران، هرگز
از سوي ديگر مي‌توان گفت كه رابطه ايران و روسيه كه به تازگي وارد فاز استراتژيك نيز شده است تاثيرات منطقه‌اي و جهاني بسياري دارد. در بستر خاورميانه مي‌توان گفت كه ايران يك قدرت منطقه‌اي مهم، متحد روسيه و توليد‌كننده مطرح انرژي است. در اين منطقه ايران همواره نقش كليدي و مهمي را برعهده داشته است. از سوي ديگر در چندسال اخير بحران‌ها در سوريه و ساير كشورهاي منطقه مانند عراق نيزبر فضاي فعاليت ايران افزوده است. موقعيت جغرافيايي ايران و نفوذي كه در كشور بحران زده افغانستان در اختيار دارد به اين كشور قدرتي براي حرفي براي گفتن در سطح منطقه و جامعه بين‌المللي داده است. براي روسيه، ايران در حوزه‌هاي متعدد يك متحد منطقه‌اي قابل اتكا به حساب مي‌آيد.
در افغانستان، سوريه و مناطق جنوبي اتحاد جماهير شوروي سابق هر دو كشور دغدغه‌هاي مشترك دارند. در سوريه ايران و حزب‌الله لبنان مسووليت حمايت‌هاي زميني از دولت مركزي در اين كشور را برعهده دارند و اين در حالي است كه روس‌ها نيز با كنترل حريم هوايي سوريه و به كار‌گيري جنگنده‌هاي خود به دولت بشار اسد كمك مي‌كنند. شايد از منظر برخي تحليل گران ايران كشوري تنها در منطقه خاورميانه‌اي باشد كه اطراف آن را كشورهاي اهل سنت پر كرده‌اند و به اين غربتش در منطقه بايد عدم رابطه با امريكا را هم افزود اما روس‌ها سال‌هاست به اين نتيجه رسيده‌اند كه بدون همكاري با ايران در منطقه از صلح و ثبات خبري نخواهد بود.
پشتيباني قاطع پوتين از برجام
روسيه در چندسال اخير به شريك سياسي و اقتصادي بسيار مهمي براي ايران تبديل شده است و اين در حالي است كه هر دو كشور نيز از تحريم‌هاي رنگارنگ غرب در مقاطع متفاوت رنج برده‌اند. همين مساله منجر به بي‌اعتمادي مشتركي شده كه اين دو كشور شرقي به غرب پيدا كرده‌اند. از سوي ديگر روسيه در ٩ ماه اخير با چالش جديدي در رابطه با امريكا روبه رو شده است. منتقدان روسيه در امريكا ادعا مي‌كنند كه اين كشور در انتخابات رياست‌جمهوري سال ٢٠١٦ ايالات متحده دخالت كرده است و به گونه‌اي رفتار كرده كه منجر به پيروزي دونالد ترامپ در انتخابات شده است. جمعه گذشته بود كه دولت دونالد ترامپ پس از مخالفت‌هاي بي‌شمار نهايتا مجبور شد به دستور كنگره براي تحريم روسيه تن بدهد و ليستي از كمپاني‌ها و شركت‌هاي روسي را كه از اين پس مورد تحريم‌هاي امريكا قرار دارند، منتشر كند. اين تحريم‌ها به دليل دخالت روسيه در پرونده اوكراين و همچنين نقش مسكو در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا عليه اين كشور اعمال شده است.
