العالم - آمریکا
یک رسانه آمریکایی در گزارشی به جزئیات رایزنی‌های اروپایی‌ها با «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای مجاب کردن او به ماندن در برجام و چند و چون تصمیم‌گیری نهایی او برای خروج از این توافق هسته‌ای پرداخته است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشته قبل از تصمیم ترامپ به خروج از برجام مفاد مربوط به توافقی میان آمریکا و اروپا برای «اصلاح» این توافق روی کاغذ آمده و بحث تا حد شمار دقیق سانتریفیوژهای مجاز ایران پیش رفته بود.
مطابق این گزارش، متحدان اروپایی آمریکا در نهایت با سخت‌گیرانه‌ترین مطالبات ترامپ موافقت کرده بودند. به عنوان مثال، اروپایی‌ها پذیرفته بودند لازم است شرایطی اعمال شود که ایرانی‌ها برای همیشه دست‌کم یک سال با توانای هسته‌ای لازم برای ساخت یک سلاح اتمی فاصله داشته باشند. تنها کاری که باید انجام می‌شد توافق بر سر «لحنی خلاقانه‌ای» برای توافقنامه بود که مورد توافق همگان باشد.
ترامپ از ماه ژانویه تصمیمش را گرفته بود
آسوشیتدپرس نوشته ترامپ از ماه ژانویه برای خروج از توافق آماده شده بود. برای بسیاری از مقام‌های آمریکایی در آن زمان به اندازه اکنون مبرهن بود که او حتی با نسخه‌ای از برجام که در آن مفاد سخت‌گیرانه‌ای علیه ایران باشد موافقت نخواهد کرد.
رسانه آمریکایی نوشته این روایت از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام بر اساس مصاحبه با دست‌کم ۱۲ نفر از مقام‌های کاخ سفید، مقام‌های ارشد وزارت خارجه آمریکا، دیپلمات‌های کشورهای خارجی و مشاوران دولت ترامپ که در این مذاکرات دخیل بوده‌اند استوار است.
بعد از ضرب‌الاجل ۱۲۰ روزه ترامپ به کشورهای اروپایی برای اصلاح توافق هسته‌ای، «برایان هوک»، مقام وزارت خارجه این کشور مذاکراتی را با این کشورها بر سر «اصلاح برجام» مطابق خواسته‌های ترامپ آغاز کرد. رئیس‌جمهور آمریکا چند درخواست را مطرح کرده بود: تحریم‌های جدید علیه برنامه موشکی ایران، بازرسی‌های گسترده‌تر از اماکن نظامی ایران و تمدید محدودیت‌های غنی‌سازی ایران فراتر از محدوده‌های زمانی در نظر گرفته شده در توافق فعلی.
مدت کوتاهی بعد آمریکایی‌ها متوجه شدند که اروپایی‌ها با معامله بر سر دو درخواست اول مشکلی ندارند، اما درباره مطالبه سوم انعطاف‌پذیر نیستند. در متن توافق هسته‌ای برجام، مانند هر توافق دیگر مفادی برای پایان تعهدات ایران در نظر گرفته شده بود و هر گونه تمدید آنها بدون موافقت ایران باعث می‌شد خود اروپایی‌ها ناقض توافق محسوب شوند.
متن یک توافق پیش‌نویس تهیه شد و بارها اصلاح شد. در همین اثنا، مذاکرات بر سر اینکه از چه مکانیسم‌هایی باید برای تمدید ابدی محدودیت‌ها استفاده کرد، ادامه داشت.
یکی از منابع آسوشیتدپرس که متن این پیش‌نویس را خوانده می‌گوید در پانوشت یکی از پیش‌نویس‌ها آمده بود که اصلی‌ترین بندهای موجود در این توافق بایستی پابرجا بمانند، یعنی ایران نباید مجاز به داشتن بیش از 5060 سانتریفیوژ نسل اول باشد، ذخایر اورانیوم این کشور نباید از 300 کیلوگرم فراتر برود، حجم غنی‌سازی باید حداکثر 3.67 درصد باشد و ایران مجاز به داشتن سانتریفیوژهای پیشرفته نخواهد بود.
نیکی هیلی، اروپایی‌ها را به مواضع ضدایرانی ترغیب می‌کرد
در سازمان ملل، «نیکی هیلی»، نماینده آمریکا در سازمان ملل تلاشی موازی را برای همراه کردن فرانسه و انگلیس با اتخاذ مواضع سخت‌تر علیه ایران، بابت رفتارهایی مانند حمایت تهران از حزب‌الله لبنان آغاز کرده بود. طبق این گزارش، محور استدلال‌های هیلی این بود که همراهی اروپایی‌ها با این موضوعات می‌تواند کارشان را برای متقاعد کردن ترامپ برای ماندن در برجام راحت‌تر کند.
اما در کاخ سفید، مقام‌های ارشد دولت آمریکا امیدی به اینکه بتوان ترامپ را قانع کرد نداشتند. بنابراین، اعضای کاخ سفید و شورای امنیت ملی آمریکا مقدمات لازم برای خروج از برجام را، در حالی که مذاکرات با اروپایی‌ها همچنان ادامه داشت، فراهم کردند.
روش‌های «هوشمندانه» اروپایی‌ها برای دور زدن ایران
با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل ترامپ برای اعلام تصمیم خود درباره توافق هسته‌ای با ایران، اروپایی‌ها سفرهایی را به واشنگتن برای دیدار با ترامپ آغاز کردند.
اول از همه، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به دیدار ترامپ رفت و بعد از او، آنگلا مرکل، صدر اعظم راهی واشنگتن شد. بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس برای اثرگذاری بر تصمیم ترامپ، حتی در برنامه Fox&Friends حاضر شد و درخواستش را مطرح کرد.
آسوشیتدپرس نوشته جانسون و سایر مقام‌های اروپایی با راه‌حل‌های هوشمندانه‌ای برای حل کردن اختلافاتشان با آمریکا بر سر تمدید بندهای زوال‌پذیر توافق، پا به واشنگتن گذاشته بودند. آنها با آنکه اصرار داشتند نمی‌توان به صورت یکجانبه و بدون موافقت ایران مدت زمان توافق را تمدید کرد، پیشنهاد استفاده از ساز و کارهای دیگری برای رسیدن به همین هدف را مطرح کرده بودند. یکی از این پیشنهادها، به عنوان مثال، نظارت بر نیازهای هسته‌ای ایران به منظور اطمینان از نزدیک نشدن ایران به ساخت بمب بود.
اما زمانی که جانسون به واشنگتن رسید، تقریباً محرز شده بود که مذاکرات بی‌ثمر مانده بودند.