العالم ـ یادداشت
عبدالباری عطوان، تحلیلگر مسایل منطقه، در تحلیلی درباره خبر دعوت از بشار اسد، رییس جمهور سوریه، برای شرکت در نشست اخیر سه جانبه آنکارا نوشته است، این نشست معادلات جدیدی را در خصوص بحران سوریه رقم زده و چه بسا دمشق بزودی به این مثلث ملحق شود.
وی درمقاله خود که روز یکشنبه در روزنامه فرامنطقه ای "رای الیوم" منتشر شد، آورده است: پس از پایان نشست سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه در آنکارا، روزنامه الاخبار لبنان نزدیک به حزب الله به نقل از منابع عالی رتبه روسی گزارش داد که مقامات مسکو از رئیس جمهوری سوریه برای شرکت در این نشست دعوت کردند، اما وی به دلیل ادامه اشغال کشورش توسط نیروهای ترکیه این دعوت را نپذیرفته است.
عطوان گفته که منابع روسی از افشای این خبر سه هدف اصلی داشتند:
نخست: بیان اینکه اختلاف های دمشق و آنکارا که در ابتدای بحران سوریه در اوج قرار داشت، کم کم در حال پایان یافتن است و این دو کشور هم اکنون در بسیاری از مسایل مربوط به پرونده سوریه در هماهنگی هستند و بر سر یک هدف مشترک که مبارزه با ائتلاف آمریکایی در مناطق شمالی سوریه است، متحد هستند.
دوم: کرسی سوریه در ائتلاف منطقه ای و بین المللی جدید ایران، روسیه و ترکیه، محفوظ است و در وقت مناسب بر آن خواهد نشست.
سوم: بحران سوریه در حال پایان یافتن است و باقی ماندن بشار اسد در قدرت یا رفتن آن دیگر محل مناقشه طرف ها نیست و راه حل سیاسی جدید نیز با توجه به همین امر اتخاذ خواهد شد و گام های آینده برای سوریه اصلاح قانون اساسی و حرکت به سمت برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری و تحقق یافتن آشتی ملی در قالب "کنفرانس سوچی" است.
این تحلیلگر نوشت: نشست سه جانبه آنکارا علاوه بر تفاهماتی که در آن حاصل شد، نشان دهنده شکست سیاست های آمریکا در سوریه و در کل خاورمیانه است و همین ناامیدی و یاس باعث شد تا دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در تصمیمی خشمگینانه از خارج کردن نیروهای آمریکایی از خاک سوریه خبر دهد.
وی اضافه کرده، عقب نشینی ترامپ نیز از این تصمیم، تحت فشار مقام های نظامی و سیاسی آمریکا به طور موقت و برای شش ماه و تلاش برای به دست آوردن زمان است، همانطور که تحت همین فشارها از خروج از توافق هسته ای با ایران به طور موقت برای همین بازه زمانی عقب نشست.
سردبیر روزنامه رای الیوم خاطرنشان کرده، خروج ترکیه از همکاری با آمریکا و پیوستن به ائتلاف ایرانی - روسی بزرگترین دلیل بر شکست استراتژیک واشنگتن در سوریه، عراق و افغانستان است و همین موضوع باعث شد تا ترامپ نسبت به اینکه کشورش هفت تریلیون دلار در خاورمیانه هزینه کرده و تنها کشتار و نابودی به بار آورده، اذعان کند.
ترامپ به خوبی می داند که باقی ماندن نیروهایش در سایه جنگ سرد فزآینده فعلی باعث خسارت های مالی و انسانی بیشتر به آمریکا خواهد شد.
ژنرال های پنتاگون ( مرکز و مقر فرماندهی وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا) که در پشت ایجاد پایگاه های نظامی آمریکایی در شمال سوریه قرار دارند، خواستار این هستند که به جای حساب باز کردن بر روی ترکیه از این پایگاهها برای مواجهه با روسیه در این جنگ سرد استفاده شود و درخواست لابی اسرائیلی که خواستار افزایش شمار نیروهای آمریکایی در سوریه می باشد، تنها برای مواجهه با نفوذ ایران در این کشور نیست.
عطوان نوشته، زبان اقتصادی ترامپ تنها حساب و کتاب های او و بهره کشی مالی از همپیمانان خود از جمله عربستان و کشورهای حاشیه خلیج (فارس) به عنوان کوتاه ترین مسیر برای دست یافتن به اهداف خود است، درحالی که ائتلاف جدید سه گانه ترکیه، ایران و روسیه اقتصاد را از "زاویه استراتژیک سیاسی طولانی مدت" می بینند.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، همین موضوع را در کنفرانس مطبوعاتی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، درباره اینکه همکاری های تجاری دو کشور در سال های آینده به 33 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت، اعلام کرد. تبادلات تجاری با ایران نیز به 35 میلیارد دلار یعنی سه برابر رقم کنونی آن خواهد رسید و این دیدگاه تجاری رشد ترکیه را در سال به 7.4 درصد می رساند که بالاترین نرخ رشد پس از ایسلند با 8.8 درصد است . همین موضوع می تواند درباره سوریه که از زیر بار ویرانی های جنگ برخواهد خواست، روی دهد و ارزش لیره در برابر دلار بهبود خواهد یافت.
وی ادامه داده، رئیس جمهوری آمریکا از دوستانش بهره کشی می کند و آنها را به افلاس می کشاند، درحالی که مثلث روسیه، ایران و ترکیه جایگاه اقتصادی و سیاسی اعضا را ارتقا داده و درهای خود را به روی هر کشوری که خواهان مقابله با قلدری های آمریکا است، بازگذاشته و چه بسا بزودی عراق، سوریه، الجزایر و چین به آن بپیوندند.
این تحلیلگر عرب اضافه کرده، کرسی سوریه در این ائتلاف سه گانه محفوظ و بزودی به آن خواهد پیوست، اما کرسی این کشور در نشست سران عرب که قرار است در ریاض برگزار شود، خالی است و شاید برای سال ها خالی باقی بماند، چرا که رهبران سوریه اتحادیه عرب را یک نهاد عربی متحد نمی دانند.
عطوان پیش بینی کرده که چه بسا بشار اسد عضو چهارم نشست سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه در ماه های آینده در تهران باشد و شاید این نشست بستر مناسبی برای آشتی ترکیه و سوریه در یک زمین سوم باشد.