مسكو اعمال اين تحريم‌ها عليه خود را به اعلام جنگ اقتصادي امريكا با روسيه تشبيه كرده است. با توجه به مجموع شرايط ميان روسيه و امريكا مي‌توان گفت كه رابطه مسكو و واشنگتن نه‌تنها به بدترين كه به خطرناك‌ترين سطح در سال‌هاي اخير رسيده است. ايران نيز در پاره‌اي از اين وضعيت با روسيه همدرد است. ايران سال‌ها به دليل فعاليت‌هاي هسته‌اي خود تحت تحريم‌هاي امريكا و غرب قرار داشت و اميدوار بود كه با حصول توافق هسته‌اي در سال ٢٠١٥ ميلادي شاهد برداشته شدن دايمي اين تحريم‌ها باشد. هرچند كه تحريم‌هاي هسته‌اي ايران برداشته شده‌اند اما دولت دونالد ترامپ اخيرا گام‌هاي خطرناكي برداشته كه مي‌تواند حيات توافق هسته‌اي و البته فرجام تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را تحت‌الشعاع قرار دهد. در چنين شرايطي ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه بارها به صراحت اعلام كرده كه به حمايت از توافق هسته‌اي ايران ادامه مي‌دهد. اوايل ماه اكتبر بود كه پوتين در اظهاراتي درباره برجام گفت: ما به حمايت از توافق هسته‌اي با ايران كه با دولت قبلي امريكا به دست آمد، ادامه مي‌دهيم و اين در حالي است كه همه مي‌دانند ما و دولت اوباما در بسياري از حوزه‌ها با هم مخالف نبوديم اما در مورد برجام اتفاق نظر داشتيم.
روسيه همچنين بارها و بارها هشدار داده كه خروج امريكا از توافق هسته‌اي ضربه مهلكي هم به قواعد بين‌المللي و هم تلاش‌ها براي خلع سلاح هسته‌اي است. پس از آنكه توافق هسته‌اي با ايران در سال ٢٠١٥ به نتيجه رسيد مسكو روند فروش سيستم‌هاي موشكي به ايران را تسريع كرد و چند قرار داد فروش تسليحات متعارف نظامي ميان ايران و روسيه در يك سال گذشته منعقد و اجرايي شده است. در حالي كه برخي از كشورهاي اروپايي همصدا با دونالد ترامپ از برنامه‌هاي موشكي ايران انتقاد كرده و بعضا آن را در تناقض با قطعنامه ٢٢٣١ مي‌دانند اما روسيه در زمره كشورهايي است كه بارها تاكيد كرده تعبير امريكا و برخي اروپايي‌ها از بند مربوط به فعاليت‌هاي موشكي ايران نادرست است و ايران طبق قطعنامه ٢٢٣١ از انجام آزمايش‌هاي موشكي كه قابليت حمل كلاهك هسته‌اي را دارند، منع شده است و نه هر آزمايش موشكي. ولاديمير پوتين در حالي به تهران سفر مي‌كند كه ٤٨ ساعت پيش از حضور وي در ايران، حسن روحاني رييس‌جمهور تاكيد كرد كه ايران دست از فعاليت‌هاي موشكي مشروع خود برنمي دارد.
نگاه نگران تل‌آويو به نشست سه جانبه در تهران
حضور روساي جمهور روسيه و آذربايجان به شكل همزمان در ايران اتفاق ناخوشايندي از نظر بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي است. روزنامه اسراييلي هاآرتص كه رويكرد چپگرايانه در رسانه‌هاي اسراييلي دارد همزمان با سفر پوتين و الهام علي‌اف به تهران در تحليلي در اين باره نوشته است: توسعه رابطه ميان كشورهايي كه دوست تل‌آويو به حساب مي‌آيند با ايران عملا اقدام خوشايندي در نظر اسراييل نيست. بنابراين در شرايطي كه روساي جمهور روسيه و آذربايجان به ايران سفر كرده‌اند بايد منتظر سر و صدايي از جانب اسراييل مي‌بوديم كه تاكنون چنين چيزي به گوش نرسيده است و به نظر مي‌رسد كه مقام‌هاي اسراييلي ترجيح مي‌دهند در اين مقطع سكوت اختيار كنند. پوتين و علي اف نقطه اشتراك‌هاي بسياري با هم دارند. هر دو رهبران كشورهاي جدا شده از يك تن واحد پس از سقوط اتحاد جماهير شوروي سابق هستند كه منابع نفتي و گازي بسياري در اختيار دارند. در سايه هر دو رهبر نيز روسيه و آذربايجان رابطه نزديكي با اسراييل گرفته‌اند. اين دو كشور را نمي‌توان متحد اسراييل خواند اما با توجه به پويايي ژئوپولتيك منطقه روسيه و آذربايجان به سمت رابطه بهتر با اسراييل سوق داده شده‌اند.
