العالم - آمریکا
هافینگتن پست -- وجود هواپیماهای قدیمی و خطرناک در ایران موضوع تازهای نیست. دهها سال است که ایران نتوانسته است به دلیل تحریمهای آمریکا و تحریمهای بینالمللی از شرکتهایی مثل بوئینگ و ایرباس هواپیماهای جدید بخرد. برخی از این تحریمها حتی خرید قطعات یدکی و تعمیر هواپیماهای قدیمی را برای ایران دشوار کرده است. این کشور حالا یکی از قدیمیترین ناوگانهای هواپیماهای مسافربری جهان را در اختیار دارد، و این وضع بر کسی پوشیده نیست. از سال 2000، دهها هواپیمای مسافربری در ایران دچار سانحه شدهاند.
توافق هستهای ایران که در سال 2015 امضا شد قرار بود به این کشور امکان دهد هواپیماهایی را که مردم گاهی آنها را به طنز "تابوتهای پرنده" مینامند تعویض کند. حالا آن تلاشها به لطفِ دونالد ترامپ متوقف شده است! وقتی ترامپ هفته گذشته از توافق هستهای ایران خارج شد، وزارت خزانهداری اعلام کرد مجوزهایی را که به شرکتها امکان میداد به ایران هواپیما و قطعه بفروشند باطل خواهد کرد.
آمریکا در قالب توافق هستهای متعهد شده بود این مجوزها را مورد به مورد صادر کند تا شرکتهای آمریکایی و خارجی بتوانند به ایران هواپیما و قطعه بفروشند. بلافاصله پس از اجرایی شدن توافق، شرکت ایرانایر قراردادهایی را برای خرید 100 هواپیما از ایرباس، 80 هواپیما از بوئینگ، و 20 هواپیما از ایتیآر -- یک شرکت فرانسوی-ایتالیایی -- امضا کرد. شرکت آسمان نیز قراردادی جداگانه با بوئینگ برای خرید 30 هواپیما به امضا رساند. ارزش مالی این قراردادها در مجموع حدود 40 میلیارد دلار بود.
اما از زمان اجرایی شدن توافق، ایرباس تنها 3 هواپیما را به ایران تحویل داده است. این نخستین باری بود که ایران بعد از حدود 20 سال هواپیما دریافت میکرد. شرکت ایتیآر نیز 8 هواپیما به ایران تحویل داده و قرار است تا ماه اوت و اجرای مجدد تحریمها، هواپیماهای بیشتری را در اختیار این کشور قرار دهد.
بوئینگ هنوز هواپیمایی به ایران نداده است و با آگاهی از تهدیدهای ترامپ در خصوص خروج از توافق، ساخت هواپیماهایی را که قرار بود به ایران بفروشد آغاز نکرده است.
وقتی هواپیماها در ایران سقوط میکنند، رسانههای این کشور به درستی تحریمهای آمریکا را به دلیل به خطر انداختن جان مردم مقصر معرفی میکنند.
این در حالی است که تندروها در آمریکا مدعی شده اند ایران از هواپیماهای مسافربری برای ارسال نیرو و سلاح به سوریه استفاده میکند؛ اما کارشناسان حوزه تحریم این ادعاها را نادرست و اغراقشده میدانند. "اریک فراری،" یک وکیل آشنا به قوانین تحریم در این خصوص میگوید: «افرادی که هشدار میدهند فروش هواپیماهای مسافربری به ایران به تقویت قوای نظامی این کشور منجر میشود، همان تاکتیکهای هراسانگیزی را به کار میبرند که از آنها برای نابودی توافق هستهای استفاده کردند. اگر آنها با آگاهی از سقوط مردم از آسمان در سراسر جهان حالشان خوب است و شبها آسوده میخوابند، حدس میزنم با این موضوع به خوبی کنار آمده اند.»