آذربايجان كه دولتي سكولار دارد با اسراييل با ماهيت يهودي‌نشيني آن رابطه حسنه خوبي در چندسال اخير پيدا كرده و حتي ميزان خريدهاي تسليحاتي و تجهيزات نظامي آذربايجان از اسراييل افزايش چشمگيري هم داشته است. هرچند كه آذربايجان و ايران در تاريخ معاصر عمدتا رابطه پرتنشي با هم داشته‌اند اما باكو در چندسال اخير تلاش كرد بر رابطه حسنه خود با كشورهاي متعدد بيفزايد و در نتيجه هم با روسيه و هم با ايران از در مصالحه وارد شد. آذربايجاني‌ها در ديدارهاي مختلف با مقام‌هاي اسراييلي تاكيد دارند كه بهبود رابطه تهران – باكو صدمه‌اي به رابطه تل‌آويو – باكو وارد نمي‌كند و اين نكته‌اي است كه در جريان سفر ماه دسامبر نتانياهو به باكو نيز از سوي مقام‌هاي كشور ميزبان به وي اعلام شد. در جريان همان سفر بود كه توافقنامه‌هاي همكاري ميان باكو و تل‌آويو امضا شد.
در چندماه اخير اسراييلي‌ها علنا فشار بسياري را بر روسيه براي ممانعت از نزديك شدن ايران به مرزهاي رژيم صهيونيستي و سوريه وارد كرده‌اند و اين ماجرا در جريان ديدار اخير نتانياهو و پوتين در سوچي نيز مطرح شد و پس از آن نيز وزير دفاع روسيه به اسراييل سفر كرد كه در آنجا باز مساله ايران مطرح شده بود. در دو سال اخير حضور فعال‌تر روسيه در سوريه برنقش اين كشور در بحران سوريه افزود و همين مساله، اسراييلي‌ها را به روسيه به شكل استراتژيك نزديك‌تر كرد. در حال حاضر به نظر مي‌رسد كه پوتين تلاش مي‌كند به شكل همزمان منافع ايران و اسراييل در سوريه را حفظ كند. نتانياهو مي‌گويد كه ايران نبايد پايگاه دايمي در سوريه داشته باشد و اين در حالي است كه تهران مي‌گويد براي باقي ماندن يا نماندن در سوريه با هيچ كس جز دمشق هماهنگ نمي‌كند.
برخي منابع نزديك به كرملين نيز اخيرا خبر داده‌اند كه پوتين قصد ندارد از ايران يا حزب‌الله لبنان بخواهد كه نيروهاي مستشاري خود را از سوريه بيرون كنند چرا كه حضور آنها را در راستاي تامين منافع خود نيز مي‌داند. همزمان روسيه تمايلي به تكرار حمله‌هاي نظامي اسراييل به سوريه نيز ندارد و تلاش كرده به تل‌آويو اطمينان خاطر دهد كه سوريه به محلي براي حمله به اسراييل تبديل نخواهد شد. از سوي ديگر برخي تحليلگران مسائل ايران اعتقاد دارند كه ايران به دنبال ايجاد پايگاه نظامي ثابت در سوريه نيست و اين اقدام را مقرون به صرفه هم نمي‌داند و سرويس‌هاي اطلاعاتي تل‌آويو نيز اين برآورد را صحيح مي‌دانند و تاكيد دارند كه تصميم نهايي در اين باره بايد در تهران گرفته شود.
روزنامه اعتماد